365bet体育在线世界杯

ORSAM Levant Çal谋艧malar谋 Koordinatörü Oytun Orhan, Türkiye'nin Suriye Irak'taki terörle mücadele stratejilerini ve bölgede yak谋n gelecekte nelerin beklendi臒ini AA Analiz için kaleme ald谋.

***

Suriye ve Irak çok uzun y谋llard谋r silahl谋 çat谋艧malarla bo臒u艧uyor. Bu süreçte her iki ülkede ya艧anan iç sava艧lar谋n siyasi, askeri ve ekonomik aç谋lardan yay谋lma etkisine en fazla maruz kalan ülke ise Türkiye oldu. Türkiye 2016 y谋l谋ndan bu yana, Suriye ve Irak’tan kaynaklanan yay谋lma etkilerini bertaraf etmek için Akdeniz’den 陌ran’a kadar uzanan hat boyunca, otorite tesis edilene kadar, terör örgütlerinden ar谋nd谋r谋lm谋艧 bir güvenlik koridoru olu艧turmay谋 hedefliyor. Ayr谋ca Türkiye me艧ru yönetimler güvenli臒i sa臒layacak kapasiteye ula艧ana kadar olu艧turdu臒u bu koridorun yerel müttefik aktörler taraf谋ndan kontrol edilmesini istiyor.

Türkiye'nin terörle mücadele stratejileri

Türkiye’nin terör örgütü PKK ile s谋n谋r ötesinde mücadelesinin askeri ve diplomatik ayaklar谋 söz konusu. Askeri aç谋dan s谋n谋r ötesi askeri harekatlar, hava operasyonlar谋, etki odakl谋 ve s谋n谋rl谋 hedefli operasyonlar öne ç谋k谋yor. Suriye ve Irak sahalar谋 hem co臒rafya ve nüfus yap谋lar谋 itibar谋yla farkl谋klar arz ediyor hem de terör örgütü PKK’n谋n bu iki ülkedeki varl谋klar谋 farkl谋 nitelikler ta艧谋yor. Türkiye buna uygun olarak her iki ülkede farkl谋 tarzda askeri taktik ve stratejiler belirledi.

Suriye s谋n谋r谋 düz bir alan ve s谋n谋r hatt谋nda yo臒un bir nüfus söz konusu. Dolay谋s谋yla, Suriye’de 艧artlar olu艧tu臒unda Türkiye geni艧 çapl谋 kara harekatlar谋 yoluyla örgütün alan kontrolü sonland谋rarak PKK taraf谋ndan olu艧turulan idari yap谋lar谋 ortadan kald谋r谋yor. Yerine yerel güçlere dayal谋 alternatif idari ve güvenlik yap谋lar谋 olu艧turuluyor. Esasen Suriye s谋n谋r谋nda güvenlik sa臒lama çabalar谋n谋n önemli bir k谋sm谋n谋 askeri harekatlar sonras谋 normalle艧me ve yeniden in艧a çabalar谋 olu艧turuyor. Kara harekat谋 için ko艧ullar谋n olu艧mad谋臒谋 durumlarda ise örgütün lider kadrosu ve gelir kaynaklar谋n谋 hedef alan etki odakl谋 operasyonlar düzenli olarak gerçekle艧tiriliyor.

Irak s谋n谋r谋 ise da臒l谋k bir co臒rafya ve s谋n谋r hatt谋nda çok s谋n谋rl谋 bir yerle艧im söz konusu. Türkiye, Kuzey Irak’ta terör örgütü PKK’n谋n üslendi臒i alanlar谋 temizleyip kritik noktalarda geçici askeri üsler kuruyor ve örgütün Türkiye içine s谋zma imkan谋n谋 elinden almaya çal谋艧谋yor. Bu operasyonlar谋n geçmi艧ten fark谋, terör örgütü PKK’dan ar谋nd谋r谋lan alanlar谋n bir daha örgütün geri dönmesine imkan vermeyecek 艧ekilde kontrol alt谋na al谋nmas谋.

Irak'ta farkl谋, Suriye'de farkl谋 ili艧kiler kuruluyor

Türkiye’nin Suriye ve Irak’ta terör örgütü PKK ile mücadelesinin diplomatik aya臒谋, askeri operasyonlar谋n ba艧ar谋s谋, sürdürülebilirli臒i ve me艧ruiyeti aç谋s谋ndan kritiktir. Türkiye’nin Suriye ve Irak’ta muhatap olmas谋 gereken yerel ve d谋艧 aktörler farkl谋. Türkiye Irak’ta Ba臒dat ve Erbil yönetimlerinin deste臒ini almaya çal谋艧谋yor. Türk üst düzey d谋艧 politika ve güvenlik yetkililerinin Irak’a son dönemde yapt谋臒谋 ç谋karmalar bu kapsamda ele al谋nabilir.

Son dönem görü艧meler neticesinde terör örgütü PKK ile mücadelede Ba臒dat ile i艧birli臒i konusunda önemli ad谋mlar at谋ld谋. Ba臒dat yönetimi PKK’y谋 terör örgütü olarak tan谋mlam谋yor. Ancak terör örgütü PKK’n谋n Ba臒dat taraf谋ndan ilk kez yasa d谋艧谋 bir örgüt olarak kabul etmesi olumlu bir geli艧me. Erbil yönetimi içindeyse terör örgütüne kar艧谋 Türkiye ile i艧birli臒i konusunda ikili bir tutum gözlemleniyor. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) içinde Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) kanad谋 terör örgütü PKK’y谋 kendi egemenli臒ine dönük bir tehdit olarak görmeye ba艧lad谋. Ayr谋ca Erbil yönetimi görece olarak Türkiye ile daha yak谋n çal谋艧ma konusunda istekli. Ancak Kürdistan Yurtseverler Birli臒i (KYB) kontrolündeki Süleymaniye kanad谋 Erbil'in tam tersi bir tutum sergiliyor. KYB, terör örgütü PKK’ya kar艧谋 i艧birli臒ine yana艧maman谋n ötesinde kendi güçlü oldu臒u alanlarda örgüte alan aç谋yor. Ayr谋ca, KYB örgüte Irak ve Suriye’de destek veriyor. Dolay谋s谋yla Kuzey Irak’a askeri hamlenin Süleymaniye’deki terör örgütü PKK varl谋臒谋na dönük etki odakl谋 bir operasyonu da içermesi muhtemel. Di臒er taraftan Türkiye, do臒rudan muhatap olmasalar da Amerika Birle艧ik Devletleri (ABD) ve 陌ran’谋n ortaya koydu臒u itirazlarla kar艧谋 hamleleri dikkate almak durumunda.

Suriye’de terör örgütü PKK ile mücadelenin diplomatik aya臒谋nda ise Rusya, ABD, 陌ran ve Suriye yönetimiyle yürütülen görü艧meler söz konusu. Türkiye, Astana Süreci’ndeki orta臒谋 Rusya’n谋n da katk谋s谋yla 艦am ile diyalog süreci ba艧latarak PKK/YPG’ye kar艧谋 i艧birli臒i aray谋艧谋na girmi艧ti. Suriye yönetimiyle yürütülen müzakereler h谋zl谋 ilerlese de sonuç al谋namad谋. Türkiye buna ra臒men Suriye’de terör örgütü PKK’ya kar艧谋 operasyonlar谋n谋 düzenli olarak sürdürüyor. Bu operasyonlar ilk olarak PKK/YPG’nin askeri altyap谋s谋n谋 zay谋flat谋p ekonomik gelir kaynaklar谋n谋 s谋n谋rland谋rma amac谋n谋 ta艧谋yor. Türkiye ayr谋ca düzenli operasyonlar yoluyla Suriye yönetimini de terör örgütü PKK’ya kar艧谋 kendisiyle i艧birli臒i yapmaya zorluyor. Zira bu i艧birli臒i sa臒lanamaz ise Türkiye’nin yak谋n geçmi艧te oldu臒u gibi tek tarafl谋 askeri harekatlar gerçekle艧tirmesi kaç谋n谋lmaz gözüküyor.

Terörle mücadelede Türkiye'yi neler bekliyor?

Suriye yönetimi, Rusya, ABD ve 陌ran Türkiye’nin böyle bir hamle yapma ihtimalinden çekiniyor ve her 4 ülke de Türkiye’yi ikna edebilece臒i alternatif çözüm aray谋艧lar谋n谋 sürdürüyor. ABD bu noktada, terör örgütü SDG/YPG’yi PKK’dan ar谋nd谋r谋p, mevcut yap谋y谋 Türkiye’nin kabul edebilece臒i bir çerçeveye oturtmaya çal谋艧谋yor. Ancak Türkiye aç谋s谋ndan bu uygulanabilir bir çözüm modeli de臒il. SDG/YPG’ye deste臒in artarak devam etti臒i bir ortamda ABD’nin niyetleri konusunda 艧üpheler giderek art谋yor. Türkiye’nin 2'nci seçene臒i ise Suriye’de Rusya ile i艧birli臒i. 艦u anda bu seçenek Türkiye aç谋s谋ndan daha makul ve gerçekçi gözüküyor. Bu senaryo, Ankara-艦am diyalog sürecinin ilerlemesini gerektiriyor. Bunun için de 艦am’谋n, kabulü mümkün olmayan önko艧ullardan vazgeçip daha gerçekçi bir zemine çekilmesi gerekiyor. Bunu sa臒layacak iki ad谋m var. 陌lki Rusya’n谋n 艦am üzerinde uygulayaca臒谋 diplomatik bask谋 ve ikincisi Türkiye’nin her 艧artta terör örgütü PKK/YPG ile mücadeleye devam edece臒ini göstermesi. Bu aç谋dan, Türkiye'nin terör örgütü YPG’ye yönelik 艧iddeti zaman zaman artarak devam eden etki odakl谋 operasyonlar谋 büyük önem ta艧谋yor. Ayr谋ca, Türkiye bu operasyonlarda terör örgütü YPG ile hareket eden Suriye rejimi unsurlar谋n谋 da hedef almaktan geri durmuyor.

Türkiye’nin Irak’ta PKK ile mücadelesinde en muhtemel yak谋n gelecek senaryosu ise yeni bir askeri harekat. Esasen Türkiye 2017 y谋l谋ndan bu yana birbirinin devam谋 olarak nitelenebilecek bir dizi askeri harekatlar gerçekle艧tirdi. Ancak muhtemel bir askeri harekat谋n co臒rafi hedefinin daha kritik ve kapsam谋n谋n daha geni艧 olmas谋 beklenebilir. Son dönem Ba臒dat ile yürütülen müzakereler neticesinde “ortak harekat merkezi” kurulmas谋 kararla艧t谋r谋ld谋. Burada akla gelen soru, Türk Silahl谋 Kuvvetleri’nin (TSK) Irak ordusu ile ortak bir operasyon gerçekle艧tirme ihtimali olup olmad谋臒谋 yönünde ancak bu 艧imdilik iyimser bir beklenti olabilir. Yine de, TSK’n谋n Irak’taki askeri operasyonlar谋n谋 Irak ile koordineli yürütmesi ve en az谋ndan istihbarat i艧birli臒ine gitmesi operasyonun ba艧ar谋艧谋 ve me艧ruiyeti aç谋s谋ndan kritik önem ta艧谋yor. Irak ordusu kapasite ve irade olarak do臒rudan terör örgütü PKK ile mücadeleye yönelmeyebilir. Ancak, terör örgütü PKK’dan ar谋nd谋r谋lan bölgelere sonraki a艧amalarda me艧ru yerel güçlerin yerle艧tirilmesi hem Irak yönetiminin hem de Türkiye’nin güvenlik kayg谋lar谋n谋 gidermek aç谋s谋ndan ortak bir zemin olu艧turabilir.

[Oytun Orhan, ORSAM Levant Çal谋艧malar谋 Koordinatörüdür.]

* Makalelerdeki fikirler yazar谋na aittir ve Anadolu Ajans谋n谋n editöryal politikas谋n谋 yans谋tmayabilir.