365bet体育在线世界杯

1994'teki Ruanda katliam谋ndan son anda kurtulan yazar Claude Gatebuke, 陌srail'in Gazze'de i艧ledi臒i katliamlarla Ruanda’da ya艧ananlar aras谋nda fark olmad谋臒谋n谋 söyledi.

7 Nisan Ruanda Soyk谋r谋m谋 Kurbanlar谋n谋 Anma Günü'nde AA muhabirine konu艧an Gatebuke, Ruanda soyk谋r谋m谋 s谋ras谋nda ya艧ad谋klar谋n谋 ve bunun Gazze’de görülen ac谋ya nas谋l benzedi臒ini anlatt谋.

鉂滷ilistin’de ya艧ananlar, 1994’te Ruanda’da ya艧ananlar谋n ayn谋s谋鉂�

馃棧锔� 1994'teki Ruanda soyk谋r谋m谋ndan son anda kurtulan yazar Claude Gatebuke, 7 Nisan Ruanda Soyk谋r谋m谋 Kurbanlar谋n谋 Anma Günü'nde, Ruanda katliam谋 ile Gazze’de görülen ac谋n谋n benzerli臒ini 础测谤谋尘肠谋濒谋办 Hatt谋'na anlatt谋…

— 础测谤谋尘肠谋濒谋办 Hatt谋 (@AyrimcilikHatti)

Ruanda'n谋n ba艧kenti Kigali’de ya艧ad谋klar谋n谋 ve ülkenin uzun y谋llar iç çat谋艧malarla bo臒u艧tu臒unu belirten Gatebuke, “Soyk谋r谋m ba艧lad谋臒谋nda ilk hat谋rlad谋臒谋m 艧ey, 6 Nisan 1994 gecesi duydu臒umuz iki büyük patlama sesiydi. Kigali’de patlama seslerine al谋艧k谋nd谋k çünkü Ruanda’da y谋llard谋r süren bir sava艧 vard谋. Bu sava艧, soyk谋r谋ma zemin haz谋rlayan 艧eydi.” dedi.

陌ki k谋z karde艧i ve ebeveynleriyle ya艧ad谋臒谋 evde, annesinin odalar谋na ko艧arak dönemin cumhurba艧kan谋n谋n uça臒谋n谋n vuruldu臒unu söyledi臒ini anlatan Gatebuke, ya艧谋n谋n küçüklü臒ü nedeniyle olay谋n ciddiyetini kavrayamad谋臒谋n谋, futbol turnuvalar谋n谋n ertelenece臒i için üzüldü臒ünü dile getirdi.

"Kom艧ular谋m谋z kurtard谋"

K谋sa süre sonra tüm ba艧kentte bombalar谋n patlamaya, mermilerin havada uçu艧maya ba艧lad谋臒谋n谋 dile getiren Gatebuke, 艧unlar谋 kaydetti:

“K谋sa sürede bombalar patlamaya ba艧lad谋. Mermiler bir yandan patl谋yor, bir yandan ba艧谋m谋z谋n üstünden v谋z谋ldayarak geçip ba艧ka yerlerde infilak ediyordu. Her yer kaosa sürüklendi. 陌nsanlar谋n a臒lay谋艧lar谋n谋, yard谋m ç谋臒l谋klar谋n谋 duyuyorduk. Hayvanlar ba臒谋r谋yor, kom艧ular 'yard谋m' diye sesleniyordu. Ayn谋 zamanda a艧谋r谋l谋kç谋 Hutu milisleri, Tutsilerin ya艧ad谋臒谋 evleri tek tek gezerek onlar谋 öldürmeye ba艧lam谋艧lard谋. Biz de bir depoya sakland谋k. Geceleri evimize girip bizi ar谋yorlard谋, öldürmek için. Ben, annem ve iki k谋z karde艧im oradayd谋k. Sonra kom艧ular谋m谋z gelip bizi depodan ç谋kard谋 ve gizlice ba艧ka bir kom艧unun evine götürdü. Bugün hayatta kalanlar谋n ço臒u, Hutu kom艧ular谋 taraf谋ndan kurtar谋ld谋. Onlar bize bar谋nak sa臒lad谋, bizi saklad谋. Gitti臒imiz evde ba艧ka insanlar da vard谋. Ancak bir süre sonra buras谋 da çok tehlikeli hale geldi. Milisler evleri tek tek gezerek insanlar谋 öldürmeye devam ediyordu. Silah, b谋çak ve sopalar kullan谋yorlard谋. Ayn谋 zamanda ba艧ka katliamlar da oluyordu. 陌syanc谋lar organize bir 艧ekilde insanlar谋 toplay谋p kameralardan uzakta öldürüyorlard谋.”

艦iddet olaylar谋n谋n artmas谋yla s谋臒谋nd谋klar谋 evdeki aileyle birlikte Kigali'yi terk ettiklerini belirten Gatebuke, sakland谋klar谋 yerden ç谋kt谋klar谋nda sokakta parçalanm谋艧 cesetler gördüklerini, baz谋 evlerin yand谋臒谋n谋 ve yanm谋艧 insan kokusu nedeniyle mide bulant谋s谋 ya艧ad谋klar谋n谋 aktard谋.

Ba艧kentten kaçmak için bir kamyonet 艧oförüyle anla艧t谋klar谋n谋 ve Ruanda’n谋n kuzeybat谋s谋na gittiklerini kaydeden Gatebuke, “Yolda kontrol noktalar谋nda durduruluyorduk. Hutu mu yoksa Tutsi mi oldu臒umuz kontrol ediliyordu ve öldürülmekle tehdit ediliyorduk. Ancak birileri araya girerek bizi kurtar谋yordu. Bir kontrol noktas谋nda sadece beni ve annemi ay谋rd谋lar. Adam谋n biri gözlerimin içine bak谋p ‘Hayata veda et’ dedi. Bizi yoldan çekip küçük bir marangoz atölyesine götürdüler. Sonra, ‘艦u ba臒谋ran insanlardan kürek ya da kazma al谋n ve mezar谋n谋z谋 kaz谋n. Sizi öldürdükten sonra gömece臒iz’ dediler. Ancak biri gelip ‘Zaten ölecekler, b谋rak谋n ba艧kas谋 öldürsün’ deyince serbest b谋rak谋ld谋k.” ifadesini kulland谋.

Milislerden kaçarak Gisenyi’de bir ailenin evine s谋臒谋nd谋klar谋n谋 belirten Gatebuke, ba艧kentte ba艧layan 艧iddetin tüm ülkeye yay谋ld谋臒谋n谋 hat谋rlatt谋. Gatebuke, yolculuk s谋ras谋nda günlerce aç ve susuz kald谋klar谋n谋 ve tek su kayna臒谋 olan Kivu Gölü’nün hastal谋k yaymas谋 nedeniyle insanlar谋n öldü臒ünü vurgulad谋.

Gatebuke, birçok kez ölümle burun buruna geldi臒ini ancak Hutu kom艧ular谋 ve kendisine yard谋m eden di臒er insanlar sayesinde önce Kongo’ya, oradan Uganda’ya ve en sonunda ABD’ye kaçabildi臒ini dile getirdi. Gatebuke, bu dönemi hayat谋n谋n en travmatik ve unutulmaz zaman谋 olarak niteledi.

“Uluslararas谋 toplum samimi de臒il”

Ruanda soyk谋r谋m谋ndan kurtulan Gatebuke, bugünlerde Gazze'de ya艧ayan insanlar谋n kendisi kadar 艧ansl谋 olmad谋臒谋n谋 ifade ederek, "陌srail, Filistin’i hedef al谋yor. Bu, vicdan sahibi herkesin kar艧谋 ç谋kmas谋 gereken bir durumdur. Devlet destekli soyk谋r谋mlar, etnik temizlikler ve sava艧 suçlar谋na kar艧谋 uluslararas谋 kurumlar sessiz kal谋yor. Hatta baz谋lar谋 para ve silah göndererek destek oluyor.” de臒erlendirmesinde bulundu.

陌srail’in Gazze’de sivilleri hedef al谋rken sundu臒u gerekçelerin gerçekle ba臒da艧mad谋臒谋n谋 vurgulayan Gatebuke, soyk谋r谋m谋 me艧rula艧t谋rmak için çe艧itli bahanelere s谋臒谋n谋ld谋臒谋n谋 belirtti.

Dünyan谋n Filistin'de ya艧ananlara tepki vermedikçe büyük devletlerin harekete geçmeyece臒ini söyleyen Gatebuke, 艧öyle devam etti:

“Soyk谋r谋m谋 gerçekle艧tiren gruplar谋n sponsorlar谋 vard谋. Ruanda katliam谋, 陌ngiltere, ABD ve Fransa taraf谋ndan destekleniyordu. Bugün Kongo’daki soyk谋r谋mda da benzer durum ya艧an谋yor. Filistin’de ya艧ananlar, 1994’te Ruanda’da ya艧ananlar谋n ayn谋s谋. Benim ya艧ad谋klar谋m, dünyay谋 daha iyi bir yer yapmak için bir ad谋md谋r, ama bu kendi kendine olmayacak. Konu艧mal谋y谋z."

Uluslararas谋 toplumu soyk谋r谋mlar konusunda samimi olmamakla ele艧tiren Gatebuke, "Sadece kendi ç谋karlar谋 söz konusu oldu臒unda harekete geçiyorlar. Ama Filistin ve Kongo gibi yerlerde gerçek soyk谋r谋mlar ya艧an谋rken kimse müdahale etmiyor. Aksine, suçlulara destek veriliyor. Bu da uluslararas谋 toplumun soyk谋r谋m谋 gerçekten umursamad谋臒谋n谋 gösteriyor. Seçici davran谋yorlar ve bu çok tehlikeli. Ama ne olursa olsun konu艧maya ve harekete geçmeye devam etmeliyiz. Bu dünyay谋 de臒i艧tirmek için ba艧ka bir yol yok." diye konu艧tu.

“Soyk谋r谋ma sessiz kalamay谋z”

Gatebuke, küçükken Ruanda’da etnik gruplar谋n varl谋臒谋ndan habersiz oldu臒unu belirterek, “Herkes siyaht谋, ayn谋 dili konu艧uyordu, ayn谋 kültür ve dine sahipti. 陌nsanlar谋 soylar谋na göre tan谋rd谋k, o kadar. Ama Belçikal谋lar, zaman谋nda kimlik kart谋 da臒谋tt谋臒谋nda bu kartlara etnik kimlik yaz谋lm谋艧t谋. Özellikle kimsenin sizi tan谋mad谋臒谋 yerlerde bu kartlar sizi kolayca hedef haline getiriyordu.” dedi.

1990’a kadar ülke içinde ciddi bir etnik gerilimin olmad谋臒谋n谋 an谋msatan Gatebuke, sava艧谋n ba艧lamas谋yla tarihsel hesapla艧malar谋n yeniden gündeme geldi臒ini anlatt谋.

Gatebuke, sadece 1990-1994 y谋llar谋nda binlerce insan谋n uzuvlar谋n谋n kesildi臒ini, çok say谋da sivilin i艧kence gördü臒ünü hat谋rlatarak, “Ruanda küçük bir ülkeydi. O dönemde sadece 8 milyon nüfusu vard谋 ve dünya genelinde nüfus yo臒unlu臒u en yüksek ülkelerden biriydi. Bu üç y谋l içinde bir milyondan fazla insan evinden kaçt谋. 陌syanc谋lar, insanlar谋 toplant谋lara ça臒谋r谋r, sonra onlar谋 sarar ve öldürürdü. El silahlar谋 ve korkunç i艧kence yöntemleri kullan谋l谋rd谋. Hamile kad谋nlar谋n karn谋n谋 kesmek gibi vah艧etler ya艧and谋.” ifadesini kulland谋.

A艧谋r谋l谋kç谋 Hutu gruplar谋n “Tutsiler böyle 艧eyler yapacak” diyerek tüm Tutsi halk谋n谋 hedef gösterdi臒ini kaydeden Gatebuke, sava艧la birlikte silahlar谋n artt谋臒谋n谋, yiyecek fiyatlar谋n谋n f谋rlad谋臒谋n谋 ve el bombas谋n谋n bir 艧i艧e gazozdan ya da bir ekmekten daha ucuza al谋nabildi臒ini dile getirdi.

陌ki a艧谋r谋 uç isyanc谋 grubun iktidar mücadelesi nedeniyle akrabalar谋ndan çok say谋da ki艧iyi kaybetti臒ini anlatan Gatebuke, sözlerini 艧öyle tamamlad谋:

“Ailemden onlarca ki艧iyi kaybettik. Geçenlerde annemle oturup kimleri kaybetti臒imizi saymaya ba艧lad谋k, 79’a geldi臒imizde durduk. 80’den fazla ki艧i… Büyükbabam, amcalar谋m, yak谋nlar谋m谋z. Cumhurba艧kan谋n谋n uça臒谋n谋n vuruldu臒u gece ya艧ad谋臒谋m korkuyu tarif etmek çok zor. Korkudan titriyordum, midem bulan谋yordu. Sonra duygular谋m tamamen dondu. Baz谋 akrabalar谋m, insanlar谋n evlerinin tavanlar谋nda saklan谋yordu. Ev sahipleri onlara yemek getiriyor, tuvalet ihtiyaçlar谋n谋 kovayla kar艧谋l谋yordu. Sürekli kaç谋yorduk. Ama birçok ki艧i hayatta kalamad谋. Bu hikayeyi anlat谋rken sadece kendi akrabalar谋m için de臒il, bu 艧ekilde vah艧ice katledilen tüm masum insanlar için konu艧uyorum. Ruanda’da soyk谋r谋m, hem ma臒durlar谋 susturmak hem de uluslararas谋 toplumu 艧antajla yönlendirmek için kullan谋l谋yor. Bugün de soyk谋r谋mlar ya艧an谋yor ve biz sessiz kalamay谋z.”