365bet体育在线世界杯

Dolar
39.39
Euro
45.56
础濒迟谋苍
3,385.17
ETH/USDT
2,657.90
BTC/USDT
108,642.00
BIST 100
9,350.01
骋眉苍诲别尘, Demokrasinin 陌nfaz谋: 27 May谋s

Zorlu ve Polatkan'谋n idam edili艧lerinin 63. y谋l谋

Türk demokrasi tarihinin kara lekelerinden 1960 askeri darbesi sonras谋, Yass谋ada'daki yarg谋lamalar sonucu idam edilen Adnan Menderes hükümetinin D谋艧i艧leri Bakan谋 Fatin Rü艧tü Zorlu ve Maliye Bakan谋 Hasan Polatkan'谋n vefat谋n谋n üzerinden 63 y谋l geçti.

Bar谋艧 Gündo臒an  | 16.09.2024 - Güncelleme : 17.09.2024
Zorlu ve Polatkan'谋n idam edili艧lerinin 63. y谋l谋

Ankara

AA muhabirinin derledi臒i bilgilere göre, 1946'da çok partili hayata geçilmesinin ard谋ndan, 1950'de iktidara gelen Demokrat Partinin (DP) iktidar谋n谋n 10. y谋l谋nda, Türk Silahl谋 Kuvvetleri içerisindeki baz谋 general ve subaylar谋n olu艧turdu臒u 38 ki艧ilik Milli Birlik Komitesi, "DP'nin ülkeyi bask谋 rejimine ve karde艧 kavgas谋na götürdü臒ünü" ileri sürerek, 27 May谋s sabaha kar艧谋 yönetime el koydu.

Milli Birlik Komitesi, Anayasa ve TBMM'yi feshetti, siyasi faaliyetleri ask谋ya ald谋, Cumhurba艧kan谋 Celal Bayar, Ba艧bakan Adnan Menderes, hükümet üyeleri, DP'li milletvekilleri, Genelkurmay Ba艧kan谋 Orgeneral Rü艧tü Erdelhun ile baz谋 askerler ve üst düzey kamu görevlileri gözalt谋na al谋nd谋.

Yass谋ada yarg谋lamalar谋, 14 Ekim 1960'ta ba艧lay谋p 15 Eylül 1961'de karara ba臒land谋. 19 dosyada toplanan davalar, "anayasay谋 ihlal" davas谋yla birle艧tirildi. 592 san谋ktan 288'i için idam istendi.

Karar谋 aç谋klayan Yüksek Adalet Divan谋, 15 san谋臒谋 idam cezas谋na çarpt谋rd谋. Eski Cumhurba艧kan谋 Celal Bayar, eski Ba艧bakan Adnan Menderes, eski D谋艧i艧leri Bakan谋 Fatin Rü艧tü Zorlu, eski Maliye Bakan谋 Hasan Polatkan'谋n idam kararlar谋 oy birli臒iyle al谋nd谋. Celal Bayar hakk谋ndaki karar, ya艧 haddi nedeniyle müebbet hapis cezas谋na çevrildi.

Milli Birlik Komitesi'nin idam kararlar谋n谋 15 Eylül'de onaylamas谋n谋n ard谋ndan 16 Eylül 1961'de 陌mral谋 Adas谋'ndaki cezaevine getirilen Polatkan ve Zorlu'nun cezalar谋 sabaha kar艧谋 infaz edildi.

Ellerinin önden ba臒lanmas谋n谋 istedi

As谋ls谋z iddialar gündeme getirilerek 6-7 Eylül olaylar谋ndan sorumlu tutulan Fatin Rü艧tü Zorlu, 1912'de 陌stanbul'da dünyaya geldi. Galatasaray Lisesi, Paris Siyasi 陌limler Mektebi ve Cenevre Hukuk Fakültesi'nde okudu.

1932'de Siyaset Dairesi 2. 艦ubesinde Aday Meslek Memuru olarak göreve ba艧layan Zorlu, devlette çe艧itli görevlerde yer ald谋. 1952'de Kuzey Atlantik Pakt谋 Paris Türkiye Daimi Temsilcili臒ine Büyükelçi Daimi Temsilci olarak atanan Zorlu, 1954'teki seçimlerde Demokrat Partiden Çanakkale milletvekili seçildi ve 1957-1960 y谋llar谋 aras谋nda da D谋艧i艧leri Bakan谋 olarak görev yapt谋.

Hakk谋ndaki suçlamalar, Yass谋ada'daki di臒er 19 davayla birle艧tirilerek idam cezas谋na çarpt谋r谋ld谋. Zorlu'nun cezas谋 16 Eylül 1961'de sabaha kar艧谋 infaz edildi. 陌dama büyük bir metanetle giden Zorlu, kendisine dini telkinde bulunan hocan谋n, Arapça kelimeleri telaffuzda dü艧tü臒ü hatalar谋 düzeltti.

Kollar谋 arkadan ba臒lanan Zorlu, ba艧savc谋ya son bir ricada bulundu. Ellerinin önden ba臒lanmas谋n谋 isteyen Zorlu'ya bunun kanunen imkans谋zl谋臒谋 anlat谋ld谋.

Zorlu'nun idam谋ndan önce ailesine mektup yazma istedi臒i de ba艧savc谋 taraf谋ndan k谋sa olmak ko艧ulu ile kabul edildi.

Fatin Rü艧tü Zorlu, mektubunda, annesi Hatice Güzide Han谋m, e艧i Emel Han谋m, k谋z谋 Sevin ve a臒abeyi Büyükelçi R谋fk谋 Zorlu'ya 艧öyle sesleniyordu:

"Sevgili Anneci臒im, Emelci臒im, Sevinci臒im ve A臒abeyci臒im.

艦imdi Cenab谋hakk'谋n huzuruna ç谋k谋yorum. Sakinim, huzur içindeyim. Benim için üzülmeyin. Sizlerin de sakin ve huzur içinde ya艧aman谋z beni daima müsterih edecektir.

Bir ve beraber olun. Allah'谋n takdiri böyleymi艧. Hizmet ettim ve 艧erefimi daima muhafaza ettim. Anne, siz sevdiklerimi muhafaza edin ve Allah'谋n inayetiyle onlar谋n谋 huzurunu temin edin. Hepinizi Allah'a emanet eder, tekrar üzülmemenizi ve hayata berdevam olarak beni huzur içinde b谋rakman谋z谋 rica ederim. Allah memleketi korusun."

Polatkan, 1946 seçimlerinde milletvekili seçildi

Genç ya艧larda ba艧ar谋lar谋 ve çal谋艧kanl谋臒谋yla çevresinin takdirini kazanan Hasan Polatkan, 1915'te Eski艧ehir'de dünyaya geldi.

Hasan Polatkan, e臒itim ald谋臒谋 okullar谋 birincilikle bitirdi. Okul y谋llar谋nda ticari, iktisadi konular谋 içeren yay谋nlara ilgi duyan Polatkan'谋n Türkiye ekonomisi hakk谋ndaki görü艧lerinin netle艧mesi de bu döneme denk geldi.

陌stanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Bölümünü 1936'da bitiren Polatkan, mezuniyetinin hemen ard谋ndan Ziraat Bankas谋 Müfetti艧 Yard谋mc谋s谋 olarak atand谋. Polatkan, Ekim 1936'da askere gitti ve terhisi akabinde Ziraat Bankas谋ndaki görevine döndü.

Polatkan, Temmuz 1946'da yap谋lan seçimlerde Eski艧ehir'den Demokrat Parti aday谋 olarak milletvekili seçildi. Eski艧ehir'in K谋r谋m Tatarlar谋ndan Seyit Çiftkurt'un k谋z谋 Mutahhare Han谋m'la 1949 y谋l谋nda evlendi. Evlili臒inden Sema ve Nilgün ad谋nda iki k谋z çocu臒u olan Polatkan'谋n en büyük özelliklerinden biri de ailesine dü艧künlü臒üydü.

Polatkan, May谋s 1950 seçimlerinde yine Eski艧ehir'den Demokrat Parti milletvekili seçilirken, birinci Adnan Menderes hükümetinde Çal谋艧ma Bakan谋 olarak görev ald谋.

陌stifa eden Halil Ayan'谋n yerine Maliye Bakanl谋臒谋na getirilen Polatkan, ikinci ve üçüncü Adnan Menderes hükümetlerinde de bu görevi yürüttü.

Polatkan, Aral谋k 1955'te bu görevden istifa ederken, bir sene sonra Aral谋k 1956'da tekrar Maliye Bakanl谋臒谋na getirildi. 27 Ekim 1957'de yap谋lan genel seçimlerde Eski艧ehir'den dördüncü defa Demokrat Parti milletvekili seçilen Polatkan, askeri darbeye kadar bu görevini sürdürdü.

- Darbeyi e艧inden ö臒rendi

Hasan Polatkan, Ba艧bakan Menderes'le 26 May谋s 1960'ta Eski艧ehir'deki programlara kat谋l谋rken, askeri darbenin yönetime el koydu臒unu sabah saatlerinde e艧i Mutahhare Polatkan'dan ö臒rendi.

Menderes'le birlikte Kütahya'ya geçen Polatkan, burada ihtilal kuvvetleri taraf谋ndan tutuklanarak Ankara Harp Okuluna sevk edildi. Polatkan, burada bir süre bekletildikten sonra di臒er Demokrat Partililerle birlikte Yass谋ada'ya gönderildi.

Ailesi ziyaretleri s谋ras谋nda, bu süreçte i艧kenceye de maruz kalan Polatkan'谋n elinin üzerinde sigara yan谋klar谋 oldu臒unu gördü.

Yass谋ada'daki kötü muamelelere dayanamayan Polatkan'谋n bir askere, "Bizi öldürecekseniz hemen öldürün ama lütfen bu hakaretleri durdurun. Art谋k tahammül edemiyorum." feryad谋nda bulundu臒u ailesi taraf谋ndan dile getirildi.

Polatkan, 14 Ekim 1960'ta ba艧layan duru艧malarda, "Ali 陌par, Barbara, Ankara ve 陌stanbul Olaylar谋, Anayasay谋 陌hlal ile Vinileks" dosyalar谋ndan yarg谋land谋. Uzun yarg谋lamalar sonras谋 suçlu bulunan Polatkan, 15 Eylül 1961'de idam edilece臒ini ö臒rendi.

Yarg谋lanmas谋na sebep olan kanunun alt谋nda imzas谋 olanlar yarg谋lanmad谋.

"CHP Mallar谋n谋n Yasayla Hazineye Aktar谋lmas谋 Davas谋" san谋klar谋ndan Polatkan, son savunmas谋nda, "CHP Mallar谋n谋n Hazineye 陌adesi Kanunu"nun alt谋nda imzas谋 olan ancak daha sonra Demokrat Parti'den istifa eden vekiller yerine kendisinin neden bu kanundan dolay谋 yarg谋land谋臒谋n谋 sorarak yarg谋lamadaki usulsüzlü臒e dikkati çekmi艧ti.

Polatkan, 2 A臒ustos 1961 tarihli son savunmas谋nda, Yass谋ada'da neden yarg谋land谋klar谋n谋n as谋l sebebini 艧öyle aç谋klam谋艧t谋:

"Diktaya gidi艧 vehmine ve isnad谋na delil olarak gösterilen CHP Mallar谋n谋n Hazineye 陌adesi Kanunu'nu teklif eden, Meclis kürsüsünde müdafaas谋n谋 yapan baz谋 mebuslar bugün bu davan谋n müsebbiplerinden olan CHP saf谋nda bulundu臒u için suçlular aras谋nda görünmüyor. 1950'den 28 Nisan 1960 tarihine kadar 10 y谋l mebusluk yapan ve 27 May谋s'tan bir ay önce istifa edenler de suçlular aras谋nda de臒il.

O halde itham edilmemizin, suçlu görülmemizin hakiki sebebini diktaya gidi艧e delil diye gösterilen baz谋 kanunlar谋 kabul etmek de臒il, 27 May谋s 1960 günü Demokrat Parti iktidar谋n谋n kadrosu veya hükümeti içinde bulunmu艧 olmam谋z te艧kil ediyor."

- Polatkan'谋n son sözleri

16 Eylül 1961'de sabaha kar艧谋 gerçekle艧en infazdan önce yan谋na gelenler aras谋nda bulunan hem艧ehrisi bir üste臒menle konu艧an Polatkan'谋n son sözleri ise "Kar谋ma ve çocuklar谋ma söyleyin, suçsuzum. Allah'a ve vicdan谋ma güveniyorum. Ayn谋 sözleri anneme ve karde艧lerime de söyleyin." oldu.

Dara臒ac谋na getirilen Polatkan, sandalyenin üzerine ç谋kar谋l谋p boynuna ilmek tak谋ld谋臒谋nda ise "陌p, gömle臒imin üzerinde kalmas谋n." diyerek hayata gözlerini yumdu.

- 1990'da itibarlar谋 iade edildi

TBMM taraf谋ndan 11 Nisan 1990'da kabul edilen kanunla Menderes ve onunla idam edilen arkada艧lar谋n谋n itibarlar谋 iade edildi. Ayn谋 kanun uyar谋nca Menderes, Polatkan ve Zorlu'nun naa艧lar谋, 17 Eylül 1990'da 陌mral谋'dan al谋narak devlet töreniyle 陌stanbul Vatan Caddesi'nde yapt谋r谋lan an谋t mezara ta艧谋nd谋.

27 May谋s 1960 darbesinin ard谋ndan 592 ki艧inin yarg谋land谋臒谋 ve bu yarg谋lamalar谋n sonunda Ba艧bakan Adnan Menderes, D谋艧i艧leri Bakan谋 Fatin Rü艧tü Zorlu ve Maliye Bakan谋 Hasan Polatkan'谋n idam谋na karar verilen Marmara'daki Yass谋ada ise darbenin 60. y谋l dönümünde Demokrasi ve Özgürlükler Adas谋 ad谋yla aç谋ld谋.

Anadolu Ajans谋 web sitesinde, AA Haber Ak谋艧 Sistemi (HAS) 眉zerinden abonelere sunulan haberler, 枚zetlenerek yay谋mlanmaktad谋r. Abonelik i莽in l眉tfen ileti艧ime ge莽iniz.