Uzmanlara göre barışın müzakere edilmesi için doğru yer İٲԲܱ
Uzmanlar, Türkiye'nin adil ve kalıcı bir barışa ulaşılması yönündeki çabalarının bir sonucu olarak, üç yılın ardından yeniden müzakerelerde bir araya gelecek Rus ve Ukraynalı tarafların görüşmesi için en doğru adresin İٲԲܱ olduğunu düşünüyor.
Brüksel/Ankara
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna ile koşulsuz ve doğrudan müzakereleri başlatma teklifiyle gözler, yarın İٲԲܱ'da yapılması öngörülen müzakerelere çevrildi.
Putin'in teklifi üzerine Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de o gün Rus lideri, Türkiye'de bekleyeceğini söyledi.
AA'nın WhatsApp kanallarına katılın, önemli gelişmeler cebinize düşsün.
🔹 Gündemdeki gelişmeler, özel haber, analiz, fotoğraf ve videolar için
🔹 Anlık gelişmeler için
Bu gelişmeler üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin başından bu yana koruduğu pozisyonunu yineleyerek savaşın adil ve kalıcı barışla neticelenmesi için müzakerelere ev sahipliğini yapmaya hazır olduğunu bildirdi.
Savaşın üzerinden henüz 2 ay geçmişken Nisan 2022'de İٲԲܱ'da yapılan müzakerelerin sonuçsuz kalması, kaçırılmış bir fırsat olarak görülüyor.
Üç yılı aşkın süredir devam eden savaşta, Avrupa ülkeleri Ukrayna'yı Rusya karşısında desteklemek için milyarlarca avro kaynak ayırdı.
Öte yandan sene başında göreve gelmesinin akabinde savaşın sona ermesi konusunda ısrarcı tavır takınan ABD Başkanı Donald Trump'ın Avrupa'yı masa dışı bırakması da Brüksel'de rahatsızlık uyandırıyor.
AA muhabirleri, Türkiye'nin ev sahipliğinde İٲԲܱ'da yapılacak müzakerelerle ilgili Avrupalı uzmanların görüşlerine başvurdu.
Polonya'nın Krakow kentindeki düşünce kuruluşu Türkiye Araştırmaları Enstitüsünün Kurucu Başkanı Dr. Karolina Wanda Olszowska, 2022'de yine İٲԲܱ'da yapılan görüşmelerden bu yana geçen sürede yaşanan temel değişimin ABD başta olmak üzere, çeşitli aktörlerin barış anlaşması için baskılarının artması olduğunu ifade etti.
Aynı zamanda ekonomik yaptırımlar, süren savaş ve can kayıpları nedeniyle Rusya'nın hem askeri hem ekonomik olarak önemli ölçüde zayıfladığını savunan Olszowska, "Tanık olduğumuz şey, iç yorgunluk ve ekonomik gerginlik ile düşmanlıkların sona erdirilmesi için artan uluslararası baskının bir araya gelmesidir." değerlendirmesinde bulundu.
Olszowska, Türkiye'nin savaşın başından bu yana Ukrayna, Avrupa ve Rusya ile dengeli ilişkiler yürüttüğüne işaret ederek "Ukrayna ve AB açısından bakıldığında, Türkiye'nin bu aşamada en uygun ve güvenilir arabulucu olduğuna şüphe yok." dedi.
"Türkiye, barış müzakereleri için mümkün olan en iyi yer"
"Türkiye kritik derecede önemli ve gerekli bir rol oynama potansiyeline sahip." diyen Olszowska, Türkiye'nin bir NATO üyesi ve AB ile yakın ilişkilere sahip olmasına dikkati çekti.
Olszowska, Türkiye'nin Ukrayna ve Rusya arasındaki barış görüşmelerine ev sahipliği yapacak olmasına ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
"Avrupa güvenliğinin temel direklerinden biri olarak Türkiye, aşırı güçlenmiş bir Rusya'nın yarattığı riskler konusunda da derin bir anlayışa sahiptir. Ne de olsa Suriye'de, Libya'da, Afrika'nın bazı bölgelerinde ve Karadeniz bölgesinde Rusya'nın nüfuzuna sürekli olarak karşı çıkan ülke Türkiye'dir. Dahası, Türkiye uluslararası topluma Kırım'ın Ukrayna'nın bir parçası olduğunu ve öyle kalmaya devam edeceğini defalarca hatırlatmıştır. Bu arabuluculuk çabalarına liderlik eden Türkiye'nin bu gerçekleri gözden kaçırmayacağına inanıyorum. Bu nedenle Türkiye'yi barış müzakereleri için mümkün olan en iyi yer olarak görüyorum. Ankara'nın, ne pahasına olursa olsun değil, Ukrayna'nın egemenliğini ve bağımsızlığını koruyan şartlarda savaşın sona ermesine yardımcı olabileceğine inanıyorum. Ancak böyle bir sonuç Türkiye, Polonya ve tüm Avrupa için kalıcı bir güvenlik sağlayabilir."
Görüşmelerin ateşkesle sonuçlanmasına yönelik temennisini aktaran Olszowska, "Ayrıca bunun, sonunda kalıcı barışa yol açabilecek bir dizi müzakerenin başlangıcına işaret etmesini umuyorum." ifadesini kullandı.
İٲԲܱ, 3 yıl sonra yine görüşmelerin adresi
AB'ye bağlı düşünce kuruluşu Güvenlik Araştırmaları Enstitüsünün (EUISS) Rusya ve Doğu Komşuluk Bölgesi kıdemli analisti Ondrej Ditrych de "Kesinlikle Türkiye ve İٲԲܱ'un görüşmelerin yapılabileceği yer olduğuna katılıyorum." dedi.
2022'deki görüşmelere atıfta bulunan Ditrych, bunun emsal teşkil ettiğini ancak Rusya'nın ne tür bir pozisyonda müzakerelere katılacağının henüz bilinmediğini söyledi.
Rusya'nın pozisyonunda değişiklik olduğunu düşünmediğini ifade eden Ditrych, Rusya'nın gerçek bir barıştan ziyade, barış isteyen taraf olduğunu ABD yönetimine göstermeyi hedefliyor olabileceğini savundu.
Ditrych, "Türk hükümetinin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın rolü var. Bu yüzden bunun oynanacak çok hassas bir oyun olduğunu düşünüyorum." değerlendirmesinde bulunarak şöyle devam etti:
"(Müzakere teklifi Rusya'nın) Pozisyonunda küçük ve geçici bir değişikliğe yol açabilecek taktiksel hareketlerden biri olabilir. Ancak gerçek bir baskı olmadan, Ukrayna'daki çatışma söz konusu olduğunda oldukça maksimalist pozisyonundan gerçekten uzaklaşacağından şüpheliyim."
Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Avrupa Politika Merkezi'nin (EPC) Türkiye ve Ukrayna uzmanı Amanda Paul de savaşın ilk günlerinden beri Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ukrayna için adil ve sürdürülebilir bir çözüm için tüm uluslararası çabalar çerçevesinde rol oynamak için çaba sarf ettiğini, yapılan ilk ciddi görüşmelerin İٲԲܱ'da olduğunu anımsattı.
Türkiye'nin 2022'de olduğu gibi bugün de müzakerelere ev sahipliği yapmak için istekli olduğunu belirten Paul, Putin'in de 2022'deki görüşmeleri bir tür "başlangıç noktası" veya "aradığı türden bir sonun örneği" olarak nitelendirdiğini hatırlattı.
Yine de Rusya'nın pozisyonuna şüpheci yaklaşan Paul, Rus yetkililerin son söylemlerinde Ukrayna topraklarının tümünü ele geçirme isteklerini ortaya koyduklarını, dolayısıyla ateşkesle ilgilenmediklerine inandığını vurguladı.
Rusya-Ukrayna Savaşı ve müzakereler
Rusya'nın Ukrayna'ya 24 Şubat 2022'de başlayan saldırısıyla patlak veren savaşta Ukrayna'nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgeleri büyük ölçüde ilhak edildi.
Kırım'ın 2014'te Rusya tarafından ilhakıyla Ukrayna, topraklarının yaklaşık beşte birinde kontrolü kaybetti.
ABD ve Avrupa ülkeleri Ukrayna'ya geniş ekonomik ve askeri yardımlarda bulunurken geniş bir alanı ilhak eden Rusya'ya ağır yaptırımlar uyguladı.
Belarus'taki görüşmelerin ardından Rusya ve Ukrayna Dışişleri Bakanları 10 Mart 2022'de Antalya Diplomasi Forumu’nda bir araya geldi.
Türkiye, tarafları 29 Mart 2022'de de İٲԲܱ'da buluşturdu.
İٲԲܱ müzakerelerinde tarafların sağladığı uzlaşma, Buça şehrinde sivillerin öldürüldüğü yönündeki suçlamalarla bozulurken İngiltere ve ABD'nin anlaşmaya karşı çıktığı iddiaları ortaya atıldı.
Savaşın şiddetlenmesine karşın barış için çabalarını sürdüren Türkiye, Birleşmiş Milletlerin (BM) de desteğiyle tarafları aynı yıl yeniden bir araya getirerek dünyada geniş yankı uyandıran Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması'nın imzalanmasını sağladı.
Her iki tarafla da görüşebilen ender liderlerden olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, barış görüşmeleri için ev sahipliği ve arabuluculuk teklifini sürdürürken ABD'de Donald Trump'ın başkan seçilmesiyle de diplomasi yeniden hareketlilik kazandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Mayıs'ta, 3 yıl önce kesilen doğrudan müzakerelerin ön koşulsuz olarak 15 Mayıs'ta İٲԲܱ'da yeniden başlatılması önerisini gündeme getirerek Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan ev sahipliği yapmasını talep etti.
Ukrayna yönetimi buna olumlu yanıt verirken uluslararası toplum da İٲԲܱ barış görüşmeleri gündemini memnuniyetle karşıladı.
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.
