Atina
Londra Enerji Kul眉b眉 Y枚netim Kurulu Ba艧kan谋 Mehmet 脰臒眉t莽眉, enerjinin 眉lkeler aras谋nda bar谋艧 i莽in 枚nemli bir k枚pr眉 rol眉 oynayabilece臒ini kaydetti.
Eski bir diplomat da olan 脰臒眉t莽眉, AA muhabirine, enerji g眉venli臒i ve enerji alan谋nda i艧birli臒inin 枚nemine ili艧kin de臒erlendirmelerde bulundu.
Enerji meselesinin tek bir 眉lke 眉zerinden ele al谋namayaca臒谋n谋 belirten 脰臒眉t莽眉, "Hazar'谋 Karadeniz'den ayr谋 konu艧amazs谋n谋z, Ege'yi Do臒u Akdeniz'den ayr谋 konu艧amazs谋n谋z. Sadece T眉rkiye ve Yunanistan de臒il, Azerbaycan, Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Romanya... Bunlar谋n hepsi bir b眉t眉n te艧kil ediyor. Enerji, 眉lkeler aras谋ndaki ili艧kilerde ve b枚lgesel i艧birli臒inde bir k枚pr眉 rol眉 oynayabilir." ifadelerini kulland谋.
D眉nyada, enerjide ba臒谋ms谋z olup kendine yetmeyi ba艧arm谋艧 tek bir 眉lke bile bulunmad谋臒谋n谋 s枚yleyen 脰臒眉t莽眉; Japonya ve 脟in gibi 眉lkelerin bile bunu ba艧aramad谋臒谋na dikkati 莽ekti.
脰臒眉t莽眉, Ukrayna'daki sava艧谋n ard谋ndan, Rusya'n谋n, Avrupa'n谋n enerji haritas谋ndan b眉y眉k 枚l莽眉de 莽谋kart谋ld谋臒谋n谋 belirerek bunun, Avrupa ekonomileri 眉zerine olumsuz etkisinin Rus ekonomisi 眉zerindeki olumsuz etkisinden 莽ok daha fazla oldu臒unu ifade etti.
Son 眉莽 d枚rt y谋l i莽erisinde Avrupa Birli臒i'nin (AB) bu nedenle 脟in ve ABD kar艧谋s谋ndaki rekabet g眉c眉n眉 枚nemli 枚l莽眉de kaybetti臒ini aktaran Mehmet 脰臒眉t莽眉, bunun uygun fiyatl谋 Rus do臒al gaz谋 yerine ABD'den getirilen s谋v谋la艧t谋r谋lm谋艧 do臒al gaz (LNG) ile artan enerji maliyetlerinden kaynakland谋臒谋n谋 vurgulad谋.
- "Enerji g眉venli臒i, milli g眉venlik sorunudur"
脰臒眉t莽眉, enerjiyi sadece evlerde, tar谋mda, sanayide kullan谋lan bir ihtiya莽 olarak de臒il, 眉lkelerin rekabet g眉c眉n眉 de belirleyen 莽ok 枚nemli bir unsur olarak tan谋mlayarak "Bana kal谋rsa enerji g眉venli臒i ayn谋 zamanda bir milli g眉venlik sorunudur." dedi.
Enerji g眉venli臒i i莽in tek bir kayna臒a ba臒谋ml谋 olmaman谋n 枚nemine dikkat 莽eken 脰臒眉t莽眉, arz kaynaklar谋n谋n 莽e艧itlendirilmesi gerekti臒inin de alt谋n谋 莽izdi.
脰臒眉t莽眉, "T眉rkiye o a莽谋dan 艧ansl谋, iyi bir enerji g眉venli臒i mekanizmas谋 olu艧turmu艧 艧ekilde. Do臒al gaz谋m谋z谋 Rusya'dan al谋yoruz ama Azerbaycan'dan da al谋yoruz. 陌ran'dan da al谋yoruz. LNG olarak Amerika'dan da getiriyoruz. Belki ileride Do臒u Akdeniz'den, Irak'tan, Suriye'den de gelecek. O anlamda T眉rkiye AB 眉lkelerine g枚re daha 艧ansl谋." diye konu艧tu.
Enerji g眉venli臒inde 枚nemli bir ba艧ka unsurun ise g眉ven ili艧kileri oldu臒unu belirten 脰臒眉t莽眉, insan ili艧kilerinde, devletler aras谋 ili艧kilerde, ticari ili艧kilerde oldu臒u gibi enerjide de 眉retici, transit ve t眉ketici 眉lkeler aras谋nda g眉ven olu艧mas谋 gerekti臒ini dile getirdi.
脰臒眉t莽眉, enerji g眉venli臒inde son d枚nemde yeni unsurlar谋n da varl谋臒谋na i艧aret ederek lityum, kobalt ve bak谋r gibi kritik minerallerin de ilerleyen teknolojiyle petrol, do臒al gaz ve k枚m眉r gibi enerji kaynaklar谋 kadar 枚nemli hale geldi臒ini kaydetti.
Kritik altyap谋n谋n korunmas谋n谋n da 枚nemli bir enerji g眉venli臒i unsuru oldu臒unu belirten 脰臒眉t莽眉, enerji g眉venli臒inin eskisi gibi sadece petrol, do臒al gaz ve k枚m眉re indirgenemeyece臒ini zira de臒i艧ime u臒rad谋臒谋n谋 s枚yledi.
- "Enerjide kar艧谋l谋kl谋 ba臒谋ml谋l谋k olunca husumet kalm谋yor"
脰臒眉t莽眉, ge莽en hafta konu艧mac谋 olarak davet edildi臒i Atina Enerji Zirvesi'nde 艧u ifadeleri kulland谋臒谋n谋 aktard谋:
"脰zellikle enerjide ve iklim de臒i艧ikli臒inde i艧birli臒i, ortakl谋k olmadan hi莽bir 艧ey yapamazs谋n谋z 莽眉nk眉 bu, 眉lkelerin g眉c眉n眉 a艧an bir 艧ey."
Enerji hatlar谋n谋n farkl谋 眉lkelerden ge莽mesiyle birlikte bu 眉lkeler aras谋nda kar艧谋l谋kl谋 ba臒谋ml谋l谋臒谋n da olu艧tu臒unu belirten 脰臒眉t莽眉, enerji alan谋nda, transit ili艧kilerle dostluk ili艧kisinin de kurulmas谋 gerekti臒ini ifade etti.
脰臒眉t莽眉, 艧unlar谋 kaydetti:
"O zaman husumet kalm谋yor 莽眉nk眉 menfaatiniz var onun devam ettirilmesinde. Arada bir ihtilaf 莽谋karsa, so臒ukluk ya艧an谋rsa, gerginlik olursa, o boru hatlar谋n谋n, o enerji nakil hatlar谋n谋n i艧lemesi duracak, 眉lkeler ciddi s谋k谋nt谋ya d眉艧ecekler. Onun i莽in her ne kadar 艧u an d眉nyam谋zda bu 莽ok ya艧anmasa da enerji, bar谋艧 i莽in de 莽ok 枚nemli bir k枚pr眉 rol眉 oynayabilir. Bizim b枚lgemizde yani Hazar, Karadeniz, Ege, G眉neydo臒u Avrupa ve Do臒u Akdeniz'de ki ben, bu b枚lgeyi 莽ok karma艧谋k olmas谋na ra臒men tam bir b眉t眉n olarak g枚r眉yorum zira hepsi birbirine ba臒l谋, i艧birli臒i ve ortakl谋klar kritik 枚neme sahip."
T眉rkiye, Suriye, Libya ve L眉bnan'谋n dahil olmad谋臒谋, sadece Yunanistan, G眉ney K谋br谋s Rum Y枚netimi (GKRY), 陌srail ve M谋s谋r aras谋nda d眉zenlenen Do臒u Akdeniz Do臒al Gaz Forumu'nun bug眉n hi莽bir ge莽erlili臒i olmayan bir mekanizma oldu臒unu belirten 脰臒眉t莽眉, "Bunun yerine t眉m Akdeniz 眉lkelerini kapsayacak hatta gerekirse Hazar'谋, Karadeniz'i ve Ege'deki 眉lkeleri de i莽ine ister 眉ye ister g枚zlemci olarak alacak yeni bir b枚lgesel enerji platformuna ihtiya莽 var." ifadelerini kulland谋.
- "T眉rkiye kilit 眉lke"
脰臒眉t莽眉, 枚nerdi臒i yeni platformu, "Tek bir 眉lkenin domine etmeyece臒i, herkesin i艧birli臒i ve 'kazan kazan' menfaatleri temelinde 莽al谋艧abilece臒i, esnek ve m眉mk眉n oldu臒unca gayriresmi bir 枚rg眉tlenme, diplomatik sorunlar谋n dile getirilmedi臒i, 眉lkelerin engellemedi臒i bir yakla艧谋m" 艧eklinde tan谋mlayarak 艧u de臒erlendirmeyi yapt谋:
"Burada T眉rkiye kilit 眉lke. Neden kilit 眉lke? N眉fusuyla, co臒rafyas谋yla (枚nemli bir 眉lke). Abart谋l谋 bulurlar ama ger莽ekten k枚pr眉 眉lkeyiz. Do臒udan bat谋ya bakt谋臒谋n谋z zaman hatta daha ileriye gidip, 脟in'den ba艧lay谋p Avrasya'y谋 boydan boya ge莽in, T眉rkiye'ye gelin, Balkanlar'a ge莽in, Avusturya'y谋 ge莽in, Almanya'ya kadar uzan谋n, Rusya'dan da Suudi Arabistan'a kadar uzan谋n. Bu geni艧 co臒rafyan谋n hem n眉fus hem ekonomik g眉莽 hem insan sermayesi hem asgari g眉莽 a莽谋s谋ndan en g眉莽l眉s眉, en 枚nemli 眉lkesi T眉rkiye."
T眉rkiye'nin bu platformu kimseyi 眉rk眉tmeden, m眉mk眉n oldu臒unca yap谋c谋 ortakl谋klar 莽er莽evesinde hayata ge莽irmesinin m眉mk眉n oldu臒unu belirten 脰臒眉t莽眉, "Dominant bir rol oynarsan谋z, ufak bir krizde askeri kaslar谋n谋z谋 kullanmaya 莽al谋艧谋rsan谋z o, sorun yaratabiliyor. Onun i莽in T眉rkiye'nin liderli臒ini kabul edebilecekleri bir mekanizma yaratmak laz谋m." dedi.
脰臒眉t莽眉, iklim de臒i艧ikli臒i ve 莽evre konular谋nda herkesin benzer hassasiyetlere sahip oldu臒unu ifade ederek "Bir yandan da ger莽ek莽i olmam谋z laz谋m. Ye艧il enerjiyi, s眉rd眉r眉lebilir enerjiyi 莽ok istiyoruz ama unutmay谋n, bug眉n hidroelektrik hari莽 tutuldu臒unda ye艧il enerjinin d眉nyadaki pay谋 hala y眉zde 7-8 civar谋nda. 艦u an d眉nyada t眉ketilen enerjinin y眉zde 81'i fosil yak谋t, yani petrol, do臒al gaz, k枚m眉r. Bunu da bug眉nden yar谋na de臒i艧tiremezsiniz." diye konu艧tu.