陌蝉迟补苍产耻濒
SHURA'n谋n, Avrupa Birli臒i (AB) taraf谋ndan uygulanan ve 2026'da T眉rkiye'de devreye girecek SKDM'nin etkilerini inceledi臒i "SKDM ve T眉rkiye: Sekt枚rel Etkile艧imler, Fayda ve Maliyetler" raporu yay谋mland谋.
Demir-莽elik, 莽imento, al眉minyum ve g眉bre sekt枚rlerinin incelendi臒i raporda, fayda ve maliyetler, mevcut durumun devam etti臒i "Ola臒an Durum" ve sanayi d枚n眉艧眉m眉n眉n ger莽ekle艧tirildi臒i "Sanayi D枚n眉艧眉m眉" senaryolar谋nda ele al谋nd谋.
Ola臒an Durum Senaryosunda ton ba艧谋na 100 avro s谋n谋rda karbon fiyatland谋rmas谋 durumunda, T眉rkiye'nin ihracat谋nda toplam maliyetin toplam fayday谋 a艧aca臒谋 枚ng枚r眉ld眉.
Ayn谋 vergilendirme durumunda Sanayi D枚n眉艧眉m眉 Senaryosunda ise k眉resel ticarette daha s谋n谋rl谋 olsa da AB'ye y枚nelik ihracatta y眉ksek fayda sa臒lanaca臒谋 hesapland谋. Karbon maliyetlerinin d眉艧mesi ve ba臒lant谋l谋 sekt枚rlerdeki katma de臒er art谋艧谋n谋n toplam fayday谋 art谋raca臒谋 vurguland谋.
D枚n眉艧眉m senaryosuna g枚re, T眉rkiye'nin 陌ngiltere ve ABD ba艧ta olmak 眉zere 枚nemli ticaret partnerlerinin karbon fiyatland谋rmas谋 uygulamas谋 ve karbon fiyat谋n谋n ton ba艧谋na 120 avronun 眉zerine 莽谋kmas谋 halinde ek 枚nlemler almas谋 gerekecek.
SKDM ekseninde ise T眉rkiye'nin d枚n眉艧眉m senaryosunu destekleyecek 枚nlemlerde 枚zellikle 2035 hedefine odaklan谋lmas谋 gerekiyor. AB i莽in ihracatta fayda-maliyet dengesini sa臒layan ton ba艧谋na 230 avro ba艧a ba艧 noktas谋 y眉ksek g枚r眉nse de, rakip 眉lkelerin SKDM'ye uyum s眉reci rekabeti art谋racak. Bu noktada, T眉rkiye'nin ekonomik maliyetleri azaltmak ve 眉retim verimlili臒ini art谋rmak i莽in 枚n眉nde kritik bir 10 y谋l谋 bulunuyor.
Rapora g枚re, projeksiyonlar 2050'ye kadar yap谋lsa da uluslararas谋 rekabet g眉c眉 i莽in d枚n眉艧眉mde 2035-2040 d枚nemine odaklan谋lmas谋 枚nem ta艧谋yor. SKDM ve benzer k眉resel politikalar谋, rekabetin bu eksende artaca臒谋n谋 g枚steriyor. Rakip 眉lkelerin daha erken aksiyon alma ve yeni rakiplerin ortaya 莽谋kma ihtimali kar艧谋s谋nda, T眉rkiye'nin rekabet g眉c眉n眉 koruyabilmesi i莽in h谋zl谋 eyleme ge莽mesi gerekiyor.
Bu nedenle, 2035 veya 2040 d枚n眉艧眉m stratejilerinin olu艧turulmas谋n谋n ana hedef olabilece臒i kaydedilen rapora g枚re, T眉rkiye'nin COP29'da a莽谋klanan Uzun D枚nem 陌klim Stratejisi ve SKDM sekt枚rlerini kapsayan Sekt枚rel D眉艧眉k Karbonlu Yol Haritalar谋 莽er莽evesinde yat谋r谋m ve eylemlerini de臒erlendirmesi gerekiyor.
- Katma de臒eri y眉ksek, d眉艧眉k karbonlu 眉retim 枚ne 莽谋kacak
Raporda, T眉rkiye'nin rekabet g眉c眉n眉 art谋rmas谋 i莽in katma de臒eri y眉ksek, karbon yo臒unlu臒u d眉艧眉k sekt枚r ve 眉r眉nlere 枚ncelik vermesi 枚neriliyor. B枚ylece SKDM sekt枚rleri ba艧ta olmak 眉zere, hidrojen ve karbon yakalama gibi maliyetli yat谋r谋mlara duyulan ihtiya莽 azalabilecek.
Ayr谋ca, SKDM kaynakl谋 do臒rudan maliyetleri azaltmak i莽in karbon fiyatland谋rmas谋 ve ETS'ye ge莽i艧, yerel karbon vergisi gelirlerinin d枚n眉艧眉m finansman谋nda kullan谋lmas谋, uluslararas谋 i艧birli臒i ve finansman gibi ek 枚nlemler tavsiye ediliyor.
Raporda, SKDM sekt枚rlerinde karbon fiyatland谋rmas谋 olmadan da ihracat maliyetlerinin y眉ksek oldu臒u belirtilirken, bu maliyetlerin yap谋sal d枚n眉艧眉mle azalt谋lmas谋 枚neriliyor. Teknoloji ve i艧 modeli de臒i艧ikliklerinin yan谋 s谋ra ye艧il d枚n眉艧眉m vurgulan谋yor. Ayr谋ca, her sekt枚r眉n ihtiya莽lar谋 belirlenerek destek mekanizmalar谋n谋n olu艧turulmas谋, sekt枚rler aras谋 etkile艧im dikkate al谋narak yol haritalar谋 haz谋rlanmas谋 gerekiyor.
- Enerji d枚n眉艧眉m眉n眉n 枚nemi art谋yor
SHURA Enerji D枚n眉艧眉m眉 Merkezi Direkt枚r眉 Alk谋m Ba臒 G眉ll眉, rapora ili艧kin de臒erlendirmesinde, SKDM'nin T眉rkiye鈥檡e ek karbon maliyeti getirirken 眉retim ve ihracatta var olan ama hesaplanmayan maliyetleri de g枚r眉n眉r hale getirdi臒ini belirtti.
G眉ll眉, bu nedenle enerji d枚n眉艧眉m眉n眉n daha 枚nemli hale geldi臒ine dikkati 莽ekerek, "T眉rkiye'nin, SKDM i莽in 2035-2040 aras谋na odaklanmas谋 gerekiyor. Uluslararas谋 rekabet ko艧ullar谋 ve AB SKDM'ye bakt谋臒谋m谋zda, hem AB'de hem de di臒er b枚lgelerde geli艧en politikalar g枚z 枚n眉ne al谋nd谋臒谋nda T眉rkiye'nin rekabet g眉c眉n眉 koruyabilmesi i莽in s眉rece erken uyum sa臒lamal谋." ifadesini kulland谋.
Uluslararas谋 i艧birli臒i ve finansman谋n 枚nemine de de臒inen G眉ll眉, iklim diplomasisi ve ihracat莽谋 眉lkelerle i艧birli臒inin maliyetlerin adil payla艧谋m谋 a莽谋s谋ndan kritik oldu臒unu vurgulad谋.
G眉ll眉, karbon fiyatland谋rmas谋n谋n da T眉rkiye i莽in orta-uzun vadeli kritik ba艧l谋klardan biri oldu臒unun alt谋n谋 莽izerek, 艧unlar谋 kaydetti:
"SKDM'nin uygulamaya ge莽mi艧 olmas谋 en b眉y眉k ticari partnerimiz AB ile y眉r眉t眉len ticaretin korunmas谋 ve geli艧tirilmesi a莽谋s谋ndan 莽ok 枚nemli. 脰te yandan T眉rkiye'nin 2053 net s谋f谋r hedefi perspektifinden 枚zel olarak SKDM'yi, genel olarak ise ekonomisinin b眉t眉n眉n眉 kapsayan bir karbon fiyatland谋rmas谋 politika setine ihtiyac谋 var."