Ankara
Deprem b枚lgesinde r眉zgar ve g眉ne艧 enerjisi ba艧ta olmak 眉zere temiz enerji yat谋r谋mlar谋n谋n "6. B枚lge" te艧vikleri kapsam谋na al谋nmas谋yla bu alanda daha fazla yat谋r谋m谋n 枚n眉 a莽谋ld谋.
AA muhabirinin, "Asr谋n felaketi" olarak nitelenen 6 艦ubat depremlerinin y谋l d枚n眉m眉 dolay谋s谋yla derledi臒i bilgilere g枚re, g眉mr眉k vergisi muafiyeti, KDV istisnas谋, vergi indirimi, sigorta primi i艧veren hissesi deste臒i, gelir vergisi stopaj谋 deste臒i, sigorta primi deste臒i, faiz deste臒i ve yat谋r谋m yeri tahsisi 6. b枚lgede uygulanan ba艧l谋ca b枚lgesel te艧vikleri kaps谋yor.
Enerji Yat谋r谋mc谋lar谋 Derne臒i (G脺YAD) Ba艧kan谋 Cem 脰zk枚k, 6 艦ubat depremleri sonras谋nda 11 ili kapsayan deprem b枚lgesinde yenilenebilir enerji kaynaklar谋ndan 眉retim konusunda 枚nemli destek d眉zenlemelerinin yap谋ld谋臒谋n谋 anlatt谋.
T眉rkiye genelinde tahsis edilen lisanss谋z ve m眉stakil depolamal谋 yenilenebilir projeler i莽in a臒谋rl谋kl谋 olarak bu b枚lgelerdeki yat谋r谋mc谋lara 枚ncelik verildi臒inin alt谋n谋 莽izen 脰zk枚k, "B枚lgedeki 枚nemli 眉retim b枚lgelerine bakt谋臒谋m谋zda da 枚rne臒in Toroslar b枚lgesinde bulunan lisanss谋z 眉retici g眉ne艧 enerjisi santrali m眉艧terilerinin yakla艧谋k y眉zde 5'inin, y谋l谋n farkl谋 d枚nemlerinde ve farkl谋 miktarlarda olmak 眉zere 眉retim fazlas谋n谋 sisteme vererek deprem b枚lgesi 枚zelinde 莽谋kar谋lan tebli臒den faydaland谋臒谋n谋 s枚yleyebiliriz." de臒erlendirmesinde bulundu.
脰zk枚k, enerji sekt枚r眉n眉n, deprem sonras谋nda son derece h谋zl谋 aksiyon alan sekt枚rlerden biri oldu臒unu belirterek, s枚zlerini 艧枚yle s眉rd眉rd眉:
"Yenilenebilir enerji alan谋nda g眉ne艧 ve r眉zgar sekt枚r眉 temsilcileri, ba艧ta enerji ve teknik ekipmanlar, uzman ekipler olmak 眉zere b枚lgeye b眉y眉k bir h谋zla bir莽ok alanda destekte bulunurken bir yandan da santrallerdeki olas谋 hasar tespit 莽al谋艧malar谋n谋 y眉r眉tt眉. Ayr谋ca b枚lgede yer alan b眉y眉k hidroelektrik santralleri i莽in de h谋zla kontroller yap谋ld谋. Deprem sonras谋 enerjide ya艧anan kesintiler daha 莽ok enerji iletim hatlar谋ndaki y谋k谋m nedeniyle ortaya 莽谋kt谋. H谋zla tesis edilen 莽ad谋r ve konteyner kentlere enerji sekt枚r眉nde yer alan sivil toplum kurulu艧lar谋n谋n 枚nc眉l眉臒眉nde enerji 艧irketleri taraf谋ndan off-grid (艧ebekeye ba臒l谋 olmayan) sistem kurulumlar谋 ger莽ekle艧tirildi."
脰zk枚k, elektrik piyasas谋nda y眉r眉t眉len faaliyetlerin d眉zenleme ve denetlemeye tabi olmas谋 nedeniyle 艧irketlerin kendi inisiyatiflerinde ilerleyemedi臒ini, Enerji Piyasas谋 D眉zenleme Kurumu (EPDK) taraf谋ndan verilen belirli izinlere ve yap谋lan d眉zenlemelere g枚re hareket edildi臒ini vurgulad谋.
- "Deprem b枚lgesinde g眉ne艧 enerjisi potansiyeli 莽ok y眉ksek"
G眉ne艧 Enerjisi Sanayicileri ve End眉strisi Derne臒i (GENSED) Genel Sekreteri Hakan Erkan da deprem b枚lgesinde g眉ne艧 radyasyonunun y谋ll谋k ortalamas谋n谋n metrekare ba艧谋na 1700 kilovatsaat oldu臒unu ifade etti.
B枚lgenin g眉nl眉k 8,2 saat g眉ne艧lenme s眉resi ile T眉rkiye ortalamalar谋n谋n 眉zerinde de臒erlere sahip oldu臒unun alt谋n谋 莽izen Erkan, "B枚lgedeki 1 megavatl谋k GES, y谋ll谋k ortalamas谋 ile olduk莽a verimli 莽al谋艧maktad谋r. Bu kapsamda b枚lgenin GES yat谋r谋mlar谋 i莽in bir莽ok a莽谋dan uygun oldu臒u g枚r眉l眉yor. Ayr谋ca, Deprem B枚lgesi 6. b枚lge te艧vikleri kapsam谋na al谋narak eskiden fizibilitesi k枚t眉 olan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alan谋 (YEKA) GES'lerin yeni yat谋r谋m te艧vikleri sayesinde b枚lgede kurulum i莽in hareketlendi臒i g枚r眉l眉yor. B枚lgedeki te艧vik belge s眉releri 3 y谋l uzat谋larak yat谋r谋mc谋lara daha rahat hareket etme imkan谋 tan谋nd谋." de臒erlendirmesinde bulundu.
Erkan, ayr谋ca yat谋r谋mlar谋n finansman谋 i莽in kullan谋lan kredilere ve yap谋lan finansal kiralama bor莽lanmalar谋 geri 枚demelerinde aksakl谋k ya艧anmas谋 durumunda yat谋r谋mc谋lara esneklik sa臒land谋臒谋n谋 s枚yledi.
Hakan Erkan, deprem b枚lgesindeki i艧letmelerin, 2023'de 莽e艧itli sebeplerden dolay谋 t眉ketimlerinin olmayaca臒谋 veya 莽ok d眉艧眉k olaca臒谋 i莽in normal 艧artlarda 艧ebekeye sat谋艧 yapamayacakken EPDK kurul karar谋 ile t眉ketim hesab谋nda 2022 de臒erlerinin baz al谋nmas谋yla 眉retimlerini 艧ebekeye satabildiklerini kaydetti.
- "艦ebekeden ba臒谋ms谋z depolamal谋 sistemlere ihtiya莽 var"
Erkan, GSM baz istasyonlar谋na 艧ebekeden ba臒谋ms谋z bir 艧ekilde s眉rekli 莽al谋艧abilmesi i莽in uygun g眉莽te bataryal谋 GES sistemleri kurulmas谋n谋n 枚nemli oldu臒unu belirterek, 艧枚yle devam etti:
"Deprem zaman谋 b枚lgeye destek olmak amac谋yla sekt枚r dernekleri ve firmalar olarak 艧ebekeden ba臒谋ms谋z 莽al谋艧an batarya destekli k眉莽眉k GES'ler kurularak 莽ad谋r ve konteynerlerde ayd谋nlatma, cep telefonu 艧arj, buzdolab谋, televizyon gibi cihazlar谋n 莽al谋艧mas谋 sa臒lanm谋艧t谋r. B枚yle durumlarda 枚zellikle cep telefonlar谋n谋n 艧arjl谋 olmas谋, seyyar ayd谋nlatmalar谋n bulunmas谋 ve cep telefonu baz istasyonlar谋n谋n ayakta kalarak hizmet vermeleri, haber alma ve kurtarmada ne kadar 枚nemli oldu臒u 艦ubat 2023'te 莽ok net olarak g枚r眉ld眉. Ayr谋ca 艧ebekeden ba臒谋ms谋z bataryal谋 GES'lerin yayg谋nla艧t谋r谋lmas谋 ile haber alma ve kurtarma i艧lerinin daha 莽abuk ve etkin olabilece臒i g枚r眉lmektedir. B枚lgelerdeki askeri ve koordinasyon merkezlerine haberle艧me ve ayd谋nlatmalar谋 i莽in 艧ebekeden ba臒谋ms谋z uygun g眉莽te bataryal谋 GES sistemlerinin kurulmas谋 da olduk莽a 枚nemli."
- Deprem b枚lgesinde RES'lerde ciddi hasar g枚r眉lmedi
T眉rkiye R眉zgar Enerjisi Birli臒i (T脺REB) Ba艧kan谋 陌brahim Erden de depremler sonras谋 眉lke genelinde tahsis edilen lisanss谋z ve m眉stakil depolamal谋 yenilenebilir projelerin bu b枚lgelerde de yo臒un olarak yat谋r谋mc谋lara tahsis edildi臒ini anlatt谋.
B枚lgedeki RES鈥檒erde ciddi bir hasar g枚r眉lmedi臒ini, yaln谋zca ulusal 艧ebeke ve da臒谋t谋m 艧ebekesinde olu艧an sorunlar nedeniyle ya艧anan i艧letme kesintileri sonras谋 t眉m tesislerde detayl谋 kontroller yap谋larak tesislerin h谋zla devreye al谋nd谋臒谋n谋 ifade eden Erden, RES'lerin 枚nemli bir k谋sm谋n谋n da hi莽 bak谋m ihtiyac谋 olmadan devreye girdi臒ini vurgulad谋.
Erden, elektrik 艧ebekesinin birka莽 g眉nde aya臒a kald谋r谋l谋rken da臒谋t谋m 艧ebekesinin tekrar tam kapasite aya臒a kald谋r谋lmas谋n谋n 枚zellikle Hatay b枚lgesinde art莽谋 depremler ve yo臒un y谋k谋m nedeniyle uzun zaman ald谋臒谋n谋 i艧aret ederek, 艧枚yle devam etti:
"Depolama 1 y谋lda devreye al谋nabilecek bir uygulama de臒il, b枚yle de planlanmad谋. 脰n眉m眉zdeki y谋llarda devreye girmek 眉zere depolamal谋 yenilenebilir projeler i莽in de bu d枚nemde yo臒un olarak kapasite tahsisi devam etti. Kahramanmara艧, Malatya, Hatay ve Osmaniye b枚lgeleri r眉zgar a莽谋s谋ndan 莽ok y眉ksek potansiyel sahibi alanlar. 艦ebekenin g眉莽l眉 bir altyap谋 ve yenilenebilir enerjiden de co臒rafi olarak da臒谋n谋k bir bi莽imde faydalan谋lmas谋 ve bunun depolama sistemleriyle entegre i艧letilmesi gelecekte fayda sa臒layacakt谋r ama b枚yle b眉y眉k afetlerde maalesef hemen hi莽bir benzeri 莽枚z眉m眉n kesintisiz enerji sa臒lamas谋 m眉mk眉n olmayabilir."
-"Afetlerde kesintisiz enerjinin 枚nemi anla艧谋ld谋"
Global Enerji Derne臒i Ba艧kan谋 Murat Dilek de son y谋llarda d眉nyada do臒al afetlerin s谋kl谋臒谋nda ve 艧iddetinde art谋艧a tan谋k olundu臒unu belirterek, "T眉rkiye'de 6 艦ubat depremlerinde enerji sistemleri ciddi anlamda tahrip oldu. Afet zamanlar谋nda dayan谋kl谋 elektrik 艧ebekesine ihtiya莽 bulunuyor. Afetlerde kesintisiz enerjinin 枚nemi anla艧谋ld谋." diye konu艧tu.
Dilek, 艧unlar谋 kaydetti:
"陌kame kaynaklar谋n kolayca devreye al谋nabilecek 艧ekilde planlama yap谋lmas谋n谋n hat safhada 枚nemli oldu臒unu 枚臒renmi艧 olduk. Bununla birlikte afetlere haz谋rl谋臒谋n sa臒lanmas谋nda 莽ok 枚nemli bir ara莽 olarak 'yenilenebilir enerji' ortaya 莽谋kt谋 ve yeniden ac谋 bir tecr眉be ile kesintisiz enerjinin 枚nemini fark ettik. Afetler s谋ras谋nda hasara kar艧谋 savunmas谋z olan geleneksel enerji santralleri yerine g眉ne艧, r眉zgar gibi deprem sonras谋nda daha kolay aya臒a kald谋rabilecek enerji sa臒layabilecek santraller kurulmal谋."