Londra
Temiz enerji teknolojilerine yap谋lan yat谋r谋mlar谋n bu y谋l 2 trilyon dolara ula艧arak fosil yak谋t yat谋r谋mlar谋n谋n yakla艧谋k iki kat谋na 莽谋kaca臒谋 枚ng枚r眉l眉yor.
Uluslararas谋 Enerji Ajans谋n谋n (IEA) y谋ll谋k olarak yay谋nlad谋臒谋 D眉nya Enerji Yat谋r谋mlar谋 raporuna g枚re, bu y谋l k眉resel enerji sekt枚r眉ndeki yat谋r谋mlar ilk kez 3 trilyon dolar谋 a艧acak.
D眉nyadaki finansman maliyetlerindeki art谋艧a ra臒men bu yat谋r谋mlar谋n 2 trilyon dolar谋n谋n, yenilenebilir enerji, elektrikli ara莽lar, n眉kleer enerji, 艧ebekeler, batarya, d眉艧眉k emisyonlu yak谋tlar, enerji verimlili臒i 莽枚z眉mleri ve 谋s谋 pompalar谋 olmak 眉zere temiz enerji teknolojilerine yap谋lmas谋 bekleniyor.
Kalan 1 trilyon dolar谋n biraz 眉zerindeki yat谋r谋m谋n ise k枚m眉r, petrol ve gaz olmak 眉zere fosil yak谋tlara ayr谋laca臒谋 枚ng枚r眉l眉yor.
Temiz enerji teknolojileri aras谋nda yenilenebilir enerji, 艧ebeke ve batarya yat谋r谋mlar谋n谋n toplam谋n谋n k枚m眉r, petrol ve gaz yat谋r谋mlar谋n谋 geride b谋racaka臒谋 tahmin ediliyor.
- G眉ne艧 en fazla yat谋r谋m yap谋lan elektrik 眉retim kayna臒谋
G眉ne艧 enerjisi yat谋r谋mlar谋n谋n ise azalan maliyetlerin de etkisiyle, 500 milyar dolar谋 a艧arak bu y谋l t眉m elektrik 眉retim kaynaklar谋na yap谋lan toplam yat谋r谋m谋 ge莽mesi bekleniyor. B枚ylece, temiz enerji teknolojileri yat谋r谋mlar谋n谋n y眉zde 25'ini tek ba艧谋na g眉ne艧 enerjisi yat谋r谋mlar谋 olu艧turacak.
D眉nya genelinde temiz enerji teknolojilerine yap谋lan yat谋r谋mlardaki art谋艧a ra臒men s枚z konusu yat谋r谋mlar b枚lgeler aras谋nda dengesiz 艧ekilde da臒谋l谋m g枚steriyor.
脟in haricindeki geli艧mekte olan ekonomilerde Hindistan ve Brezilya ba艧ta olmak 眉zere temiz enerji teknoloji yat谋r谋mlar谋n谋n ilk kez 300 milyar dolar谋 a艧aca臒谋 tahmin ediliyor. Ancak bu miktar toplam temiz enerji yat谋r谋mlar谋n谋n sadece y眉zde 15'ini olu艧turuyor ve bu 眉lkelerdeki artan enerji talebini kar艧谋lamak i莽in gerekli seviyenin olduk莽a alt谋nda seyrediyor. S枚z konusu 眉lkelerde y眉ksek sermaye maliyetleri yeni projelerin geli艧tirilmesini zorla艧t谋r谋yor.
- Temiz enerji yat谋r谋mlar谋n谋n 眉莽te ikisinden fazlas谋 脟in, Avrupa ve ABD'de
脟in'de temiz enerji yat谋r谋mlar谋n谋n bu y谋l 675 milyar dolara ula艧arak bu alanda en b眉y眉k pay谋 olu艧turmas谋 bekleniyor. 脺lkede 枚zellikle g眉ne艧 enerjisi, lityum piller ve elektrikli ara莽lara y枚nelik g眉莽l眉 i莽 talep, bu alandaki yat谋r谋mlar谋n artmas谋n谋 sa臒l谋yor.
Avrupa ve ABD'de temiz enerji yat谋r谋mlar谋n谋n s谋ras谋yla 370 ve 315 milyar dolar谋 bulaca臒谋 枚ng枚r眉l眉rken, bu 眉莽 b眉y眉k ekonomi k眉resel temiz enerji yat谋r谋mlar谋n谋n 眉莽te ikisinden fazlas谋n谋 olu艧turuyor ve uluslararas谋 sermaye ak谋艧lar谋ndaki e艧itsizli臒i g枚steriyor.
- Petrol ve gaz yat谋r谋mlar谋 y眉zde 7 art谋艧la 570 milyar dolara ula艧acak
K眉resel petrol ve gaz 眉retim yat谋r谋mlar谋n谋n ise bu y谋l 2023'e g枚re y眉zde 7 art谋艧la 570 milyar dolara ula艧aca臒谋 tahmin ediliyor. Ge莽en y谋l da y眉zde 9 artan bu alandaki yat谋r谋mlar, a臒谋rl谋kl谋 olarak Orta Do臒u ve Asya'daki ulusal petrol 艧irketleri taraf谋ndan yap谋l谋yor.
IEA'ya g枚re, petrol ve gaz yat谋r谋mlar谋 2030'a y枚nelik mevcut politikalarda 枚ng枚r眉len talep seviyeleriyle b眉y眉k 枚l莽眉de uyumlu olmas谋na ra臒men ulusal ve k眉resel iklim hedeflerine ula艧mak i莽in belirlenen senaryolarda 枚ng枚r眉lenden 莽ok daha y眉ksek seviyede bulunuyor.
Petrol ve gaz 艧irketlerinin temiz enerji yat谋r谋mlar谋 2023'te 30 milyar dolara ula艧arak ge莽en y谋lki toplam sermaye harcamalar谋n谋n sadece y眉zde 4'眉n眉 olu艧tururken, k枚m眉r yat谋r谋mlar谋 da artmaya devam ediyor. Ge莽en y谋l 50 gigavat谋n 眉zerinde k枚m眉rl眉 termik santrale onay verildi ve bu kapasite 2015'ten beri g枚r眉len en y眉ksek seviye olarak kayda ge莽ti.
- Batarya yat谋r谋mlar谋n谋n da臒谋l谋m谋 da dengesiz
艦ebeke ve elektrik depolama yat谋r谋mlar谋ndaki yetersizlikler temiz enerji d枚n眉艧眉m眉nde 枚nemli bir k谋s谋t olarak 枚ne 莽谋kmas谋na ra臒men 艧ebeke yat谋r谋mlar谋 art谋艧 g枚stermeye ba艧lad谋.
Bu alanda 2015-2021 d枚neminde y谋ll谋k yat谋r谋mlar 300 milyar dolar civar谋nda seyrederken, bu y谋l bu yat谋r谋mlar谋n 400 milyar dolara ula艧mas谋 bekleniyor. Bu b眉y眉meyi b眉y眉k 枚l莽眉de Avrupa, ABD, 脟in ve Latin Amerika'daki baz谋 眉lkelerdeki yeni politika giri艧imleri ve finansman kaynaklar谋 destekliyor.
Batarya yat谋r谋mlar谋n谋n ise maliyetlerdeki d眉艧眉艧le bu y谋l 54 milyar dolara ula艧aca臒谋 hesaplan谋yor. Ancak, bu alandaki harcamalar da b枚lgesel olarak olduk莽a yo臒unla艧m谋艧 durumda ve geli艧mi艧 ekonomiler ve 脟in'de batarya depolamaya yat谋r谋lan her bir dolara kar艧谋l谋k, di臒er geli艧mekte olan ekonomilerde sadece bir sent yat谋r谋m yap谋ld谋臒谋 g枚r眉l眉yor.
- "D眉nyadaki yeni enerji ekonomisi ivme kazan谋yor"
IEA Ba艧kan谋 Fatih Birol, rapora ili艧kin de臒erlendirmesinde, temiz enerji yat谋r谋mlar谋n谋n zorlu ekonomik ko艧ullara ra臒men rekor k谋rmaya devam etti臒ini belirterek, "Bu da d眉nyadaki yeni enerji ekonomisinin kazand谋臒谋 ivmeyi g枚steriyor. Bug眉n d眉nyada fosil yak谋tlara yap谋lan her bir dolar yat谋r谋ma kar艧谋l谋k, temiz enerjiye iki dolar yat谋r谋m yap谋l谋yor. Temiz enerji harcamalar谋ndaki art谋艧谋n temelinde devam eden maliyet d眉艧眉艧leri ve enerji g眉venli臒i endi艧eleri yat谋yor." ifadelerini kulland谋.
Ancak b眉y眉k ekonomilerin yeni ve temiz enerji tedarik zincirlerinde avantaj elde etmek i莽in g眉莽l眉 sanayi politikas谋yla rekabet etti臒ini dile getiren Birol, yat谋r谋mlar谋n en 莽ok ihtiya莽 duyulan b枚lgelere ve 枚zellikle uygun fiyatl谋, s眉rd眉r眉lebilir ve g眉venli enerjiye eri艧imin ciddi 艧ekilde eksik oldu臒u geli艧mekte olan ekonomilere ula艧mas谋n谋 sa臒lamak i莽in daha fazlas谋na ihtiya莽 oldu臒unu kaydetti.