Ankara
Suriye'de 61 y谋ll谋k Baas rejiminin devrilmesinin ard谋ndan b枚lgede yeni bir s眉recin ba艧lamas谋yla birlikte, dikkatler T眉rkiye'nin enerji g眉venli臒i politikalar谋n谋 ne y枚nde 艧ekillendirece臒ine 莽evrildi.
Bu kapsamada AA muhabirine de臒erlendirmelerde bulunan uzmanlar, istikrar谋n sa臒lanmas谋 ve enerji jeopoliti臒i gibi konular谋n 枚nemine i艧aret ederken, b枚lgenin yeniden in艧as谋 s眉recinde T眉rkiye'nin rol眉ne de de臒indi.
Washington Arap K枚rfez 脺lkeleri Enstit眉s眉 Misafir 脰臒retim 脺yesi Kate Dourian, T眉rkiye'nin Esed rejiminin devrilmesinden uzun vadede fayda sa臒layabilece臒ini ancak bu durumun b眉y眉k 枚l莽眉de, 艦am'daki yeni ge莽ici h眉k眉metin 眉lkede istikrar谋 sa臒lamas谋na ba臒l谋 oldu臒unu s枚yledi.
Dourian, Suriye'nin ana petrol ve do臒al gaz yataklar谋n谋n merkezi h眉k眉metin kontrol眉 d谋艧谋nda kalmas谋n谋n 艦am'谋 yak谋t tedarikinde 陌ran'a ba臒谋ml谋 hale getirdi臒ini ifade ederek, Esed rejiminin d眉艧眉艧眉n眉n, 陌ran'谋n art谋k Suriye'ye petrol ve petrol 眉r眉nleri tedarik edemeyece臒i anlam谋na geldi臒ini aktard谋.
T眉rkiye'nin bu bo艧lu臒u doldurarak b枚lgedeki ihtiyaca cevap verebilece臒ini belirten Dourian, "Ge莽en y谋l 陌ran, Suriye'ye g眉nde yakla艧谋k 80 bin varil petrol sa臒lam谋艧t谋. T眉rkiye, bu bo艧lu臒u doldurup Suriye'ye yak谋t tedarik edebilir. Ayr谋ca Ankara'n谋n, kar艧谋t g眉莽lerin 艦am'a y眉r眉y眉艧眉ne 枚nc眉l眉k eden Heyet Tahrir 艦am (HT艦) 眉zerindeki etkisi, T眉rkiye'nin yeniden in艧a s眉recine dahil olmas谋n谋 ve yeni y枚netimle siyasi n眉fuz kazanmas谋n谋 sa臒layabilir." dedi.
Dourian, uluslararas谋 verilere g枚re 2011'de ba艧layan devrim hareketi 枚ncesinde Suriye'nin g眉nl眉k yakla艧谋k 383 bin varil petrol ve 8,9 milyon metrek眉p do臒al gaz 眉retimi yapt谋臒谋n谋 ancak i莽 kar谋艧谋kl谋klar sonucunda 2012'de g眉nl眉k 171 bin varil olan petrol 眉retiminin 2022'de 93 bin varile geriledi臒ini ve bu durumun, Suriye'yi b眉y眉k 枚l莽眉de 陌ran'a ba臒谋ml谋 hale getirdi臒ini vurgulad谋.
陌莽 sava艧 枚ncesi hidrokarbon 眉retiminin 眉lke gelirlerinin yakla艧谋k d枚rtte birini olu艧turdu臒unu dile getiren Dourian, 枚nce I艦陌D'in, ard谋ndan da kendine "Suriye Demokratik G眉莽leri" (SDG) ismini veren PKK/PYD ter枚r 枚rg眉t眉n眉n b眉y眉k petrol sahalar谋n谋 ele ge莽irmesiyle b枚lgedeki 眉retimin b眉y眉k bir 莽枚k眉艧 ya艧ad谋臒谋n谋 belirtti.
Dourian, ayr谋ca Be艧艧ar Esed'in petrol ve gaz sekt枚rlerini yeniden canland谋rma konusunda Rusya'ya 枚zel haklar verdi臒ini ancak bu anla艧man谋n ABD yapt谋r谋mlar谋 nedeniyle ilerleme kaydedemedi臒ine i艧aret ederek, "T眉rk enerji 艧irketlerinin devreye girerek b枚lgede petrol ve gaz 眉retimini yeniden ba艧latma f谋rsat谋 var. Bu, yeniden in艧a s眉recine katk谋 sa臒layacak gelirler elde edilmesini m眉mk眉n k谋labilir. Ancak, bunun ger莽ekle艧ebilmesi i莽in kapsay谋c谋 bir siyasi 莽枚z眉m ve yabanc谋 ortaklarla m眉zakere edebilecek istikrarl谋 bir h眉k眉metin kurulmas谋 gerekiyor ki bu da zaman alacak bir s眉re莽." de臒erlendirmesinde bulundu.
- Suriye enerji alan谋nda stratejik 枚neme sahip
Ortado臒u Uzman谋 Haydar Oru莽 da Suriye'nin sahip oldu臒u kaynaklardan ziyade do臒u-bat谋 ve kuzey-g眉ney enerji hatlar谋 眉zerinde yer almas谋 sebebiyle enerji jeopoliti臒i a莽谋s谋ndan 枚nemli oldu臒unu s枚yledi.
Oru莽, Suriye'nin merkezi konumunun, M谋s谋r do臒al gaz谋n谋n 脺rd眉n-L眉bnan ve Suriye 眉zerinden T眉rkiye'ye ula艧t谋r谋larak ard谋ndan Avrupa'ya ta艧谋nmas谋n谋 枚ng枚ren Arap Do臒algaz Boru Hatt谋 Projesi gibi farkl谋 projelerde stratejik 枚nem kazand谋臒谋na i艧aret ederek, 眉lkenin bu gibi alternatif projeler i莽in 枚nem ta艧谋d谋臒谋n谋 ifade etti.
Suriye'nin kritik konumunun uzun s眉re devam eden i莽 sava艧 nedeniyle kullan谋lamad谋臒谋n谋 ve bu nedenle de 莽evre 眉lkelerin farkl谋 alternatiflere y枚neldi臒ine dikkati 莽eken Oru莽, "Hatta Suriye devam eden i莽 sava艧a ek olarak Rusya ve 陌ran ile giri艧ti臒i yak谋n angajman nedeniyle M谋s谋r ve 陌srail'in 枚nc眉l眉臒眉nde kurulan Do臒u Akdeniz Gaz Forumu'ndan da d谋艧lanm谋艧t谋r." diye konu艧tu.
- T眉rkiye, Suriye ile i艧birli臒ini geni艧letebilir
Oru莽, T眉rkiye'nin Suriye halk谋na son 10 y谋ld谋r verdi臒i deste臒i yeni y枚netime de vermekten 莽ekinmeyece臒ini ve devlet kurumlar谋n谋n toparlanmas谋n谋n akabinde h谋zla imar faaliyetine giri艧ilece臒ini vurgulayarak, "Bu kapsamda da bir taraftan Suriye'nin enerji kaynaklar谋n谋n geli艧tirilip ekonomiye kazand谋r谋lmas谋 i莽in ad谋m at谋l谋rken, di臒er taraftan yeni kaynaklar aranmas谋 ve 枚zellikle Do臒u Akdeniz'deki kaynaklar谋n 莽谋kart谋lmas谋 hususunda i艧birli臒i yap谋lmas谋 m眉mk眉n olacakt谋r." g枚r眉艧眉n眉 payla艧t谋.
T眉rkiye ile Suriye aras谋nda yap谋labilecek i艧birlikleri kapsam谋nda en h谋zl谋 al谋nacak karar谋n i莽 sava艧 nedeniyle b眉y眉k zarar g枚rm眉艧 enerji altyap谋s谋n谋n yenilenmesi olaca臒谋n谋 belirten Oru莽, 艧unlar谋 kaydetti:
"脰ncelikle Suriye halk谋na ait olan enerji kaynaklar谋n谋n ter枚r 枚rg眉tlerinin tasallutundan kurtar谋lmas谋 枚nem arz etmektedir. Bu sa臒land谋ktan sonra Suriye'nin yeni y枚netiminin talep etmesi halinde T眉rkiye, hem Suriye'nin yeniden imar谋 hem de mevcut enerji kaynaklar谋n谋n iyile艧tirilmesi ve yeni kaynaklar谋n yarat谋lmas谋 konusunda elinden geleni deste臒i sa臒layacakt谋r."