365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

İklim krizi ve petrol çalışmaları Afrika penguenlerinin neslini tehdit ediyor

24.10.2024
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Bilim insanları, Afrika kıtasının güneyine özgü endemik tür Afrika penguenlerinin, baÅŸta petrol çalışmaları olmak üzere insan faaliyetleri ve iklim krizi nedeniyle 2035'e gelindiÄŸinde yok olacağını öngörüyor.

İklim krizi, biyolojik çeÅŸitlilik kaybı ve insan faaliyetleri birçok türün devamlılığını tehlikeye sokarken, Uluslararası DoÄŸayı Koruma BirliÄŸine (IUCN) göre, bunlar arasında Afrika penguenleri de yer alıyor.

1956'ya gelindiÄŸinde popülasyonu yaklaşık 300 bine düÅŸen penguen türü, IUCN tarafından 1984'te "hassas türler", 2007'de ise "nesli tükenme tehdidi altındaki türler" listesine alındı.

İngiliz, Güney Afrikalı, Namibyalı ve Çinli bilim insanlarınca 2024'te kaleme alınan "Afrika Penguenleri Nesli Kritik Olarak Tehlikedeki Türler Arasında Sayılmalı" baÅŸlıklı makaleye göre, 20. yüzyılın başında türün popülasyonu 1,5 ila 3 milyon civarındaydı.

Türün hala üreyebilen kolonileri Güney Afrika ve Namibya'da varlığını sürdürürken, Angola ve Mozambik'te artık üreyemeyen, Kongo ve Gabon'da ise hem üreyemeyen hem de koloniden yoksun penguenler bulunuyor.

Makaleye göre, 1993'te 44 bin 300 çift yumurtlayan Afrika pengueni varken, bu rakam 2023'te 9 bin 900 çifte kadar düÅŸtü. Bu da türün popülasyonunda son üç nesilde yüzde 77,8 azalma yaÅŸandığını gösteriyor.

"Koordineli olunca daha kolay avlanıyorlar"

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Nelson Mandela Üniversitesi Kıyı ve Deniz AraÅŸtırmaları Enstitüsü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Lorien Pichegru, iklim krizinin ve bölgede yürütülen petrol arama çıkarma çalışmalarının Afrika penguenlerinin ölümlerine yol açtığını söyledi.

Afrika penguenlerinin de yunuslarınkine benzer iletiÅŸim yöntemleri olup olmadığına yönelik bilimsel çalışmalar yürüttüklerini anlatan Pichegru, "Åžimdiye kadar yaptığımız deneyler, bu türün de kendi içinde koordineli olunca daha kolay avlanabildiÄŸini gösteriyor." dedi.

Bu iletiÅŸim ÅŸeklinin, bölgede yürütülen petrol arama ve çıkarma faaliyetleri sonucu artan gürültü nedeniyle aksadığını belirten Pichegru, ÅŸöyle devam etti:

"Bu noktada gemilerin sismik gürültü çıkardığı zamanlarda penguenlerin kıyıdan tamamen tersi yönde uzaklaÅŸtığını fark ettik. Yani sesten kaçıyorlardı. Deniz trafiÄŸi, yakıt ikmali operasyonları ve arama çalışmalarından kaynaklanan gürültülerin onları balıkların olmadığı bir yere doÄŸru, bu gürültüden uzaklaÅŸmaya zorladığını düÅŸünüyoruz. Durum böyle olunca da ölüyorlar."

Pichegru, bölgede çok fazla kuÅŸ yaÅŸadığı için oluÅŸan doÄŸal gübrenin de yıllardır birçok ülke tarafından ticari amaçlarla taşındığına iÅŸaret etti. Penguenlerin yumurtalarını koyduÄŸu yuvalarını normalde bu gübrelerin altında inÅŸa ettiÄŸini dile getiren Pichegru, ancak doÄŸal gübrede yaÅŸanan ciddi düÅŸüÅŸle birlikte açık havada kalan yuvaların, doÄŸal etmenler karşısında savunmasız hale geldiÄŸini bildirdi.

Küresel ısınmayla bölgede artış gösteren sıcaklıkların, ısıya karşı çok hassas bu hayvanları Antarktika'dan gelen akıntıların bulunduÄŸu kıyı bölgelere gitmek zorunda bıraktığını anlatan Pichegru, bu durumun da penguenlerin yumurtalarını ve yavrularını koruyamamasıyla sonuçlandığını söyledi.

"Penguenler ortadan kaybolduÄŸunda diÄŸer türler de onları takip edecektir"

Kendisinin de aralarında olduÄŸu bilim insanlarının, bu yavruları kurtarmak için koruma programları baÅŸlattığına deÄŸinen Pichegru, penguenleri toplayarak iyileÅŸtirme merkezlerinde beslenmelerine ve hayatta kalmalarına yardımcı olduklarını, bunu yapmadıkları takdirde hava ÅŸartları baÅŸta olmak üzere birçok faktörün bu canlıların ölümüne yol açacağını belirtti.

Afrika penguenlerinin korunması için acil harekete geçilmesi çaÄŸrısında bulunan Pichegru, ÅŸunları kaydetti:

"Her yıl Afrika penguenlerinin yüzde 8'ini kaybediyoruz ve bu ÅŸekilde devam ederse 2035 yılına gelindiÄŸinde bu türün yok olması bekleniyor. Bu nedenle bilim insanları olarak bu hayvanların artık 'nesli kritik olarak tükenme tehdidi altındaki türler' listesine alınması için çalışıyoruz. Yıl sonunda bu çabalarımızın sonuç vereceÄŸini düÅŸünüyorum. Öyle olması halinde Afrika penguenleri söz konusu listedeki tek penguen türü olacak."

Pichegru, uçamayan, uzaÄŸa gidemeyen bu hassas kuÅŸların, bulundukları bölgenin deÄŸiÅŸen koÅŸulları karşısında ilk alarm veren tür olduÄŸuna iÅŸaret ederek, "YaÅŸadıkları bölgenin ekosisteminde bir problem varsa bunu ilk penguenlerde görürüz yani penguenler ortadan kaybolduÄŸunda bu, diÄŸer türlerin de onları takip edeceÄŸi anlamına geliyor." ifadelerini kullandı.

Bölgedeki penguen neslinin tükenmesiyle ekosistemde görülecek deÄŸiÅŸimler nedeniyle yine aynı bölgede yaÅŸayan sümsük kuÅŸları, karabataklar, diÄŸer deniz memelileri ve balık türlerinin de tehlikede olacağını dile getiren Pichegru, "Afrika penguenleri insanlar tarafından çok seviliyor. İnsanlar bu sevimli hayvanların kurtarılması için savaÅŸacaklardır. Biz de bu türün kurtarılmasıyla bölgedeki tüm ekosistemin kurtulması üzerine çalışıyoruz." diye konuÅŸtu.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR