365bet体育在线世界杯

Do臒aya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri art谋k cebinizde.

Hükümetleraras谋 陌klim De臒i艧ikli臒i Paneli (IPCC) verilerine göre dünya genelinde yakla艧谋k 821 milyon insan yetersiz beslenirken 5 ya艧 alt谋 151 milyon çocuk geli艧im gerili臒i sorunu ya艧谋yor, 15-49 ya艧 aras谋 613 milyon kad谋n ve k谋z çocu臒u demir eksikli臒i çekiyor.

Artan nüfus ve iklim krizi, g谋daya eri艧imi her geçen gün zorla艧t谋r谋yor. Tah谋l fiyatlar谋n谋n 2050'ye kadar yüzde 1 ila yüzde 29 art谋艧 göstermesi ve buna ba臒l谋 olarak, iklim de臒i艧ikli臒inin olmad谋臒谋 bir senaryoda dahi, açl谋k riskiyle kar艧谋 kar艧谋ya kalabilecek insan say谋s谋n谋n 183 milyon artmas谋 bekleniyor.

G谋da güvenli臒inin devaml谋l谋臒谋 için ortaya at谋lan çözüm önerilerinden biri "unutulmu艧 g谋dalar谋n" yeniden sofralara dönmesi.

Unutulmu艧 g谋dalar kavram谋 dünyay谋 besleyen bu臒day, pirinç, m谋s谋r ve soya fasulyesi d谋艧谋nda kalan ve küresel g谋da sisteminin tekelle艧tirilmesi sonucu kültürel olarak geri planda kalm谋艧, besleyicili臒i çok yüksek binlerce g谋day谋 ifade ediyor.

Hem küresel çabalar hem de sa臒l谋kl谋 beslenme e臒ilimleriyle birlikte sofralara geri dönmeye ba艧layan unutulmu艧 g谋dalar谋n en bilinenleri aras谋nda kinoa ve chia tohumunu göstermek mümkün.

Tar谋msal Ara艧t谋rma ve Yenilik Küresel Forumu (The Global Forum on Agricultural Research and Innovation) verilerine göre, di臒er unutulmu艧 g谋dalar aras谋nda Kuzey Amerika’da yeti艧en kernza ve taro; Latin Amerika’da yeti艧en amarant, Tepary fasulyesi, chaya, oca, ulluca, yacon ve vah艧i chaco; Afrika’da yeti艧en fonio, bambara, örümcek bitkisi, lablab fasulyesi, baobab, yam bean, cowpea, teff; Asya’da yeti艧en moringa, Tatar karabu臒day谋, parmak dar谋s谋, küçük dar谋 ve batakl谋k tarosu öne ç谋k谋yor.

Bilim insanlar谋 ve küresel düzeyde birçok kurulu艧, yerel olarak üretilen bu g谋dalar谋n yeniden gündeme gelmesi için çe艧itli çal谋艧malar yürütüyor.

Bu giri艧imlerden biri olan Crops For the Future (Gelece臒in Mahsulleri) CEO’su ve Birle艧mi艧 Milletler (BM) G谋da Güvenli臒i ve Beslenme Yüksek Düzeyli Uzmanlar Paneli üyesi Sayed Azam-Ali, AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlad谋.

"Ye艧il Devrim"in etkileri

Tarih boyunca 30 bin yenilebilir bitki türünden 7 bininin g谋da ihtiyac谋n谋 kar艧谋lamak üzere insanlar taraf谋ndan dünyan谋n çe艧itli bölgelerinde yeti艧tirildi臒ini belirten Azam-Ali, yerel g谋dalar谋n büyük ço臒unlu臒unun küreselle艧meyle birlikte unutuldu臒unu ve dünya g谋da sisteminin bu臒day, pirinç, m谋s谋r ve soyadan olu艧an dört ana ürün etraf谋nda 艧ekillendi臒ini söyledi.

G谋dadaki çe艧itlili臒in dramatik 艧ekilde dü艧mesinin birçok riski de beraberinde getirdi臒ine i艧aret eden Azam-Ali, "陌klim de臒i艧ikli臒iyle birlikte bu ürünlerin s谋cakl谋k ve kurakl谋k gibi birçok zorlukla kar艧谋 kar艧谋ya kalaca臒谋n谋 biliyoruz. Bu dört ürünün, yaln谋z bizi de臒il, ayn谋 zamanda daha s谋cak bir gezegende ya艧ayacak 10 milyar insan谋 nas谋l besleyece臒ini gerçekten dü艧ünebiliyor muyuz?" dedi.

Bu g谋dalar谋n unutulmas谋nda 1960'l谋 y谋llarda tar谋mda ya艧anan ve o dönem "Ye艧il Devrim" olarak adland谋r谋lan geli艧melerin önemli bir rolünün bulundu臒una dikkati çeken Azam-Ali, 艧öyle devam etti:

"O dönemde, yüksek verim sunan çe艧itler geli艧tirmeye ba艧lad谋k. Bu臒day, pirinç, m谋s谋r ve soya tar谋mdaki makinele艧me ve kimyasalla艧ma süreçlerinde çok iyi sonuç verdi. Bu yüzden bu dört ürün, gübrelere, sulamaya ve özellikle yeni mekanizmalara daha az tepki veren ürünlerin yerini alarak her yerde bask谋n hale geldi ve evrensel olarak yeti艧tirilmeye ba艧land谋. Bu dört tah谋l karbonhidrat deposu olmalar谋 dolay谋s谋yla tokluk hissi veriyor ancak bunlar谋n beslenme de臒erleri yeterli de臒il. Bununla birlikte unutulmu艧 g谋dalar谋n birço臒u beslenme de臒eri aç谋s谋ndan oldukça zengin."

Azam-Ali, unutulmu艧 g谋dalar谋n, dört önemli tah谋l谋n yeti艧emedi臒i kurak ve zor ko艧ullarda büyüyebildi臒inin yani iklime dayan谋kl谋 olduklar谋n谋n alt谋n谋 çizdi.

4 tah谋la ba臒谋ml谋l谋k g谋da zincirini de k谋r谋lganla艧t谋r谋yor

Bölgesel olarak verilere ula艧mak isteyenler için dünyan谋n çe艧itli yerlerinden derledikleri ve 2 bin 700 ürünün yer ald谋臒谋 bir veri taban谋 olu艧turduklar谋n谋 aktaran Azam-Ali, Cropbase adl谋 bu veri setini inceleyerek yerel iklimlere uygun ürünlerin yeniden yeti艧tirilebilece臒ini kaydetti.

Unutulmu艧 g谋dalar谋n tohumlar谋n谋n dünya genelindeki birçok tohum merkezinde tutuldu臒u bilgisini payla艧an Azam-Ali, "Bu tohumlar谋n g谋daya dönü艧mesi gerekiyor. As谋l i艧imiz, bu tohumlardan yap谋lan eski tarifleri ve yemekleri yeniden ke艧fetmek. Böylece çiftçiler bu ürünleri yeti艧tirebilir, tüketiciler de sat谋n al谋r." sözlerini sarf etti.

Dünya g谋da sisteminin yaln谋zca dört tah谋l odakl谋 olmas谋n谋n beraberinde ciddi bir ta艧谋mac谋l谋k yükü getirdi臒inden bahseden Azam-Ali, bu durumun g谋da sistemini küresel krizlere kar艧谋 k谋r谋lgan hale getirdi臒ini vurgulad谋.

Azam-Ali, sözlerini 艧öyle tamamlad谋:

"Ukrayna-Rusya sava艧谋 ç谋kt谋臒谋nda bu ülkeler tah谋l ihracat谋n谋 durdurdu. 艦u anda dünyan谋n birçok yerinde çat谋艧malar var ve bunlar g谋da üzerinde büyük etkilere neden oluyor. Örne臒in Hindistan ve Pakistan aras谋ndaki çat谋艧man谋n sonuçlar谋 çok ciddi olur. Gazze’de ise g谋daya eri艧im bir sava艧 arac谋 olarak kullan谋ld谋 ki bu uluslararas谋 hukuka ayk谋r谋. Ayr谋ca birkaç y谋l önce Süvey艧 Kanal谋’nda bir gemi sadece alt谋 gün boyunca t谋kanm谋艧t谋 ama bu k谋sa süre bile tüm ticareti durdurdu."