

DoÄŸaya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri artık cebinizde.
Pasifik Okyanusu'nda meydana gelen El Nino ve La Nina hava olaylarının iklim üzerindeki etkisi her geçen yıl artarken deÄŸiÅŸen iklim koÅŸulları nedeniyle dünyanın farklı yerlerinde bölgesel olarak gerçekleÅŸen hava olaylarının etkileri de giderek daha fazla önem taşıyor.
El Nino ve La Nina'ya göre daha küçük bir bölgeyi etkileyen bu hava olaylarının başında Atlas Okyanusu'nda meydana gelen Atlantik Nino ve Benguela Nino geliyor.
Amerikan Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) verilerine göre, El Nino'nun küçük kardeÅŸi olarak adlandırılan Atlantik Nino, Batı Afrika kıyıları ile Güney Amerika'nın kuzeydoÄŸusunda, özellikle de Brezilya'nın kuzeydoÄŸusunda etkili oluyor.
Atlas Okyanusu'nda benzer bir diÄŸer hava olayı ise Benguela Nino olarak adlandırılıyor ve özellikle Afrika'da Angola ile Namibya kıyıları boyunca etkili oluyor. Bu iki hava olayı, Atlas Okyanusu kıyılarındaki iklim koÅŸullarını etkileyerek bölgenin ekonomisi üzerinde olumsuz bir rol oynuyor.
Dünyanın en zengin deniz ekosistemlerinden bazılarını barındıran bu bölgeler, Atlantik Nino ve Benguela Nino gibi iklim kaynaklı aşırılıklar nedeniyle giderek artan tehditlerle karşı karşıya bulunuyor. Okyanus sularında meydana gelen anormal ısınma ya da soÄŸuma olayları, deniz yaÅŸamını, balıkçılık verimliliÄŸini ve yağış düzenlerini ciddi ÅŸekilde bozabiliyor.
Avrupa ve Afrika'daki çeÅŸitli üniversiteler ve araÅŸtırma merkezleri tarafından yapılan bir çalışma sayesinde, Atlas Okyanusu'nda gerçekleÅŸen Atlantik Nino ve Benguela Nino gibi hava olaylarının ne zaman meydana geleceÄŸi, yapay zeka uygulamaları sayesinde 5 ay öncesine kadar tahmin edilebilecek.
Erken uyarı platformu geliştirilecek
90 yıllık okyanus sıcaklığı verileri kullanılarak derin öÄŸrenme tabanlı bir yapay zeka modeli oluÅŸturulan araÅŸtırmanın bir sonraki adımlarından biri, tahminlerin paylaşılacağı internet tabanlı bir platform geliÅŸtirmek olacak. Böylece balıkçılar, bölgesel otoriteler ve kıyı planlamacıları bu tür olaylara iliÅŸkin erken uyarılara kolayca eriÅŸebilecek.
AraÅŸtırmayı yürüten Avrupa-Akdeniz İklim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Merkezi (Euro-Mediterranean Center on Climate Change) Dünya Sistemi Modelleme AraÅŸtırma ve BiyocoÄŸrafya Birimi araÅŸtırmacısı Marie-Lou Bachelery, çalışmanın detaylarını AA muhabirine anlattı.
Atlantik Nino ve Benguela Nino'nun Atlas Okyanusu'ndaki devinim, atmosferik düzenler ve yağış rejimleri üzerinde önemli etkiler oluÅŸturduÄŸunu ve genellikle okyanus yüzeyini ve belirli bir derinliÄŸe kadarki okyanus suyunu ısıttığını belirten Bachelery, "Atlantik Nino ısınması çevre bölgelerdeki yağış düzenlerini deÄŸiÅŸtirebiliyor ve hatta Avrupa'daki hava koÅŸulları üzerinde bile etkili olabiliyor." dedi.
Bachelery, Batı Afrika kıyıları boyunca görülen bu tür hava olayları sonrasında okyanuslardaki ısınmanın balıkların yaÅŸam koÅŸullarını ve dolayısıyla balıkçılık faaliyetlerini olumsuz etkilediÄŸini aktardı.
Batı Afrika'da balıkçılığın ekonomide büyük yer tuttuÄŸunun altını çizen Bachelery, bu nedenle okyanus sularındaki ısınmanın bölge ekonomisine ciddi zararlar verebileceÄŸini ifade etti.
İklim değişikliği etkisi
İklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin bu hava olayları üzerindeki etkisinden bahseden Bachelery, "Bu olaylar doÄŸal olarak meydana gelir ancak iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, bu olayların ÅŸiddetini ve sıklığını etkileyebilir. Büyük olasılıkla tropikal Atlantik'te bu tür olayların sayısında bir azalma görülmesi bekleniyor ancak Benguela bölgesi için bunun tam tersi bir durum söz konusu olabilir." diye konuÅŸtu.
Bachelery, bu hava olaylarını 5 ay kadar önceden tahmin edebilmenin faydaları hakkında ÅŸunları söyledi:
"Diyelim ki balıkçılık sezonu baÅŸladı ve herkes yoÄŸun ÅŸekilde balık avladı. Ardından Atlantik Nino okyanus olayı geliÅŸti ve kalan balıklar da bu olay nedeniyle öldü. Bu durumda, ertesi yıl yeni balık popülasyonu oluÅŸmaz ve ekosistem zarar görür. İşte bu tahmin sistemlerinin amacı, bir olayın geliÅŸmekte olduÄŸunu önceden fark edip, 'Belki bu yıl daha az balık avlamalıyız' diyerek önlemler alınmasını saÄŸlamak."
Yapay zekanın katkısı
Proje için önce geleneksel yollarla iklim modelleri üzerinde çalıştıklarını anlatan Bachelery, karmaşık verilerin çözümlenmesinde bu modellerin yetersiz kalması üzerine yapay zekadan yararlanmaya karar verdiklerinden bahsetti.
Bachelery, sözlerini ÅŸöyle tamamladı:
"Yapay zeka iÅŸleri çok kolaylaÅŸtırdı. Bunun en önemli nedenlerinden biri, derin öÄŸrenmenin sistemler ve hava olayları arasındaki karmaşık, doÄŸrusal olmayan iliÅŸkileri algılayabilmesi. Geleneksel modeller bu tür karmaşık baÄŸlantıları yeterince yansıtamazken derin öÄŸrenme bunu baÅŸarabiliyor. Yapay zeka artık iklim biliminde giderek daha fazla yer edinmeye baÅŸladı çünkü birçok farklı alanda baÅŸarılı sonuçlar veriyor."