

DoÄŸaya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri artık cebinizde.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesinden bilim insanları Marmara Denizi'nde bundan 4 yıl önce yaÅŸanan müsilaj felaketini izlemek üzere Google Earth Engine platformunu kullanarak açık kaynaklı bir kod geliÅŸtirdi.
Yıldız Teknik Üniversitesi İnÅŸaat Fakültesi Harita MühendisliÄŸi Bölümü ÖÄŸretim Üyeleri Prof. Dr. Füsun Balık Åžanlı, Prof. Dr. Fatih Gülgen ve Doktor ÖÄŸretim Üyesi UÄŸur Acar ile Manisa Celal Bayar Üniversitesi EÄŸitim Fakültesi ÖÄŸretim Üyesi Doç. Dr. Ali Murat AteÅŸ ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi Demirci Meslek Yüksekokulu Mimarlık ve Åžehir Planlama Bölümü CoÄŸrafi Bilgi Sistemleri Programı ÖÄŸretim Üyesi, Harita Mühendisi Doç. Dr. Osman Salih Yılmaz'ın geliÅŸtirdiÄŸi sistem, 2021'de müsilajla kaplanan alanları net biçimde ortaya koydu.
[Marmara Denizi’nin 17 Mayıs-6 Haziran 2021 dönemindeki durumu]
Uydu verilerini iÅŸleyerek müsilajın kapladığı alanı dakikalar içinde görselleÅŸtiren kod, o dönem temizlik ekiplerine yön verirken bilim insanlarına da yayılım dinamiklerini analiz etme imkanı sundu.
"NASA ve ESA'dan görüntülere anlık ulaÅŸabiliyoruz"
Güncel müsilaj takibinde de kullanılan sistemle ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Doç. Dr. Osman Salih Yılmaz, geliÅŸtirdikleri kodlarla oluÅŸturdukları platform sayesinde deniz yüzeyindeki deÄŸiÅŸimleri izlediklerini, Google sunucularıyla bulut ortamında çalışan platformun herkes tarafından kullanabileceÄŸini söyledi.
Platformun çok büyük avantajlar saÄŸladığını ifade eden Yılmaz, ÅŸöyle devam etti:
"Ücretsiz olarak NASA’nın ya da Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) Landsat ve Sentinel görüntülerine, yayımlanır yayımlanmaz anlık eriÅŸebiliyoruz. Bu, görüntüler üzerinde bir kodlama mantığıyla çalışan, veri tekrarını ya da iÅŸlem tekrarını minimuma indiren, depolama alanından bizi kurtaran, çok güçlü sunucuların arka planda çalıştığı bir platform. Bu platformda uydu görüntülerini getirerek, çeÅŸitli indeks hesaplama yöntemleriyle sudaki deÄŸiÅŸik oluÅŸumları izleyebiliyoruz."
Uzaktan algılamanın kullanıldığı alanlarda yerinde ölçümün de mutlaka gerekli olduÄŸunu vurgulayan Yılmaz, uydu görüntüleriyle farklı oluÅŸumları tespit edebildiklerini ancak kesin tanı için laboratuvar analizine ihtiyaç duyduklarını anlattı.
Uzaktan algılamanın, yalnızca görüntüleme deÄŸil, sudaki biyolojik deÄŸiÅŸimler hakkında da bilgi verdiÄŸinin altını çizen Yılmaz, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:
"Müsilaj ve alg yoÄŸunluÄŸu gibi su kalitesi göstergelerini belirlemeye yönelik çeÅŸitli indeksler var. Bunlar, tamamen uydu görüntülerinden elde edilen farklı bant kombinasyonlarının aritmetik ortalamasıyla ve çeÅŸitli cebirsel hesaplamalarla oluÅŸturduÄŸumuz yeni bantlar ya da indekslerle sudaki deÄŸiÅŸimleri tespit etmemizi saÄŸlıyor. Su görüntüleri özellikle kızılötesi bantlarda soÄŸuruluyor. Görünür bölgenin dışında kalan bu bantları kullanarak su yüzeylerini çıkartabiliyor, indeks hesaplamalarıyla ve renk deÄŸiÅŸimleriyle ilgili bilgi edinebiliyoruz. "
[Marmara Denizi’nin 1-9 Mayıs 2025 dönemindeki durumu]
İzmit Körfezi, Eskihisar ve Gemlik Körfezi'nde son durum
Yılmaz, 1-9 Mayıs tarihleri arasındaki Marmara Denizi görüntülerinde, İzmit Körfezi'nde normalin dışında bazı oluÅŸumlar tespit ettiklerini, bunların müsilaj kaynaklı olduÄŸunu ve indeks haricinde de gözle görülebilir bir deÄŸiÅŸim olduÄŸunu aktardı.
Söz konusu tarih aralığında Kocaeli Eskihisar açıklarında da müsilaj lehine deÄŸiÅŸimler görüldüÄŸünü kaydeden Yılmaz, Gemlik Körfezi'nde de müsilaj oluÅŸumunu açık ÅŸekilde gördüklerini belirtti.
Aynı bölgelere son 1 haftada yeniden baktıklarını bildiren Yılmaz, ÅŸu bilgileri paylaÅŸtı:
"Son görüntülere de baktık. 'Mayısın ilk haftasıyla ÅŸimdiki durum ne?' diye inceledik. Åžimdi aynı bölgelerde, örneÄŸin İzmit Körfezi’nin burun kısmında hafif müsilaj olabilir, mayısın ilk haftasına göre yeni görünen alanlar var ama tabii ki yerinde gözlem bu konuda çok önemli. Kocaeli Eskihisar'da 1-9 Mayıs'ta gördük, ayın sonunda görmedik, yine Gemlik Körfezi'nin son bir haftalık görünümlerinde müsilajın kaybolduÄŸunu gördük."
[Marmara Denizi’nde 1-9 Mayıs 2025 dönemindeki durum]
2021 yılında su yüzeylerinde müsilajın oldukça yoÄŸun bir tabaka halinde olduÄŸunu, daha sonra temizlik çalışmaları yapılarak giderildiÄŸini anımsatan Yılmaz, "Åžimdi baktığımızda yine müsilaj 'ben buradayım' diyor. Kendini gösteriyor, sonra çok hızlı kayboluyor yani takip edilmesi gerekiyor. Olaya bilimsel yaklaÅŸmak, önlem almak ve süreci izlemek gerekiyor. Biz bu konuyla ilgili her türlü desteÄŸi saÄŸlamaya hazırız, yeter ki talep gelsin." diye konuÅŸtu.
Özellikle çevre sorunlarında uzaktan algılama tekniklerinin gerekliliÄŸine iÅŸaret eden Yılmaz, bu tekniklerin aynı zamanda yangın, tarım, orman alanlarının izlenmesi, kent büyümesi, arazi yüzey sıcaklığı gibi pek çok alanda kullanılabileceÄŸini belirtti.