365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Küresel sıcaklıklardaki artış 1,5 derece eÅŸiÄŸinin 2025'te de aşılmasına neden olabilir

09.05.2025
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Prof. Dr. Murat TürkeÅŸ, küresel ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artış eÄŸiliminin sürmesi halinde 2025'in 1,5 derece küresel ısınma eÅŸiÄŸinin aşıldığı ikinci yıl olabileceÄŸini kaydetti.


DoÄŸaya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri artık cebinizde.


Avrupa BirliÄŸine (AB) baÄŸlı Copernicus İklim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Servisi verilerine göre, geçen ay küresel ortalama sıcaklık, 1991-2020 ortalamasının 0,60 derece üzerine çıkarak 14,96 derece ile kayıtlara geçen en sıcak ikinci nisan ayı oldu.

Sıcaklık rekorunu elinde bulunduran 2024 nisan ayından 0,07 daha serin, en sıcak üçüncü nisanın yaÅŸandığı 2016'dan ise 0,07 derece daha sıcak olan geçen nisan ayı, 1850-1900 sanayi öncesi ortalamanın 1,51 derece üzerinde seyretti.

Böylece, son 22 ayın 21'inde küresel ortalama sıcaklık, sanayi öncesi seviyenin 1,5 derece üzerinde ölçülmüÅŸ oldu. Mayıs 2024-Nisan 2025 dönemi ise 1991-2020 ortalamasının 0,70, sanayi öncesi ortalamanın ise 1,58 derece üzerinde ölçüldü.

Geçen ay, Avrupa genelinde karasal alanlardaki ortalama sıcaklık 9,38 derece ölçülürken, bu 1991-2020 nisan ayı ortalamasının 1,01 derece üzerinde gerçekleÅŸti ve Avrupa'da en sıcak 6. nisan ayı yaÅŸandı. Türkiye, Bulgaristan ve Romanya'nın doÄŸu kesimlerinde sıcaklıklar ortalamanın altında kaldı.

En sıcak ikinci nisanda Türkiye don felaketini yaÅŸadı

Küresel sıcaklık artışındaki eÄŸilime iliÅŸkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Murat TürkeÅŸ, geçen ayın kayıtlara geçen en sıcak ikinci nisan ayı olmasının küresel ortalama hava sıcaklıklarındaki yükseliÅŸin bir göstergesi olduÄŸunu söyledi.

TürkeÅŸ, bu yılın ilk 4 ayının, 2023'ün aynı dönemine kıyasla daha sıcak, geçen yıla göre ise daha soÄŸuk seyrettiÄŸini, küresel ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artış eÄŸiliminin 2025'te de devam ettiÄŸini belirtti.

Geçen ayın, 1,5 derece küresel ısınma eÅŸinin üzerinde olduÄŸunu kaydeden TürkeÅŸ, "Nisan ayı, önümüzdeki aylardaki sıcaklık artış oranlarına da baÄŸlı olmakla birlikte küresel ısınma eÄŸiliminin sürdüÄŸünü ve hala 2025 yılı için 1,5 derece küresel ısınma eÅŸiÄŸini yıllık olarak aÅŸma olasılığının bulunduÄŸunu bize gösteriyor." dedi.

Nisan ayını doÄŸanın uyandığı, bitkilerin yapraklandığı, çiçeklerin, aÄŸaçların, böceklerin canlandığı bir dönem ÅŸeklinde nitelendiren TürkeÅŸ, geçen ayın, Türkiye'nin büyük bölümünde normallerinden daha soÄŸuk geçtiÄŸini ve Türkiye'de çok ciddi bir zirai don olayı yaÅŸandığını hatırlattı.

En sıcak ikinci nisan ayında Kuzey Amerika ve Türkiye'de soÄŸuk hava koÅŸullarının etkili olmasına raÄŸmen, iç batı ve güneybatı Asya'da normallerinden 4-5 derece daha sıcak koÅŸullar yaÅŸandığını aktaran TürkeÅŸ, bu durumun küresel ısınmanın bugün olduÄŸu gibi gelecekte de alansal ve zamansal olarak farklılık gösterebileceÄŸinin bir kanıtı olduÄŸunu vurguladı.

"Sıcaklıklardaki artış önceki yıllara göre çok hızlı"

İklim kriziyle mücadelede Paris AnlaÅŸması'nın önemine dikkati çeken TürkeÅŸ, anlaÅŸmanın temel hedeflerini ÅŸu sözlerle anlattı:

"Bunlardan bir tanesi iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi mücadelesi yoluyla küresel ısınmayı önlemek. Küresel ısınma etkilerini en aza indirebilmek için atmosfere salınan insan kaynaklı karbondioksit salımlarını 2030'a kadar en az yüzde 45, 2050'ye kadar da yüzde 90'ın üzerinde azaltma hedefi vardı. İkinci hedef insan kaynaklı sera gazı salımlarını azaltma yoluyla küresel ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artışın 2030'a kadar sanayi öncesine göre 2 derecenin altında ama mümkünse 1,5 derecede durdurmaktı. Küresel ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artış önceki yıllara göre çok hızlı. 1,5 derecenin aşılması küresel ısınmanın dünya ölçeÄŸinde çok daha hızlı olmasını, küresel sıcaklıktaki artışın bölgesel yansımalarının 1,5 derecenin çok üzerinde olabileceÄŸini gösteriyor."

1,5 derece küresel ısınma eÅŸiÄŸinin aşılmasının, kuzey yarım kürede, kutup bölgesinde yüzyılın sonuna kadar 5-6 derecelik ısınma üretebilecek güçte olduÄŸunun altını çizen TürkeÅŸ, Türkiye ve bölgesinde ise yüzyılın sonuna kadar 2 ila 4 derecelik artışla sonuçlanabileceÄŸini bildirdi.

Olası bir sıcaklık artışı yaÅŸanması halinde buharlaÅŸmanın artması, hidrolojik döngünün hızlanması, bir yandan kuraklık ve sıcak hava dalgalarının sıklığı, süresi ve ÅŸiddetinde artış yaÅŸanırken diÄŸer yandan aşırı yağışlarla karşı karşıya kalınabileceÄŸi uyarısında bulunan TürkeÅŸ, sel, taÅŸkın, heyelan, kentsel ve kıyısal su baskını, tarımsal kuraklık, içme suyu kıtlığı gibi tehditlerle mücadele edilmek zorunda olunabileceÄŸine deÄŸindi.

2025 için 1,5 derece uyarısı

GeçmiÅŸ yıllara bakıldığında 2023'te 1,5 derece eÅŸiÄŸine yaklaşıldığını, 2024'te ise bu eÅŸiÄŸin aşıldığını hatırlatan TürkeÅŸ, "Büyük olasılıkla önümüzdeki aylar belirleyecek ama ilk 8 ay burada çok önemli. EÄŸer, 2025'in ilk 4 ayındaki bu eÄŸilim yani 1,5 derece eÅŸiÄŸinin üstündeki sıcaklık artışı önümüzdeki 4 ay daha sürerse bana göre büyük olasılıkla 2025 yılı da yıllık olarak 1,5 derece küresel ısınma eÅŸiÄŸinin aşıldığı yıllardan biri olmaya aday." diye konuÅŸtu.

Paris AnlaÅŸması'nda yer alan küresel karbondioksit salımlarını azaltma hedefinin ülkeler tarafından ciddiye alınmadığı, atmosfere salınan karbondioksit, metan ve diazot monoksit gibi küresel ısınmaya neden olan sera gazlarında ciddi bir azalma olmadığı, Paris AnlaÅŸması'nın gönüllü yükümlülüklerinin geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkeler tarafından yerine getirilmediÄŸi için 1,5 derecelik küresel ısınma eÅŸiÄŸinin aşıldığını dile getiren TürkeÅŸ, 1,5 derece hedefinin önündeki en büyük engelin ise Paris AntlaÅŸması'nın gönüllü yükümlüklere dayanması olduÄŸuna iÅŸaret etti.

Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi sonucu 1,5 derece küresel ısınma eÅŸiÄŸinin gelecek yıllarda da aşılabileceÄŸi öngörüsünde bulunan TürkeÅŸ, sözlerini ÅŸöyle tamamladı:

"Åžu anda küresel ölçekte nötr dönemdeyiz yani ne La Nina'nın görece soÄŸutma ne de El Nino'nun özellikle bizim bölgelerde ek bir ısınmaya yol açabilecek durumu söz konusu deÄŸil. Dolayısıyla küresel ölçekteki atmosferik deÄŸiÅŸkenlikten gelebilecek bir ek ısınma bu yıl gözükmediÄŸi için büyük olasılıkla 2025, 1,5 derece küresel ısınma eÅŸiÄŸini sanayi öncesine göre aÅŸan yıllardan biri olabilir. Yaz sonuna kadar nisan da dahil gözlenen 1,5 derecenin üzerindeki sıcaklık artışı eÄŸilimleri sürerse 2025 de tıpkı 2024 yılında olduÄŸu gibi en sıcak yıllardan ve aynı zamanda 1,5 derece küresel ısınma eÅŸiÄŸinin aşıldığı ikinci yıl olabilir. Bunun olasılığı oldukça yüksek."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR