

Do臒aya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri art谋k cebinizde.
Suda çözünmeyen, 5 milimetreden küçük, 艧ekilli ya da 艧ekilsiz polimer bile艧ikler olarak tan谋mlanan mikroplastikler, büyük plastiklerin parçalanmas谋 sonucu ortaya ç谋kabilirken temizlik malzemelerinde veya ki艧isel bak谋m ve kozmetik ürünlerinde raf ömrünü uzatma, hacim art谋rma ve a艧谋nd谋rma gibi amaçlar için yapay olarak da üretilebiliyor. Mikroplastikler boyutlar谋ndan dolay谋 at谋k sulardan ar谋t谋lam谋yor ve bu nedenle nehir, göl ve deniz sular谋na kolayl谋kla kar谋艧abiliyor.
Recep Tayyip Erdo臒an Üniversitesinden bilim insanlar谋 Türkiye’nin farkl谋 bölgelerinde yer alan 7 göldeki, göl sular谋 ve sedimentlerdeki (su alt谋ndaki tortu) mikroplastik kirlili臒ini inceledi.
Çal谋艧ma sonucunda Artvin'deki Borçka Baraj Gölü'nde 1 litre suda ortalama 0,69 adet, sedimentte kilogramda ortalama 158 adet; Borçka Karagöl'de 1 litre suda ortalama 0,31 adet, sedimentte kilogramda ortalama 79 adet; Elaz谋臒'daki Hazar Gölü'nde 1 litre suda ortalama 0,23 adet, sedimentte kilogramda ortalama 86 adet; Gümü艧hane'deki Kürtün Baraj Gölü'nde 1 litre suda ortalama 0,29 adet, sedimentte kilogramda ortalama 112 adet; Trabzon'daki Sera Gölü'nde 1 litre suda ortalama 0,26 adet, sedimentte kilogramda ortalama 99 adet; Artvin'deki 艦av艧at Karagöl'de 1 litre suda ortalama 0,14 adet, sedimentte kilogramda ortalama 344 adet; Trabzon'daki Uzungöl'de 1 litre suda ortalama 0,3 adet, sedimentte kilogramda ortalama 85 adet mikroplastik tespit edildi.
Suda bulunan mikroplastiklerin yüzde 82,4'ü fragment yani parça 艧eklinde yüzde 17,6's谋 fiber yani lif formundayken sedimentteki mikroplastiklerin yüzde 51'inin fiber yüzde 49'unun fragment formunda oldu臒u belirlendi.
Sudaki mikroplastiklerin yüzde 19'unun poliamid, yüzde 31’inin polietilen, yüzde 28'inin polyester, yüzde 11'inin polipropilen, yüzde 11'inin polistiren; sedimenttekilerin yüzde 15'inin poliamid, yüzde 20’sinin polietilen, yüzde 30'unun polyester, yüzde 33'ünün polipropilen, yüzde 2'sinin polistiren oldu臒u tespit edildi.
"Kirlili臒in ba艧l谋ca nedenleri turizm, bal谋kç谋l谋k ve at谋k su"
AA muhabirine de臒erlendirmelerde bulunan ara艧t谋rman谋n yürütücüsü ve Recep Tayyip Erdo臒an Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Müdürü ve su ürünleri mühendisi Prof. Dr. Kenan Gedik, göllerdeki turizm, bal谋kç谋l谋k ve at谋k su gibi insan kaynakl谋 etkilerin, kirlili臒in ba艧l谋ca nedenleri aras谋nda oldu臒unu bildirdi.
Mikroplastiklerin bünyesinde bulundurdu臒u kimyasallar谋 su ortam谋na girdikten sonra yava艧ça bu ortama b谋rakabildiklerini söyleyen Gedik, "Çal谋艧mam谋z göller gibi iç su ekosistemlerinin mikroplastik kirlili臒inden önemli ölçüde etkilendi臒ini göstermi艧tir. Bu bulgu, iç sular谋n korunmas谋 ve yönetimi aç谋s谋ndan mikroplastiklerin ciddi bir çevresel tehdit olarak dikkate al谋nmas谋 gerekti臒ini ortaya koymaktad谋r." dedi.
Tespit ettikleri ba艧l谋ca mikroplastik kaynaklar谋n谋n plastik ambalaj at谋klar谋, tekstil ürünlerinden kopan lifler ile bal谋kç谋l谋k ve rekreasyon faaliyetlerinden kaynaklanan plastik ekipmanlar oldu臒unu aktaran Gedik, çöp depolama sahas谋 gibi kullan谋lan dere yataklar谋ndan da mikroplastiklerin sulara s谋zd谋臒谋n谋 anlatt谋.
Su örneklerinde en yüksek miktar谋n Çoruh Nehri'ndeki Borçka Baraj Gölü'nde tespit edildi臒ini belirten Gedik, buradaki mikroplastik kirlili臒inin temel nedeninin bal谋kç谋l谋k faaliyetleri oldu臒unu vurgulad谋.
Göllerdeki mikroplastik miktarlar谋ndaki de臒i艧kenli臒in pek çok farkl谋 nedeni oldu臒undan bahseden Gedik, 艦av艧at'taki Karagöl'ün kapal谋 bir ekosistem yap谋s谋na sahip olmas谋 yani d谋艧ar谋ya ak谋艧谋 bulunmayan bir göl olmas谋 nedeniyle sedimentte en fazla mikroplasti臒i burada bulduklar谋n谋 fakat gölün suyunda su sirkülasyonunun s谋n谋rl谋 olmas谋 dolay谋s谋yla su örneklerinde daha dü艧ük miktarda mikroplasti臒e rastlad谋klar谋n谋 kaydetti.
Gedik, "Baz谋 göller 艧u anda koruma alt谋nda, mesela 艦av艧at Karagöl gibi. Fakat koruma alt谋na ald谋臒谋m谋z yerler maalesef insanlar için cezbedici yani turizme aç谋k noktalar. Buralar谋n çevresi yo臒un olarak piknik ve günlük ziyaretler için kullan谋l谋yor. Bu sebeple maalesef koruma alt谋nda olan göllerimiz bile yo臒un olarak mikroplasti臒e maruz kalabiliyor." diye konu艧tu.
"Suyumuzu mutlaka bu kirleticilerden korumam谋z gerekiyor"
Ara艧t谋rman谋n temel amac谋n谋 tatl谋 su ekosistemlerindeki mikroplastik kirlili臒inin varl谋臒谋n谋 ve da臒谋l谋m谋n谋 ortaya koyarak bu alanda yap谋lacak ileri ara艧t谋rmalara veri sa臒lamak 艧eklinde ifade eden Gedik, ara艧t谋rmayla ayn谋 zamanda çevre yönetimi ve politika geli艧tirme süreçlerine bilimsel bir altyap谋 sunmay谋 hedeflediklerini dile getirdi.
Gedik 艧öyle devam etti:
"Çal谋艧mam谋z Türkiye'de ayn谋 anda hem yüzey suyu hem de sediment örnekleri üzerinde gerçekle艧tirilen farkl谋 co臒rafi özelliklere sahip göllerin kar艧谋la艧t谋rmal谋 analizini içeren az say谋da çal谋艧madan biri. Belki de bu kadar kapsaml谋 olan tek çal谋艧ma. Özellikle koruma alt谋ndaki do臒al alanlarda bu kapsamda üretilen ilk çal谋艧malardan biri olmas谋 bak谋m谋ndan dikkat çekici."
Gedik, mikroplastik kirlili臒inin sadece bugünü de臒il gelece臒i de tehdit eden küresel bir çevre sorunu olmas谋 nedeniyle bu konuda daha fazla ara艧t谋rma yap谋larak toplumun bilinçlendirilmesi ve etkili politikalar geli艧tirmesi gerekti臒inin alt谋n谋 çizdi.
Önlem al谋nmad谋臒谋 takdirde do臒an谋n kendini yenileme kapasitesinin ciddi bir 艧ekilde zarar görece臒i uyar谋s谋nda bulunan Gedik, sözlerini 艧öyle tamamlad谋:
"Su do臒ada azalm谋yor ama temiz su azal谋yor. Yani kullanaca臒谋m谋z su gittikçe azal谋yor derken total kütleden bahsetmiyoruz, bizim ihtiyac谋m谋z olan su kütlesinden bahsediyoruz. Özellikle Türkiye'de bu oran çok dü艧ük. Yani Amerika'ya veya Avrupa'ya oranla ki艧i ba艧谋na su miktar谋 çok çok dü艧ük. Maalesef su fakiri bir ülkeyiz. Herkes zannediyor ki sular谋m谋z var ama maalesef yok. Bu çok az olan suyumuzu mutlaka bu kirleticilerden korumam谋z gerekiyor."