365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Asya kaplan sivrisineğine karşı plastik atık uyarısı

07.08.2023
Kayseri

Özellikle Karadeniz'e kıyısı bulunan ÅŸehirlerde popülasyonunda artış gözlenen Asya kaplan sivrisineÄŸiyle etkin mücadele için içinde su birikebilecek plastik atıkların çevrede bırakılmaması uyarısında bulunuldu.

Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Parazitoloji Ana Bilim Dalı ÖÄŸretim Üyesi ve Vektörler ve Vektörlerle BulaÅŸan Hastalıklar Uygulama ve AraÅŸtırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Alparslan Yıldırım, AA muhabirine, Asya kaplan sivrisineÄŸinin son 10 yılda özellikle tropik ve subtropik bölgelerde baskın hale gelen bir tür olduÄŸunu söyledi.

Bu türün varlığının Türkiye'de 7-8 yıl öncesine kadar bilinmediÄŸini belirten Yıldırım, bu sivrisineÄŸin koyu renkteki plastikleri sevdiÄŸini, çevreye atılan araç lastiklerinin içindeki su birikintilerinin besin zinciri de içeren ortam oluÅŸturduÄŸunu anlattı.

Yıldırım, Asya kaplan sivrisineÄŸinin ısırdığı yerde irite edici (kaşındırıcı) bir etki bıraktığını, bireyden bireye deÄŸiÅŸmekle beraber ısırmanın etkisiyle rahatsızlığın çok daha üst seviyeye ulaÅŸabileceÄŸini söyledi.

Asya kaplan sivrisineÄŸi ve bu türlere yönelik 2023 yılının başından bu yana uluslararası bir proje yürüttüklerini anlatan Yıldırım, ABD, Gürcistan ve Ukrayna'daki ilgili fakültelerin, halk saÄŸlığı kurumlarının ve Türkiye'den Erciyes Üniversitesinin dahil olduÄŸu bu araÅŸtırma kapsamında Karadeniz'e kıyısı olan tüm illerde bu sinekleri örneklediklerini, popülasyon yapılarını incelediklerini, patojen taşıyıp taşımadıklarıyla ilgili detaylı analizler yaptıklarını dile getirdi.

Proje kapsamında ÅŸu ana kadar yapılan gözlemler sonucu Kırklareli'nden Trabzon ve Rize'ye kadar türün baskın ve en yaygın sivrisinek haline geldiÄŸini gördüklerini aktaran Yıldırım, "Bu, kendi agresif yapısından, herhangi bir konak ayırt etmeden beslenebilmesinden ve aynı zamanda diÄŸer sivrisinek türlerinin geliÅŸimlerini çeÅŸitli yollarla baskılayabilmesinden kaynaklanıyor. Mesela bir Asya kaplan sivrisineÄŸi, sarı humma sivrisineÄŸinin diÅŸisiyle çiftleÅŸip kısırlaÅŸtırabiliyor. Öyle olduÄŸu için popülasyonunun çok yüksek seviyelere doÄŸru gittiÄŸi izlenimi var." diye konuÅŸtu.

Bölge insanı sivrisineÄŸi ayırt edebiliyor

AraÅŸtırma yaptıkları bölgelerdeki saÄŸlık ve belediye çalışanlarının sineÄŸin varlığından haberdar olduklarını vurgulayan Yıldırım, türün sırt bölgesinde ve baÅŸ kısmında beyaz bir ÅŸerit bulunduÄŸunu, bacaklarının ise siyahlı beyazlı olması nedeniyle vatandaÅŸlarca diÄŸer sivrisineklerden ayırt edilebildiÄŸini kaydetti.

Bir coÄŸrafyada hangi sivrisinek türünün problem oluÅŸturduÄŸu ve yaygınlığı bilinmeden onunla mücadele etmenin doÄŸru bir yaklaşım olmayacağına dikkati çeken Yıldırım, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Sivrisinekle mücadelede erginlere doÄŸru bir mücadele yapılır, bu spreyleme tarzındadır. Yolda yürürken, bir parkta otururken belediye aracının gelip bir ÅŸey püskürttüÄŸünü görüyoruz. ULV denilen bir ilaçlama ÅŸekli bu. Bu ergin ilaçlamasının saatlerinin ya da nereye yapılacağının iyi etüt edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde bir gündüz saatinde arabanın arkasından ilaç bırakılıp gidilmesi sivrisineklerin erginlerini öldürme noktasında çok çok düÅŸük etkiye sahiptir çünkü sivrisinekler, gündüz saatlerinde oralarda uçuÅŸmazlar, aÄŸaçlarda da durmazlar. Bunlar kapalı alanlara gider. O yüzden bu tip ilaçlama Dünya SaÄŸlık Örgütünün de altını çizdiÄŸi gibi çok tercih edilmez. Bu tarz bir ilaçlamada düÅŸük volümde de olsa insanlar bunu soluyor. Sivrisinek dediÄŸimiz sucul bir canlıdır. Mutlaka suya yumurtalarını bırakıp sucul ortamda bunların geliÅŸmesi gerekiyor. O yüzden daha sudayken yani insanların ya da hayvanların kanını emmeden önce mücadele etmek önemli."

Plastik atıkları çok seviyor

Asya kaplan sivrisineÄŸinin "konteyner sinekler" olarak tabir edildiÄŸini, plastik atıkları çok sevdiÄŸini vurgulayan Yıldırım, "Karadeniz Bölgesi'nde her yerde araba lastikleri var. Tarlada, bahçede bu lastikleri saÄŸda solda her yerde görüyorsunuz. Bunları ya bu coÄŸrafyadan uzaklaÅŸtırmak gerekiyor ya da kapalı alana almak lazım. Belediye ekiplerinin de bunların içerisinde birikmiÅŸ suları kurutması lazım. İnsanların ÅŸunu bilmesi gerekiyor, çevresinde, deresinde, bahçesinde, içinde su birikmiÅŸ, takip edilmemiÅŸ plastik atıklar, konteynerler bırakıyorlarsa bu sinekle mücadele edemezler çünkü herhangi bir belediyenin yapacağı bir ÅŸey de yok buna. Belediye gidip her bir plastik ÅŸeyin içindeki suyu kurutamaz." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Medyada Asya kaplan sivrisineÄŸine yönelik yer alan haberlere deÄŸinen Yıldırım, ÅŸunları kaydetti:

"Bu Asya kaplan sivrisineÄŸi bir sivrisinek türü, öldürmez, tamam rahatsız eder. Ülkemizde ÅŸu güne kadar bunların naklettiÄŸi özellikle Zika (Zika virüsü) ile alakalı bir bildirim yok ama olmayacağı anlamına da gelmez, insanlar hareketli canlılar. Yakın coÄŸrafyada Gürcistan'da vakalar varken bizim insanlarımız Gürcistan'a ya da oradan birileri, dünyanın herhangi bir yerinden insanlar gelip gidiyor. Karadeniz özelinde bunlar yayılmış. Hastalık taşıyan bir insan o coÄŸrafyaya gelirse bu risk de var."

Yıldırım, bilimsel araÅŸtırmalarla sivrisineklerde hastalık riski var mı, hangi bölgelerde ne kadar yoÄŸunluktalar, davranışları özellikleri ve patojenler açısından risklerini ileri tekniklerle araÅŸtırdıklarını, bu araÅŸtırmaların laboratuvarda kalmayacağını, devletin ilgili kurumları ve özellikle belediyelerle paylaşılacağını dile getirdi.

İnsanlara panik olmamalarını öneren Yıldırım, "Bunlar sivrisinek, sadece Türkiye'de deÄŸil dünyanın farklı bölgelerinde zaten yaygın. İnsanlarımızın özellikle saÄŸlık çalışanlarının, belediyelerin bilinçli yaklaşımıyla birlikte entegre bir mücadele yöntemi geliÅŸtirilirse ki zaten amacımız da entegre sivrisinek kontrolü, bu gerçekleÅŸirse sivrisinek problem oluÅŸturmayacaktır." dedi.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR