365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

İklim deÄŸiÅŸikliÄŸine baÄŸlı sıcaklık artışları ve habitatların bozulması kene popülasyonunu artırıyor

21.06.2025
Ankara

Hava sıcaklıklarının yükselmesiyle birlikte kene vakalarındaki artış dikkati çekerken uzmanlar, son yıllarda iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin yanı sıra habitatlardaki bozulmanın da buna yol açtığını belirtiyor.


DoÄŸaya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri artık cebinizde.


AA muhabirinin derlediÄŸi bilgiye göre, yaz aylarına girilmesiyle birlikte hava sıcaklıklarındaki ani yükseliÅŸler, özellikle bazı yerlerde kene ısırması vakalarını artırdı. Bazı ÅŸehirlerde ölümlere neden olan bu soruna karşı devletin ilgili kurum ve kuruluÅŸları çalışmalarını yoÄŸunlaÅŸtırdı.

Keneyle biyolojik mücadele yöntemleri kapsamında, doÄŸaya keklikler salındı. Bu yılın sonuna kadar 36 bin 250'si keklik, 9 bini sülün olmak üzere toplam 45 bin 250 kanatlı yaban hayvanının üretilerek doÄŸaya bırakılması hedefleniyor.

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü ÖÄŸretim Üyesi ve Moleküler Entomoloji (MOLEN) Laboratuvarı Direktörü Prof. Dr. Umut Toprak, AA muhabirine, kene popülasyonunun artışındaki en önemli sebebin, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi olduÄŸunu söyledi.

Özellikle sıcaklık deÄŸiÅŸimleri ve ani yükseliÅŸlerin, kenelerin hem üremesini artırdığını hem de yumurta dönemleriyle genç dönemlerinin daha hızlı geliÅŸmesine yol açtığını vurgulayan Toprak, bunun sonucunda popülasyonlarla çok daha fazla karşılaşıldığını bildirdi.

"DoÄŸru planlama önem arz ediyor"

Toprak, bu durumun ekolojik dengenin bozulmasıyla iliÅŸkili bir veri olarak kabul edilebileceÄŸine dikkati çekerek ÅŸöyle devam etti:

"Tek başına sadece bu veriye bakarak biz tamamen doÄŸal dengenin, ekolojik dengenin bozulduÄŸu sonucuna varamayız. DoÄŸal yaÅŸama alanlarını, ormanları maalesef yok ediyoruz. Bu durum, habitatların bozulmasına baÄŸlı olarak, o habitatların doÄŸal sakinleriyle daha fazla karşılaÅŸma durumunu karşımıza çıkarıyor."

DoÄŸal yaÅŸama bölgelerinin, yeÅŸil alanların korunmasının önem taşıdığını vurgulayan Toprak, söz konusu alanlarda yapılaÅŸmanın olmaması gerektiÄŸini anlattı.

Toprak, "Kırsal ile kent arasındaki bu geçiÅŸ alanlarının doÄŸru planlanması çok önem arz ediyor. Bu ÅŸekilde habitatların korunmasına baÄŸlı olarak dengeyi bir miktar daha düzeltebiliriz diye düÅŸünüyorum." ifadelerini kullandı.

"Bacak sayısı temel ayrım noktası"

Kene ve diÄŸer böceklerin eklem bacaklılar sınıfında bulunmasından dolayı bazı benzerliklerinin bulunduÄŸunu ve zaman zaman bu durumun kafa karışıklığına yol açtığını belirten Toprak, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Ergin bir böcekte biz 3 çift bacak görürken ergin bir kenede veya gençlik döneminde 4 çift bacak görürüz. Bacak sayısının farklı olması, buradaki temel ayrım parametrelerinden biridir. Böceklerde anten görürüz ama kenelerde anten görmeyiz. Keneye baktığımızda daha homojen ve daha yassı olduÄŸunu görüyoruz ama böceklerde baÅŸ, göÄŸüs ve karın kısmını, üç ayrı bölge ÅŸeklinde daha net görürüz. Son olarak kenenin daha yavaÅŸ hareket ettiÄŸini gözlemliyoruz."

Toprak, iklim deÄŸiÅŸikliklerine baÄŸlı olarak normalde olmayan türlerin de belli bölgelere yayılabildiÄŸi bilgisini vererek "Yani yeni bir türün ülke dışından girmesinden ziyade, belli alanlarla özelleÅŸen türlerin daha geniÅŸ alanlarda yayılması söz konusu. Tür farklılaÅŸmasına böyle bakmak daha mantıklı olacaktır." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

"Ekoloji farkındalığının aktarılmasında fayda var"

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Entomoloji Ana Bilim Dalı ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Cem Özkan da kene vakalarındaki artışın en önemli nedeninin, sıcaklık yükseliÅŸi olduÄŸunu bildirdi.

Kenelerin eklem bacaklılar grubuna ait bir canlı olduÄŸunu vurgulayan Özkan, bu canlıların vücut ısısının çevreye göre deÄŸiÅŸtiÄŸini ve sıcaklıktaki 1-2 santigrat derece artışların popülasyonu 2-3 kat artırabildiÄŸini söyledi.

Özkan, bugünlerde sıcaklık artışının fark edilir düzeyde olduÄŸunu hatırlatarak "Bu da kenelerin olaÄŸanüstü çoÄŸalmasına neden olurken birçok canlının sayılarında artışlar görüldü. Panik yapmadan, ekoloji bilgisiyle bunlar çözülebilir." dedi.

Kene dışında yılanların da ÅŸehirlerde görülmesine iliÅŸkin ÅŸikayetler geldiÄŸini dile getiren Özkan, bu durumun yaÅŸanmasında, ekolojik dengenin bozulmasının etkisinin bulunduÄŸunu anlattı. Özkan, ekolojik dengenin bozulmasının birçok nedeni olduÄŸuna dikkati çekerek ÅŸunları kaydetti:

"Çarpık kentleÅŸme, yaÅŸam alanlarının ve tarım alanlarının sanayileÅŸmesi biyolojik çeÅŸitliliÄŸi tehdit etmektedir. Kalıcı çözüm için ekoloji farkındalığı 7'den 70'e hepimize gerekli. Ekolojik dengeyi anlamadan, biyolojik çeÅŸitliliÄŸi anlamadan, gıda güvenliÄŸini anlamadan, sürdürülebilir ekonomik bir yaÅŸam sürme ÅŸansımız yok. Özellikle anaokullarından baÅŸlayarak bu ekoloji farkındalığının herkese aktarılmasında fayda olduÄŸunu düÅŸünüyorum."

"Her eklem bacaklı kene değil"

Ekoloji farkındalığı ve biyolojik çeÅŸitlilik konusunda birikim olmadığı için panik yaÅŸandığını ifade eden Özkan, insanların bütün eklem bacaklıları kene sanıp bilinçsizce mücadele ettiÄŸini bildirdi.

Özkan, kene ile diÄŸer böcekler arasında önemli farklılıklar bulunduÄŸuna dikkati çekerek ÅŸu bilgiyi verdi:

"Böceklerin en önemli özelliÄŸi altı bacaklı olması, kenelerin ise sekiz bacağı vardır. Böceklerde anten bulunur, kenelerde bulunmaz. Dolayısıyla böyle ayrım yapabiliriz. Keneler böcekler grubuyla kıyaslandığında çok küçük bir grubu oluÅŸtururlar. Dolayısıyla her eklem bacaklı bir kene deÄŸil. İnsanların bu canlılara karşı gereksiz yere ilaçlama yapması, çevreyi, biyolojik çeÅŸitliliÄŸi ve insan saÄŸlığını tehdit etmektedir."

Kırım Kongo Kanamalı AteÅŸi hastalığına neden olan kene türlerinin bitkisel üretime de herhangi bir zararı bulunmadığını vurgulayan Özkan, üreticilerin kene paniÄŸiyle ilaçlama yapıp çevreyi kirletmemelerini önerdiklerini sözlerine ekledi.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR