

Marmara Denizi'nin baz谋 noktalar谋nda son birkaç aydan bu yana görülen müsilaj, 2021'de büyük zarar gören ve birçok tür için yuvalama, bar谋nma gibi ekosistem hizmetleri sa臒layan mercanlar谋 yeniden tehdit ediyor.
AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlayan 陌蝉迟补苍产耻濒 Üniversitesi (陌Ü) Su Bilimleri Fakültesi Deniz ve 陌çsu Kaynaklar谋 Yönetimi Bölümü Ö臒retim Üyesi Doç. Dr. Nur Eda Topçu Eryalç谋n, Marmara Denizi'nde ba艧ta Prens Adalar谋 olmak üzere birçok bölgede mercanlar谋 takip ettiklerini ve ellerinde 2012'den bu yana veri bulundu臒unu belirtti.
Farkl谋 tehditler nedeniyle baz谋 mercan türlerinin a艧谋r谋 azald谋臒谋na dikkati çeken Eryalç谋n, "2012'den bu yana ba艧ta Prens Adalar谋'nda olmak üzere mercanlar谋 takip ediyoruz. 2015-2016'da yüzde 80-90, müsilaj felaketiyle 2021'de türlere ba臒l谋 olarak yüzde 50 ile yüzde 80 aras谋nda kitlesel ölümler oldu. Zaten çok azalm谋艧 say谋lardan bahsediyoruz. Çok ciddi tehlike çanlar谋 çal谋yor. Baz谋 türler adeta bölgesel olarak yok olman谋n e艧i臒inde." dedi.
Büyük boylu mercan kolonilerinin art谋k ya艧amad谋臒谋n谋, mercanlar谋n tükenmesini engelleyecek küçük kolonilerin ise 艧u anda tamamen tehdide aç谋k oldu臒unu ifade eden Eryalç谋n, aylar boyunca etkili olabilecek yo臒un müsilaj örtüsü kar艧谋s谋nda mercanlar谋n savunma mekanizmalar谋n谋n yetersiz kalaca臒谋n谋 vurgulad谋.
Eryalç谋n, "Önce k谋smi ölüm ba艧l谋yor, daha sonra bu bütün koloniye do臒ru yay谋labiliyor, e臒er k谋smi ölüm küçük kal谋rsa mercan bunun üstesinden gelebiliyor. O yüzden müsilajla bir süre mücadele edebiliyorlar ancak 2021 y谋l谋nda oldu臒u gibi aylar boyunca bu yük devam ederse buna küçük boylu kolonilerin pek fazla dayanma 艧ans谋 kalmayacakt谋r." de臒erlendirmesinde bulundu.
Mercanlar谋n "Denizlerin hayvan ormanlar谋" olarak adland谋r谋ld谋臒谋n谋 aktaran Eryalç谋n, sar谋 gorgon mercanlar谋n谋n Marmara Denizi'nde en yayg谋n bulunan tür olarak hala orman niteli臒ini korudu臒unu ve en son say谋mlar谋nda metrekarede 10 ila 50 mercan tespit ettiklerini bildirdi.
"Yapaca臒谋m谋z 艧ey Marmara Denizi'ni korumak, iyile艧tirmek"
Rakamlar谋n olumlu olmas谋na kar艧谋n demografik yap谋da de臒i艧imler meydana geldi臒inin alt谋n谋 çizen Eryalç谋n, sözlerini 艧öyle sürdürdü:
"Ya艧l谋 gruplar az say谋da olsalar da bunlar谋n varl谋臒谋 çok önemli çünkü popülasyonun dengede olmas谋n谋 sa臒larlar. Tehlikelere kar艧谋 di臒erlerini korurlar. Müsilaj geldi臒i zaman ya da bir sediment yükü bu canl谋lar谋n üstüne indi臒i zaman büyükler 艧emsiye görevi görür ve Prens Adalar谋'nda da bu büyük koloniler bu görevi lay谋臒谋yla yerine getirdiler. Gerçekten müsilaj zaman谋nda onlar bir 艧emsiye gibi müsilaj谋n a臒谋r yükünü toplayarak a艧a臒谋daki küçük boylar谋 korudular. 艦u anda demografik yap谋 tamamen küçüklere do臒ru kayd谋. Yani büyük koloniler, büyük mercanlar neredeyse 2021'deki müsilajdan sonra öldü, kalmad谋. Mercanlarla birlikte sa臒lad谋klar谋 ekosistem hizmetleri de kaybedildi."
Eryalç谋n, Marmara'da "Spinimuricea klavereni" ve "Paramuricea macrospina" türlerinin Akdeniz'e endemik, denizin 50 metre alt谋nda ya艧ayan mercanlar oldu臒unu, bunlardan hassas olan "Paramuricea macrospina" türünün 2021'deki müsilajdan sonra toparlanamayarak bölgesel olarak yok olu艧un e艧i臒ine geldi臒ini söyledi.
Mercan ta艧谋ma olarak adland谋r谋lan mercan fragman naklinin bozulmu艧 alanlar谋n restorasyonu için uyguland谋臒谋n谋, Marmara Denizi'ndeki mercanlar谋n ta艧谋nmamas谋 gerekti臒ini ifade eden Eryalç谋n, 艧artlar düzelirse uygun bölgelerden buraya ta艧谋ma yap谋labilece臒inden bahsetti.
Doç. Dr. Eryalç谋n, sözlerini 艧öyle tamamlad谋:
"Ta艧谋mak bunlar için hiçbir 艧ekilde çare de臒il, ta艧谋yarak bunlar谋 kurtaramazs谋n谋z. Nereye ta艧谋yacaks谋n谋z? Müsilaj bölge tan谋m谋yor, her yeri etkiliyor. Ege Denizi'ne de götüremezsiniz, gen havuzlar谋 farkl谋. Ege Denizi'nde de küresel iklim krizinden dolay谋 s谋cakl谋k anomalileri sebebiyle ölümler gerçekle艧iyor. Yani bir tehlikeden al谋p ba艧ka tehlikeye sürüklemenin zaten manas谋 yok. Yapaca臒谋m谋z 艧ey Marmara Denizi'ni korumak, iyile艧tirmek. Özellikle büyük ölçekli bal谋kç谋l谋ktan koruman谋z laz谋m çünkü müsilajdan zaten koruyam谋yoruz."