365bet体育在线世界杯

Do臒aya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri art谋k cebinizde.

Do臒ada kendili臒inden yeti艧en kenger, çiri艧, spitank, soryaz, kari belg, 谋艧k谋n, sirmo, mendo, heliz, siyabo, soh, tol谋k, cetri, tüsü, tuz谋k, piçuk, lu艧e, s谋p谋nk, gohb谋z谋n ve kanok bitkilerinin neslinin bilinçsiz toplama, hayvanlar谋n geli艧igüzel otlat谋lmas谋 ve köklerinin tahrip edilmesi gibi nedenlerle tehlike alt谋na girdi臒i gözlemlendi.

Bunun üzerine, nisan ve may谋s aylar谋nda yayla, mera ile yüksek rak谋ml谋 da臒 eteklerinde hem yemek hem de peynir yap谋m谋nda kullanmak için toplanan 20 tür bitkinin korunmas谋 için Van Yüzüncü Y谋l Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Ö臒retim Üyesi Prof. Dr. Fevzi Özgökçe'nin öncülü臒ünde 10 akademisyen ve Biyolojik Çe艧itlilik Ara艧t谋rma Derne臒i üyesi 20 ara艧t谋rmac谋 taraf谋ndan çal谋艧ma ba艧lat谋ld谋.

Bitkilerin yo臒unlukta yeti艧ti臒i bölgelere giderek yöre sakinleriyle görü艧en, yapmalar谋 gerekenler konusunda bilgilendiren akademisyen ve ara艧t谋rmac谋lar, bitkilerin koruma ve kullanma dengesi içinde gelecek nesillere aktar谋lmas谋n谋 sa臒lamaya çal谋艧谋yor.

Bu kapsamda Hakkari'nin Yüksekova ilçesine ba臒l谋 Kam谋艧l谋 köyü ve Derecik ilçesinde ot toplayanlarla bir araya gelen akademisyen ve ara艧t谋rmac谋lar, vatanda艧lara otlar谋n nas谋l toplanmas谋 gerekti臒iyle ilgili uygulamal谋 e臒itim verdi.

"Uzun zamand谋r böyle bir çal谋艧ma planl谋yorduk"

Özgökçe, AA muhabirine, ülke genelinde çok say谋da bitki türünün do臒adan kontrolsüz bir 艧ekilde topland谋臒谋n谋 ve pazarlarda ticaretinin yap谋ld谋臒谋n谋 söyledi.

Karlar谋n erimesiyle ba艧layan bilinçsiz bitki toplanmas谋n谋n sonbahara kadar devam etti臒ini belirten Özgökçe, "陌nsanlar谋m谋z binlerce y谋ld谋r ekosistemden, do臒al zenginliklerden istifade ediyor. Hem üniversite hem de dernek olarak nesli tehlike alt谋nda olan bitkilerin korunmas谋na yönelik çal谋艧ma yürütüyoruz. Uzun zamand谋r böyle bir çal谋艧ma planl谋yorduk. Yüksekova'ya ba臒l谋 Kam谋艧l谋 köyüne geldik. Bölgede yo臒unlukla kenger, çiri艧 ve otlu peynire kat谋lan bitkiler ilkbahardan sonbahara kadar toplan谋yor. Halk谋m谋z谋 bilinçlendiriyor ayn谋 zamanda bitkileri tan谋t谋yoruz. Hangi bitki türlerine sahibiz ve bu türlerin potansiyeli, popülasyon yo臒unluklar谋 nedir? Hangi il, ilçe, köy ve mezrada ne tür bitkiler yeti艧iyor? Bunlar谋n tespitini yap谋yoruz. Uzun zamand谋r Hakkari'nin Yüksekova, 艦emdinli ve Derecik ilçelerinde yeti艧en kenger bitkisine yo臒unla艧m谋艧t谋k." diye konu艧tu.

Özgökçe, bitkilerin koruma ve kullanma dengesinin sa臒lanmas谋 konusunda yasal düzenlemelere ihtiyaç duyuldu臒una dikkati çekerek, 艧unlar谋 kaydetti:

"Halk谋m谋z谋 bilinçlendirme noktas谋nda çok önemli bir a艧amaya geldik. Vatanda艧lar ilkbaharda daha tomurcuklanma evresindeyken bitkiyi kökünden sökerek zarar veriyordu. Biz de vatanda艧lar谋m谋za popülasyonlar谋n谋n devam谋 için bitkilerin toplanma tekni臒ini, köküne zarar vermemeleri gerekti臒ini anlat谋yoruz. Biyoçe艧itlilikle ilgilenen kurumlarca bitkilerin korunmas谋na yönelik kanun, yasal ve uyulmas谋 gereken kurallarla ilgili yönetmeliklerin ç谋kar谋lmas谋 laz谋m. Bunun benzerini her y谋l 15 Nisan-15 Temmuz'da yumurtalar谋n谋 b谋rakmak için Van Gölü'nden tatl谋 sulara göç eden inci kefallerinin korunmas谋 için al谋nan kararda gördük. Avlanma yasa臒谋n谋n uygulanmas谋yla popülasyonu artan bal谋klar, bölge için önemli bir gelir kayna臒谋 haline geldi. Böyle bir uygulaman谋n nesli tükenme tehlikesi alt谋nda olan bitkiler için de yap谋lmas谋n谋 istiyoruz."

Köylerde, okullarda e臒itimler verdiklerini anlatan Özgökçe, "Vatanda艧lardan güzel tepkiler al谋yoruz. Bitkilere bu 艧ekilde zarar verdiklerini, neslinin tehlike alt谋na girdi臒ini bilmediklerini ifade ettiler. Haz谋ra da臒 dayanmaz. Bu bitkilerin muhakkak korunmas谋, üretilmesi, bilinçli bir tüketiminin yap谋lmas谋 gerekiyor. Bir avc谋ya nas谋l bir e臒itim veriliyorsa ayn谋s谋n谋n bitki toplayanlar谋na da verilmesi gerekiyor." de臒erlendirmesinde bulundu.

"Van YYÜ'nün ba艧latt谋臒谋 çal谋艧may谋 önemli görüyoruz"

Kenger bitkisinin çekirde臒ini satarak geçimini sa臒layan Mehyet Es ise birçok Arap ülkesinde kenger çekirde臒inin çerez olarak tüketildi臒ini dile getirdi.

Kengerin Türkiye'de fazla bilinmedi臒ini ifade eden Es, "Yakla艧谋k 40 y谋ld谋r köylülerden toplad谋臒谋m kenger bitkisinin çekirde臒ini Irak'a götürüyorum. Oradan da Arap ülkelerine sat谋l谋yor. Hakkari'de önemli bir gelir kayna臒谋 haline dönü艧mü艧. Antep f谋st谋臒谋na benzetiliyor. T谋bbi aromatik bir bitki türüdür. Kilogram谋 kalitesine göre 350-550 lira aras谋nda de臒i艧iyor. Irak'ta i艧lendikten sonra kilogram谋 1500 liraya ç谋k谋yor. Kenger bitkisinin bilinçli 艧ekilde toplanmas谋n谋, köklerine zarar verilmemesini istiyoruz. Bu aç谋dan Van YYÜ'nün ba艧latt谋臒谋 çal谋艧may谋 önemli görüyoruz." dedi.

Kam谋艧l谋 köyünde ya艧ayan Birten Aykut da arkada艧lar谋yla pancar toplamaya ç谋kt谋klar谋n谋 söyleyerek, "陌lkbaharda do臒ada yeti艧en bitkileri topluyoruz. Toplad谋臒谋m谋z otlar谋 yemekte, peynir yap谋m谋nda kullan谋yoruz. Üniversiteden hocalar bize bitkileri toplarken dikkat etmemiz gerekenleri anlatt谋. Çok faydal谋 oldu. Bu tür bitkilerin yok olmamas谋 gerekiyor. Biz de buna dikkat ediyor, köklerine zarar vermemeye çal谋艧谋yoruz. Kendimize yetecek kadar topluyoruz, satm谋yoruz. Do臒am谋za sahip ç谋kmal谋y谋z." diye konu艧tu.

Ot toplamaya ç谋kan kad谋nlardan Bü艧ra At谋lgan, "Vatanda艧lar谋n bu konuda bilinçlenmesini çok önemli görüyoruz. Bitkilerin yo臒un yeti艧ti臒i bölgede ya艧amam谋za ra臒men her geçen y谋l azald谋臒谋n谋 gözlemliyoruz. Bilinçsiz bir tüketim var. Do臒an谋n zarar görmesini istemiyoruz. Biz de bitkileri toplarken tohumlar谋n谋 topra臒a b谋rak谋yoruz. Buraya kadar gelip bizi bilgilendiren hocalar谋m谋za te艧ekkür ederim." ifadelerini kulland谋.