365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Türkiye, deprem bölgesindeki güneÅŸ potansiyelini kullanarak temiz enerji hedeflerine ulaÅŸabilir

05.04.2023
Londra

Türkiye'nin güney ve güneydoÄŸu illerindeki güneÅŸ enerjisi potansiyelinin deÄŸerlendirilmesi, temiz enerji dönüÅŸümünün hızlandırılması ve kuraklığa baÄŸlı risklerin ortadan kaldırılması için kritik önem taşıyor.

Londra merkezli enerji düÅŸünce kuruluÅŸu Ember'in Türkiye'de son 5 yılın il bazında elektrik üretim verileri üzerinden temiz enerji kaynaklarının üretimindeki deÄŸiÅŸimleri incelediÄŸi analizine göre, 2021 ve 2022'de Türkiye'de hidroelektrik dışı yenilenebilir elektrik üretimi, hidroelektrikten üretimi geçti.

Türkiye, hidroelektrik açığını doÄŸal gazdan elektrik üretimini artırarak kapattı.

Kuraklığın yarattığı volatilite, yenilenebilir elektrikte ana kaynağın hidroelektrik olduÄŸu Türkiye için ciddi bir risk oluÅŸtururken, rüzgar ve güneÅŸ enerjisi kurulumlarının hızlandırılmasının bu riskli bağımlılığı sona erdireceÄŸi deÄŸerlendiriliyor.

Temiz enerjinin ağırlık merkezi batıya kayıyor

Analize göre, Türkiye'de 2022'de yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretiminin yarısı ağırlıklı olarak doÄŸu illerinde yoÄŸunlaÅŸan hidroelektrik santrallerinden saÄŸlandı.

Orta Anadolu, Akdeniz ve batı illerinde hidroelektrik harici elektrik üretimi saÄŸlayan kaynaklar, 2018-2022 döneminde temiz elektrik üretimindeki artışın yüzde 79'unu oluÅŸturdu.

Aydın ve İzmir, temiz enerji kaynaklarından sırasıyla 8 ve 7 teravatsaat elektrik üreterek geçen yıl Türkiye'nin en büyük iki yenilenebilir enerji üretici ÅŸehri haline geldi.

Konya, İzmir ve İstanbul 2018'den beri yenilenebilir kaynaklı elektrik üretimini en çok artıran iller oldu. Yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminde ülke çapında yaÅŸanan artışın yüzde 23'ü bu üç il tarafından karşılandı.

2022'de güneÅŸten elektrik üretiminin yarısından fazlasını 10 il karşıladı

Konya, 5 yıl içinde güneÅŸten elektrik üretiminde üç kattan fazla büyüme kaydederken, 2018'den beri Türkiye'de güneÅŸ enerjisi üretimindeki artışın yüzde 33'ünü saÄŸladı. Ayrıca, Konya geçen yıl ülke genelindeki güneÅŸten elektrik üretiminin yüzde 20'sinden fazlasını gerçekleÅŸtirdi. Bu büyümede Karapınar güneÅŸ enerjisi santrali itici güç oldu.

Geçen yıl ise Türkiye'nin güneÅŸ enerjisinden elektrik üretiminde Konya başı çekerken, bunu Åžanlıurfa, Ankara, Kayseri ve İzmir takip etti.

Afyonkarahisar, KahramanmaraÅŸ, Manisa, Mersin ve Antalya güneÅŸten elektrik üretiminin yarısından fazlasının saÄŸlandığı ilk 10 il arasında yer aldı.

Lisanssız güneÅŸ enerjisi kapasitesi baÅŸvuruları 2022'de hızlı arttı

GüneÅŸ enerjisinin Türkiye'nin elektrik üretimindeki payı geçen yıl yüzde 4,7 oldu. Bu üretimin yüzde 78'i lisanssız santrallerden karşılandı.

Öz tüketime yönelik lisanssız güneÅŸ enerjisi projelerini kapsayan düzenleme sonrası ise lisanssız güneÅŸ enerjisi kapasite baÅŸvuruları geçen yıl 2021'e göre 5 kat artarak 6 gigavata ulaÅŸtı.

Güney illerindeki potansiyelin deÄŸerlendirilmesi kritik önemde

Analize göre, Türkiye'nin güney illerinde kullanılmayan güneÅŸ enerjisi potansiyeli temiz enerji hedeflerine ulaşılmasını zorlaÅŸtırıyor.

Geçen yıl güneÅŸten elektrik üretiminde Konya tek başına yüzde 21 pay alırken, Antalya ve Van gibi yüksek potansiyelli illerin payı sırasıyla yüzde 3 ve 2 seviyesinde kaldı.

Türkiye'nin yılda 3-4 gigavat ilave güneÅŸ enerjisi kapasitesi hedefine ulaÅŸması için, güney ve güneydoÄŸu illerindeki yeterince kullanılmayan potansiyelin devreye alınmasına ihtiyaç duyuluyor.

Aralarında KahramanmaraÅŸ, Adıyaman, Malatya, Gaziantep, Kilis, Åžanlıurfa, Mardin, Van’ın bulunduÄŸu güneydoÄŸu illeri Türkiye’de en yüksek güneÅŸ enerjisi potansiyeline sahip ÅŸehirler olarak öne çıkıyor.

Ayrıca, Mersin, Karaman, Niğde, Aksaray, Antalya, Burdur ve Muğla da bu iller arasında yer alıyor.

Türkiye'nin Ulusal Enerji Planı'na göre, güneÅŸ enerjisinin 2035'e kadar en büyük kapasiteye sahip enerji kaynağı olması ve 2022'de 9,4 gigavat olan güneÅŸ gücünün 2030'da 32,9 gigavata ve 2035'te 52,9 gigavata ulaÅŸması hedefleniyor.

Bu hedefe ulaÅŸmak için yıllık güneÅŸ enerjisi kapasite ilavelerinin mevcut seviyenin üç katına çıkması gerekiyor.

Rüzgardan elektrik üretimi Ege ve Marmara'da yoÄŸunlaşıyor

Türkiye'nin rüzgardan elektrik üretimi ise Ege ve Marmara illerinde yoÄŸunlaşıyor.

Rüzgar enerjisinin Türkiye'nin toplam elektrik üretimindeki payı 2022'de yüzde 11 oldu.

İzmir geçen yıl rüzgardan elektrik üretiminin yüzde 17'sini karşılarken, bunu Balıkesir, Çanakkale ve Manisa takip etti. İzmir, Çanakkale ve İstanbu, 2018-2022 döneminde rüzgardan elektrik üretiminde en yüksek artışı kaydeden iller olarak öne çıktı.

Ulusal Enerji Planı'na göre, 2022 sonunda 11 gigavat olan rüzgar kapasitesinin 2030'a kadar 18 gigavata çıkarılması hedefleniyor.

Ember Türkiye Enerji Analisti Azem Yıldırım, rapora iliÅŸkin deÄŸerlendirmesinde, Türkiye'de yenilenebilir enerjinin ağırlık merkezinin hidroelektrik açısından zengin olan doÄŸudan, rüzgar ve güneÅŸin bol olduÄŸu batıya doÄŸru kaydığını belirterek, ÅŸu ifadeleri kullandı:

"Son 5 yıl içinde yaÅŸanan iki kurak dönem, Türkiye'nin enerji dönüÅŸümünün kuraklık sebebiyle yavaÅŸlamaması için hidroelektrik harici yenilenebilir enerji kaynaklarının kilit öneme sahip olduÄŸunu gösterdi. Türkiye'nin elektrik dönüÅŸümünü gerçekleÅŸtirebilmek için güneÅŸli güney illerini daha verimli kullanması gerekiyor."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR