365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Deprem bölgesinde yenilenebilir enerji yatırımlarına destekler arttı, yatırımların önü açıldı

07.02.2024
Ankara

Deprem bölgesinde rüzgar ve güneÅŸ enerjisi baÅŸta olmak üzere temiz enerji yatırımlarının "6. Bölge" teÅŸvikleri kapsamına alınmasıyla bu alanda daha fazla yatırımın önü açıldı.

AA muhabirinin, "Asrın felaketi" olarak nitelenen 6 Åžubat depremlerinin yıl dönümü dolayısıyla derlediÄŸi bilgilere göre, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi iÅŸveren hissesi desteÄŸi, gelir vergisi stopajı desteÄŸi, sigorta primi desteÄŸi, faiz desteÄŸi ve yatırım yeri tahsisi 6. bölgede uygulanan baÅŸlıca bölgesel teÅŸvikleri kapsıyor.

Enerji Yatırımcıları DerneÄŸi (GÜYAD) BaÅŸkanı Cem Özkök, 6 Åžubat depremleri sonrasında 11 ili kapsayan deprem bölgesinde yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim konusunda önemli destek düzenlemelerinin yapıldığını anlattı.

Türkiye genelinde tahsis edilen lisanssız ve müstakil depolamalı yenilenebilir projeler için ağırlıklı olarak bu bölgelerdeki yatırımcılara öncelik verildiÄŸinin altını çizen Özkök, "Bölgedeki önemli üretim bölgelerine baktığımızda da örneÄŸin Toroslar bölgesinde bulunan lisanssız üretici güneÅŸ enerjisi santrali müÅŸterilerinin yaklaşık yüzde 5'inin, yılın farklı dönemlerinde ve farklı miktarlarda olmak üzere üretim fazlasını sisteme vererek deprem bölgesi özelinde çıkarılan tebliÄŸden faydalandığını söyleyebiliriz." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Özkök, enerji sektörünün, deprem sonrasında son derece hızlı aksiyon alan sektörlerden biri olduÄŸunu belirterek, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:

"Yenilenebilir enerji alanında güneÅŸ ve rüzgar sektörü temsilcileri, baÅŸta enerji ve teknik ekipmanlar, uzman ekipler olmak üzere bölgeye büyük bir hızla birçok alanda destekte bulunurken bir yandan da santrallerdeki olası hasar tespit çalışmalarını yürüttü. Ayrıca bölgede yer alan büyük hidroelektrik santralleri için de hızla kontroller yapıldı. Deprem sonrası enerjide yaÅŸanan kesintiler daha çok enerji iletim hatlarındaki yıkım nedeniyle ortaya çıktı. Hızla tesis edilen çadır ve konteyner kentlere enerji sektöründe yer alan sivil toplum kuruluÅŸlarının öncülüÄŸünde enerji ÅŸirketleri tarafından off-grid (ÅŸebekeye baÄŸlı olmayan) sistem kurulumları gerçekleÅŸtirildi."

Özkök, elektrik piyasasında yürütülen faaliyetlerin düzenleme ve denetlemeye tabi olması nedeniyle ÅŸirketlerin kendi inisiyatiflerinde ilerleyemediÄŸini, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından verilen belirli izinlere ve yapılan düzenlemelere göre hareket edildiÄŸini vurguladı.

"Deprem bölgesinde güneÅŸ enerjisi potansiyeli çok yüksek"

GüneÅŸ Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi DerneÄŸi (GENSED) Genel Sekreteri Hakan Erkan da deprem bölgesinde güneÅŸ radyasyonunun yıllık ortalamasının metrekare başına 1700 kilovatsaat olduÄŸunu ifade etti.

Bölgenin günlük 8,2 saat güneÅŸlenme süresi ile Türkiye ortalamalarının üzerinde deÄŸerlere sahip olduÄŸunun altını çizen Erkan, "Bölgedeki 1 megavatlık GES, yıllık ortalaması ile oldukça verimli çalışmaktadır. Bu kapsamda bölgenin GES yatırımları için birçok açıdan uygun olduÄŸu görülüyor. Ayrıca, Deprem Bölgesi 6. bölge teÅŸvikleri kapsamına alınarak eskiden fizibilitesi kötü olan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) GES'lerin yeni yatırım teÅŸvikleri sayesinde bölgede kurulum için hareketlendiÄŸi görülüyor. Bölgedeki teÅŸvik belge süreleri 3 yıl uzatılarak yatırımcılara daha rahat hareket etme imkanı tanındı." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Erkan, ayrıca yatırımların finansmanı için kullanılan kredilere ve yapılan finansal kiralama borçlanmaları geri ödemelerinde aksaklık yaÅŸanması durumunda yatırımcılara esneklik saÄŸlandığını söyledi.

Hakan Erkan, deprem bölgesindeki iÅŸletmelerin, 2023'de çeÅŸitli sebeplerden dolayı tüketimlerinin olmayacağı veya çok düÅŸük olacağı için normal ÅŸartlarda ÅŸebekeye satış yapamayacakken EPDK kurul kararı ile tüketim hesabında 2022 deÄŸerlerinin baz alınmasıyla üretimlerini ÅŸebekeye satabildiklerini kaydetti.

"Åžebekeden bağımsız depolamalı sistemlere ihtiyaç var"

Erkan, GSM baz istasyonlarına ÅŸebekeden bağımsız bir ÅŸekilde sürekli çalışabilmesi için uygun güçte bataryalı GES sistemleri kurulmasının önemli olduÄŸunu belirterek, ÅŸöyle devam etti:

"Deprem zamanı bölgeye destek olmak amacıyla sektör dernekleri ve firmalar olarak ÅŸebekeden bağımsız çalışan batarya destekli küçük GES'ler kurularak çadır ve konteynerlerde aydınlatma, cep telefonu ÅŸarj, buzdolabı, televizyon gibi cihazların çalışması saÄŸlanmıştır. Böyle durumlarda özellikle cep telefonlarının ÅŸarjlı olması, seyyar aydınlatmaların bulunması ve cep telefonu baz istasyonlarının ayakta kalarak hizmet vermeleri, haber alma ve kurtarmada ne kadar önemli olduÄŸu Åžubat 2023'te çok net olarak görüldü. Ayrıca ÅŸebekeden bağımsız bataryalı GES'lerin yaygınlaÅŸtırılması ile haber alma ve kurtarma iÅŸlerinin daha çabuk ve etkin olabileceÄŸi görülmektedir. Bölgelerdeki askeri ve koordinasyon merkezlerine haberleÅŸme ve aydınlatmaları için ÅŸebekeden bağımsız uygun güçte bataryalı GES sistemlerinin kurulması da oldukça önemli."

Deprem bölgesinde RES'lerde ciddi hasar görülmedi

Türkiye Rüzgar Enerjisi BirliÄŸi (TÜREB) BaÅŸkanı İbrahim Erden de depremler sonrası ülke genelinde tahsis edilen lisanssız ve müstakil depolamalı yenilenebilir projelerin bu bölgelerde de yoÄŸun olarak yatırımcılara tahsis edildiÄŸini anlattı.

Bölgedeki RES’lerde ciddi bir hasar görülmediÄŸini, yalnızca ulusal ÅŸebeke ve dağıtım ÅŸebekesinde oluÅŸan sorunlar nedeniyle yaÅŸanan iÅŸletme kesintileri sonrası tüm tesislerde detaylı kontroller yapılarak tesislerin hızla devreye alındığını ifade eden Erden, RES'lerin önemli bir kısmının da hiç bakım ihtiyacı olmadan devreye girdiÄŸini vurguladı.

Erden, elektrik ÅŸebekesinin birkaç günde ayaÄŸa kaldırılırken dağıtım ÅŸebekesinin tekrar tam kapasite ayaÄŸa kaldırılmasının özellikle Hatay bölgesinde artçı depremler ve yoÄŸun yıkım nedeniyle uzun zaman aldığını iÅŸaret ederek, ÅŸöyle devam etti:

"Depolama 1 yılda devreye alınabilecek bir uygulama deÄŸil, böyle de planlanmadı. Önümüzdeki yıllarda devreye girmek üzere depolamalı yenilenebilir projeler için de bu dönemde yoÄŸun olarak kapasite tahsisi devam etti. KahramanmaraÅŸ, Malatya, Hatay ve Osmaniye bölgeleri rüzgar açısından çok yüksek potansiyel sahibi alanlar. Åžebekenin güçlü bir altyapı ve yenilenebilir enerjiden de coÄŸrafi olarak dağınık bir biçimde faydalanılması ve bunun depolama sistemleriyle entegre iÅŸletilmesi gelecekte fayda saÄŸlayacaktır ama böyle büyük afetlerde maalesef hemen hiçbir benzeri çözümün kesintisiz enerji saÄŸlaması mümkün olmayabilir."

"Afetlerde kesintisiz enerjinin önemi anlaşıldı"

Global Enerji DerneÄŸi BaÅŸkanı Murat Dilek de son yıllarda dünyada doÄŸal afetlerin sıklığında ve ÅŸiddetinde artışa tanık olunduÄŸunu belirterek, "Türkiye'de 6 Åžubat depremlerinde enerji sistemleri ciddi anlamda tahrip oldu. Afet zamanlarında dayanıklı elektrik ÅŸebekesine ihtiyaç bulunuyor. Afetlerde kesintisiz enerjinin önemi anlaşıldı." diye konuÅŸtu.

Dilek, şunları kaydetti:

"İkame kaynakların kolayca devreye alınabilecek ÅŸekilde planlama yapılmasının hat safhada önemli olduÄŸunu öÄŸrenmiÅŸ olduk. Bununla birlikte afetlere hazırlığın saÄŸlanmasında çok önemli bir araç olarak 'yenilenebilir enerji' ortaya çıktı ve yeniden acı bir tecrübe ile kesintisiz enerjinin önemini fark ettik. Afetler sırasında hasara karşı savunmasız olan geleneksel enerji santralleri yerine güneÅŸ, rüzgar gibi deprem sonrasında daha kolay ayaÄŸa kaldırabilecek enerji saÄŸlayabilecek santraller kurulmalı."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR