

Dünyada enerji üretimi daha çok fosil yak谋tl谋 termik santraller ile hidroelektrik ve nükleer enerji santrallerinden kar艧谋lan谋rken enerji talebinin artmas谋 önemli çevre sorunlar谋n谋 da beraberinde getiriyor.
Bir metreküp do臒al gaz谋n yak谋lmas谋yla 2,2 kilogram, 1 litre benzinin yak谋lmas谋yla 2,3 kilogram, 1 kilogram kömür yak谋ld谋臒谋nda ise 2,42 kilogram karbondioksit gaz谋 aç谋臒a ç谋k谋yor. Enerji tüketiminden kaynaklanan bu emisyonlar küresel 谋s谋nmay谋 h谋zland谋r谋rken hava, su ve toprak kirlili臒i yaratarak insan sa臒l谋臒谋n谋 ve biyolojik çe艧itlili臒i de tehdit ediyor. Bu nedenle enerji verimlili臒inin önemi her geçen gün art谋yor.
Türkiye 陌sraf谋 Önleme Vakf谋n谋n "2022 陌sraf Raporu"nda yer alan bilgilere göre sadece prizde bo艧a tak谋l谋 fi艧ler, Türkiye'de elektri臒in yüzde 5'ini tüketiyor. Bu nedenle her ay ortalama 60 milyon lira çöpe gidiyor. Türkiye'de yüzde 25 olarak tespit edilen enerji tasarrufu potansiyeli sadece konutlarda yüzde 35'i bulabiliyor. Bir di臒er ifadeyle konutlarda 100 liral谋k elektrik faturas谋n谋n 35 liras谋n谋n tasarruf edilme potansiyeli bulunuyor.
Bina yal谋t谋m谋 do臒al gaz faturas谋n谋 yüzde 35 ila 50 azalt谋yor
AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlayan enerji verimlili臒i uzman谋 Altu臒 Karata艧, enerji verimlili臒ini en çevreci hareket olarak nitelendirerek "Türkiye'deki mevcut konutlar谋n yar谋s谋nda yal谋t谋m bulunmamakta. Bu evlere yal谋t谋m yap谋lmas谋 mümkün olsayd谋, harcam谋艧 oldu臒umuz 7 milyar dolar谋n üzerinde enerji maliyeti cebimizde kal谋rd谋 ama sadece enerji de臒il, karbon sal谋m谋n谋 da engellemi艧 olurduk." dedi.
Karata艧, 艧öyle devam etti:
"E臒er ya艧谋 20'nin üzerinde ve yal谋t谋ms谋z bir binada oturuyorsan谋z yal谋t谋m yapt谋rd谋臒谋n谋z takdirde do臒al gaz faturan谋z metreküp baz谋nda minimum yüzde 35 ila yüzde 50 azal谋r. 艦u anda bunun için de bir kampanya var. Çok uygun krediyle Enerji Bakanl谋臒谋 ile Hazine ve Maliye Bakanl谋臒谋 bunu sa臒l谋yor. Bizim yapm谋艧 oldu臒umuz hesaplamalara göre ilerleyen y谋llarda elde edilen tasarruf, neredeyse krediyi kar艧谋l谋yor. Çünkü be艧 y谋ll谋k bir kredi kulland谋r谋l谋yor. Önümüzdeki y谋llarda enerji maliyetlerinin artaca臒谋n谋 dü艧ünürsek ki tüm dünyada art谋yor, belki de bir sonraki y谋l kara geçmeye ba艧layacaks谋n谋z. Cebinizden hiç para ç谋kmayacak."
Enerji verimlili臒i aç谋s谋ndan 谋s谋tmada 1 derecenin bile önem arz etti臒ini bildiren Karata艧, "Oda s谋cakl谋klar谋n谋n belli bir derecede tutulmas谋, uluslararas谋 standartlara göre salonlar谋n ve ya艧am alanlar谋n谋n 22 derece, yatak odalar谋n谋n 19 derece olmas谋 isteniyor. Siz 22 derece yerine salonunuzu 23 derece 谋s谋t谋rsan谋z sadece 1 derecelik fark yüzde 7 daha fazla do臒al gaz tüketimine neden olur." diye konu艧tu.
Ayn谋 hesaplaman谋n klima için de geçerli oldu臒u bilgisini payla艧an Karata艧, evlerde ya da ticari binalarda 1 derecelik daha az so臒utman谋n, elektrikte yüzde 7 tasarruf sa臒layaca臒谋n谋 aktard谋.
"Enerji verimlili臒iyle karbon sal谋m谋n谋 engellemi艧 olursunuz"
Enerji verimlili臒inin çevresel boyutuna da de臒inen Karata艧, "陌sraf etti臒iniz bir enerji var. Bu enerjinin de ço臒unlu臒unu fosil yak谋tlardan kullan谋yorsunuz. Fosil yak谋t demek karbon emisyonu, karbon emisyonu demek de küresel 谋s谋nman谋n h谋zlanmas谋, kirlenmenin artmas谋 demek. Dolay谋s谋yla siz enerji verimlili臒i yaparak ne kadar fosil yak谋t谋 engellerseniz otomatik olarak karbon sal谋m谋n谋 engellemi艧 olursunuz, dünyan谋n 谋s谋nmas谋n谋 engellemi艧 olursunuz." de臒erlendirmesinde bulundu.
2017'de yay谋mlanan Ulusal Enerji Verimlili臒i Eylem Plan谋'na göre Türkiye'nin 2023'e kadar enerji verimlili臒inde yüzde 14 art谋艧 hedefi oldu臒una ve geçmi艧 y谋llarda yakla艧谋k 40-50 milyar dolar civar谋ndaki enerji maliyetinin bu y谋l 100 milyar dolar谋 görece臒ine dikkati çeken Karata艧, "E臒er evlerde, ula艧谋mda, fabrikalarda, endüstriyel tesislerde, ticari binalarda yüzde 20 gibi bir enerji verimlili臒i potansiyelini hayata geçirirsek bu, 100 milyar dolarl谋k bir enerji harcamas谋nda 20 milyar dolar demek. Çok ciddi bir rakam." dedi.
Do臒al gaz ve elektrik faturas谋n谋 dü艧ürecek öneriler
Evlerde en çok enerji tüketen ekipmanlar谋n beyaz e艧yalar, elektronik cihazlar ve ayd谋nlatma cihazlar谋 oldu臒unu söyleyen Karata艧, do臒al gaz ve elektrik faturalar谋n谋 dü艧ürmek için 艧u önerilerde bulundu:
"Elektrik süpürgelerindeki filtrelerin sürekli temizlenmesi yüzde 10'a kadar tasarruf sa臒layabilir. Saç kurutma makinelerinde enerjinin yüzde 90'谋 bo艧a gidiyor. Bir buzdolab谋 0,3 kilovatsaat elektrik harcarken saç kurutma makinesi bir saat çal谋艧sa 2 kilovatsaat harc谋yor, 6 kat谋ndan fazla. Onun için saç谋n havluyla önce 谋slakl谋臒谋n谋 almak çok önemli. Ayn谋 艧eyi ütü için de söyleyece臒im. Bir ya da iki gömlek ütüleyecekseniz evde bir bardaktan daha az suyla bu i艧i yapabilirken ütüyü tamamen doldurup 谋s谋tmaya kalkarsan谋z 2400 vat yani 2,4 kilovat kadar muazzam bir enerji harcars谋n谋z. Su 谋s谋t谋c谋lar da çok kullan谋l谋yor. Evde yemek yaparken suyu bir su 谋s谋t谋c谋da 谋s谋tmakla do臒al gazl谋 bir ocakta 谋s谋tmak aras谋nda iki kattan fazla maliyet fark谋 var. Do臒al gaz daha ucuz. Bula艧谋k makinesinin do臒ru biçimde doldurulmas谋 çok önemli. Mutlaka tam doldurmal谋y谋z ama çok yüksek s谋cakl谋kta çal谋艧t谋rmayal谋m. 50 derece ile 70 derece aras谋nda yüzde 30 ila 40 elektrik tasarrufu sa臒lars谋n谋z çünkü hem çama艧谋r makinesinde hem de bula艧谋k makinesinde esas elektrik enerjisini su 谋s谋tmak için harc谋yorsunuz. Yemek yap谋l谋rken f谋r谋n谋n kapa臒谋n谋 bir kere aç谋p kapatt谋n谋z, yüzde 10 ila yüzde 20 enerji gitti. Hatta belki zaman谋 iyi ayarlanabilirse son birkaç dakikas谋nda f谋r谋n谋 kapat谋p o 谋s谋dan istifade edilmesi de sa臒lanabilir. Yine en önemli olan 艧ey evlerde yemek yap谋l谋rken yemek tenceresinin kapa臒谋n谋 kapatmak. Bak谋n bu o kadar önemli ki o tencere için harcad谋臒谋n谋z enerjiden yüzde 50 tasarruf elde edebilirsiniz."
Enerji verimlili臒inin bir kültür, bu kültüre sahip olmayanlar谋n davran谋艧 de臒i艧ikli臒i içine girmesinin de çok zor oldu臒unu ifade eden Karata艧, "艦u anda Avrupa Birli臒i bu enerji kriziyle ilgili tüm AB vatanda艧lar谋ndan bir anda konfor 谋s谋lar谋n谋, du艧 sürelerini azaltmalar谋n谋 istiyor ama insanlar谋n al谋艧m谋艧 olduklar谋 konfordan vazgeçmeleri çok kolay de臒ildir. Bu sebeple enerji verimlili臒ini ya艧am谋m谋zda bir kültür haline getirmemiz laz谋m." dedi.