365bet体育在线世界杯

陌蝉迟补苍产耻濒 Teknik Üniversitesi (陌TÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Tolga Görüm ve ekibi, 14-15 Mart 2023'te 艦anl谋urfa'n谋n merkez ilçeleriyle Ad谋yaman'谋n Tut ve Çelikhan ilçelerinde 21 ki艧inin ya艧am谋n谋 yitirdi臒i, 4 ki艧inin kayboldu臒u a艧谋r谋 ya臒谋艧lar谋n nedeninin tespiti için çal谋艧ma ba艧latt谋.

Bilim insanlar谋, Kahramanmara艧 merkezli depremlerin ya艧and谋臒谋 bölgelerde görülen a艧谋r谋 ya臒谋艧lar谋n etkiledi臒i alanlarda incelemeler yapt谋.

A艧谋r谋 ya臒谋艧lar谋n K谋z谋ldeniz üzerinden beslenen "atmosferik nehir" kaynakl谋 oldu臒u, bunlar sonucu bölgede depremin tetikledi臒i heyelanlar ve di臒er kütle hareketlerinde art谋艧 ya艧and谋臒谋 belirlendi.

Elde edilen veriler ve ara艧t谋rma sonuçlar谋, "Nature Communications Earth & Environment" dergisinde yay谋mland谋.

Prof. Dr. Görüm AA muhabirine, 6 艦ubat depremlerinden sonra bölgedeki heyelanlar谋 incelediklerini, bu çal谋艧malar s谋ras谋nda o y谋l mart ay谋ndaki a艧谋r谋 ya臒谋艧lar谋n bölgeyi nas谋l etkiledi臒inin gözlemlediklerini söyledi.

艦anl谋urfa'n谋n merkez ilçeleriyle Ad谋yaman'谋n Tut ve Çelikhan ilçelerini etkileyen ya臒谋艧lar谋n son 21 y谋l谋n en 艧iddetlileri oldu臒unu aktaran Görüm, bu s谋rada yakla艧谋k 20 saatte 183 milimetre ya臒谋艧 dü艧tü臒ünü, bunun depremin etkisiyle zay谋flayan yamaçlarda heyelanlar谋 tetikledi臒ini, toprak kaymalar谋n谋n ak谋艧kan moloz hareketlerine dönü艧tü臒ünü kaydetti.

Prof. Dr. Görüm, çamur ak谋nt谋lar谋 ve ta艧k谋nlar nedeniyle 21 vatanda艧谋n hayat谋n谋 kaybetti臒ini 4 ki艧inin ise kayboldu臒unu anlatarak, "Çal谋艧man谋n sonucunda olay谋n asl谋nda bir atmosferik nehir oldu臒unu ortaya koyduk. K谋z谋ldeniz'den, yani 5-6 bin kilometre öteden bu ya臒谋艧lar谋n ta艧谋nd谋臒谋n谋 belirledik. Son dönemde iklim de臒i艧ikli臒inin etkisiyle 10-15 y谋ll谋k süreçte atmosferik nehir vakalar谋n谋n 艧iddetlerini artt谋rd谋臒谋n谋 ortaya koyduk." dedi.

"Ani kar erimeleri de do臒al afetleri tetikleyebiliyor"

Prof. Dr. Görüm, atmosferik nehirlerin tropikal bölgelerde yo臒un su buhar谋 içeren hava ak谋mlar谋 oldu臒unu, bunlar谋n binlerce kilometre boyunca nem ta艧谋y谋p, ani ve 艧iddetli ya臒谋艧lara sebep olabilece臒ini dile getirdi.

Atmosferik nehirlerin nadir görüldü臒ünü dile getiren Görüm, bu durumun afet bölgelerinde önemli bir risk faktörü olabilece臒ini ifade etti.

Prof. Dr. Görüm, atmosferik nehirlerin sadece ya臒谋艧 ta艧谋mad谋臒谋na, ayn谋 zamanda enerji ve 谋s谋 transferinde de önemli rol oynad谋臒谋na dikkati çekerek, "Bu tür hava ak谋mlar谋, su buhar谋yla birlikte s谋cak hava kütlelerini de ta艧谋yarak ani kar erimelerine yol açabiliyor. Ani kar erimeleri de heyelanlar ve ta艧k谋nlar gibi do臒al afetleri tetikleyebiliyor." diye konu艧tu.

Deprem sonras谋 bölgenin zaten büyük bir y谋k谋m ya艧ad谋臒谋n谋, a艧谋r谋 ya臒谋艧lar谋n etkisinin daha da y谋k谋c谋 oldu臒unu vurgulayan Görüm, 艧öyle devam etti:

"Deprem nedeniyle sars谋lan yamaçlar谋 olu艧turan zemin ve ana kayalar谋n örselenmesi sonucu baz谋 bölgeler heyelan tehlikesi alt谋nda kalm谋艧t谋. Ard谋ndan gelen a艧谋r谋 ya臒谋艧lar, bu duyarl谋 alanlar谋 daha da kötüle艧tirerek, çok daha büyük toprak kaymalar谋na neden oldu. Bu tür olaylar谋n zaman ve mekan aç谋s谋ndan anla艧谋lmas谋 kritik önem ta艧谋yor. Ad谋yaman'谋n Tut ilçesindeki baz谋 vatanda艧lar, depremde evleri a臒谋r hasar gördü臒ü için daha güvenli olaca臒谋n谋 dü艧ündükleri k谋rsal bölgelerdeki tek katl谋 ba臒 evlerine ta艧谋nd谋. Ancak burada da ba艧ka bir afete, ani sel ve heyelanlara yakaland谋lar."

"Co臒rafi i艧aretli ürünlerin yeti艧tirildi臒i tar谋m arazileri olumsuz etkilendi"

Atmosferik nehirlerin ve a艧谋r谋 ya臒谋艧lar谋n bölgedeki ekonomik etkilerine de de臒inen Görüm, heyelanlarla birlikte büyük miktarda molozun ta艧谋nmas谋n谋n ciddi Sediman problemlerine yol açt谋臒谋n谋 anlatt谋.

Prof. Dr. Görüm, bölgede büyük miktarda toprak ve kaya kütlesinin yer de臒i艧tirdi臒inin alt谋n谋 çizerek, "Bu durum barajlar谋n ömrünü k谋saltabilir ve tar谋msal alanlara zarar verebilir. Özellikle 'Antep f谋st谋臒谋' ve badem gibi co臒rafi i艧aretli ürünlerin yeti艧tirildi臒i tar谋m arazileri olumsuz etkilendi." ifadelerini kulland谋.