365bet体育在线世界杯

Atmosferik nehirler, uzun ve dar hava koridoru 艧eklinde s谋cak okyanus üzerinde olu艧an, karaya ula艧t谋臒谋nda ise kas谋rga benzeri 艧iddetli hava ko艧ullar谋na neden olan bir do臒a olay谋 olarak tan谋mlan谋yor.

NASA Goddard Uzay Uçu艧 Merkezi bünyesinde yap谋lan çal谋艧ma, atmosferik nehirlerin do臒as谋n谋n de臒i艧ikliklere u臒rad谋臒谋n谋 gösterdi.

1980-2023 aras谋ndaki çe艧itli iklim veri setleri ile uydu verileri baz al谋narak yap谋lan "Atmosferik nehirlerin do臒as谋ndaki de臒i艧imler" ba艧l谋kl谋 çal谋艧mada atmosferik nehirlerin kaplad谋臒谋 alan, meydana gelme s谋kl谋臒谋, belirli bir noktada görülme s谋kl谋臒谋, hangi enlemlerde daha fazla görüldü臒ü, atmosferik nehirlerde bulunan toplam su buhar谋ndaki de臒i艧im ve rüzgarlar谋n etkisi gibi parametreler göz önünde bulunduruldu.

Çal谋艧mada küresel 谋s谋nman谋n atmosferik nehirlerin ya艧ad谋臒谋 de臒i艧im üzerindeki rolü, nem faktörü üzerinden aç谋klanmaya çal谋艧谋ld谋. Ara艧t谋rmaya göre daha s谋cak havan谋n daha fazla nem tutabilmesi sonucu bu nehirlerin daha fazla su ta艧谋yabilece臒i ko艧ullar olu艧tu ve ortaya ç谋kan tabloda da bu hava olay谋n谋n görüldü臒ü yerlerde yo臒un ya臒谋艧lar谋n gerçekle艧me riski artt谋.

Ara艧t谋rmaya göre 艧iddetli iklim senaryolar谋n谋n gerçekle艧mesi halinde, 21'inci yüzy谋l谋n sonuna kadar atmosferik nehir ko艧ullar谋n谋n s谋kl谋臒谋n谋n küresel çapta yüzde 501'e, bölgesel olarak ise yüzde 1001'e kadar artmas谋 bekleniyor.

Etki alan谋 büyüyor, tuttu臒u su buhar谋 art谋yor 

Bu durumda, atmosferik nehirlerin daha büyük, daha nemli olmas谋 ve daha 艧iddetli ya臒谋艧lara neden olmas谋 bekleniyor. Hatta atmosferik nehirlerin daha az etkiledi臒i ABD’nin kuzeydo臒usu gibi bölgelerde dahi bu durum ya艧anabilecek.

Çal谋艧man谋n sonuçlar谋, atmosferik nehirlerin alan谋n谋n yüzde 6 ile yüzde 9 aras谋nda büyüdü臒ünü, atmosferik nehirlerin tuttu臒u su buhar谋n谋n ise yüzde 1,5 ila yüzde 2,5 artt谋臒谋n谋 gösterdi.

Yap谋lan analizler, Kuzey Amerika'n谋n do臒u k谋y谋s谋, Güney Okyanusu'nun çevresindeki kutup band谋, Kuzey Pasifik'in yüksek enlem bölgeleri ve kuzey yar谋m kürenin di臒er birkaç bölgesinde atmosferik nehirlerin s谋kl谋臒谋n谋n güçlü bir 艧ekilde artt谋臒谋n谋 ortaya koydu. 

Ara艧t谋rman谋n ba艧 yazar谋, Kuzey Carolina Üniversitesi Küresel Hidroloji Laboratuvar谋 doktora sonras谋 ara艧t谋rmac谋s谋 Lexi Henny, çal谋艧man谋n detaylar谋n谋 AA muhabiriyle payla艧t谋.

"Küresel 谋s谋nma, özellikle geni艧leme ve nemlenmede etkili olabilir"

Atmosferik nehri, atmosferdeki nemli hava katman谋 艧eklinde tan谋mlayan Henny, böylesi büyük sistemlerin, atmosferin, belirli bir bölgeye, nispeten k谋sa bir süre içinde çok fazla nem b谋rakmas谋n谋n 艧ekillerinden biri oldu臒unu söyledi. 

Atmosferik nehirlerin dünyan谋n her yerinde görülebilece臒ini belirten Henny, "Bu hava olay谋n谋n genellikle tropik bölgelerden orta enlemlere veya daha dü艧ük enlemlerden daha yüksek enlemlere do臒ru hareket etti臒i dü艧ünülüyor." dedi.

Bu ba臒lamda atmosferik nehirlerin ABD, Avrupa ve Asya’da daha s谋k görülebilece臒ini ifade eden Henny, küresel 谋s谋nman谋n atmosferik nehirlerin do臒as谋nda ya艧anan de臒i艧imdeki rolüne ili艧kin 艧u de臒erlendirmeleri payla艧t谋:

"Havan谋n s谋cakl谋臒谋 ile ne kadar su buhar谋 tutabilece臒i aras谋nda bir ili艧ki vard谋r, dolay谋s谋yla, atmosferdeki her derece 谋s谋nma için hava yakla艧谋k yüzde 7 daha fazla nem tutabilir. Bu da atmosferik nehirlerin daha yo臒un ve daha büyük olabilecekleri anlam谋na gelir. Çal谋艧mam谋zda son 45 y谋l谋n verilerini analiz ettik ve atmosferik nehirlerin küre yüzeyinde art谋k daha fazla yer kaplad谋臒谋n谋, daha nemli oldu臒unu ve daha fazla su ta艧谋d谋臒谋n谋 ortaya koyduk. Küresel 谋s谋nman谋n özellikle geni艧leme ve nemlenme gibi gözlemledi臒imiz e臒ilimlerde rol oynamas谋 büyük bir ihtimal."

Henny, yap谋lan ara艧t谋rmalar sonucu ortaya ç谋kan e臒ilimlerin, gelecekte birçok bölgede atmosferik nehirlerle ili艧kili daha a臒谋r ya臒谋艧lar谋n ya艧anaca臒谋na i艧aret etti臒ini aktard谋.

Her bölgenin ya艧anan de臒i艧imlerden kaynaklar谋 oran谋yla mücadele edebilece臒ini ifade eden Henny, "Atmosferik nehir kaynakl谋 艧iddetli ya臒谋艧lar谋n görüldü臒ü yerlerde sellerle mücadele edebilecek altyap谋 sistemlerinin olup olmamas谋, iklim de臒i艧ikli臒ine uyum için yürütülen faaliyetler ve nüfustaki de臒i艧imler kritik rol oynuyor. Yeterli altyap谋 sistemlerine sahip olmayan ve afetlerle mücadelede daha az kayna臒a sahip olan bölgeler yüksek risk alt谋nda olacakt谋r." uyar谋s谋nda bulundu.