365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Doğa dostu biyoplastikler petrol bazlı plastiklere alternatif olabilir

30.01.2025
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Doç. Dr. Reza Nofar, petrol bazlı plastiklere alternatif olarak doÄŸada çözünebilen, sürdürülebilir biyoplastikler üzerinde çalıştıklarını kaydetti.

AA'nın plastik kirliliÄŸinin boyutunu, etkilerini ve çözüm önerilerini ele aldığı dosya haberin üçüncü bölümünde plastiÄŸe alternatif biyoplastiklerin önemine ve bu alandaki çalışmalara yer verildi.

Esnek yapıları, düÅŸük maliyetleri, ısı ve elektrik yalıtımı saÄŸlamaları gibi özellikleri nedeniyle yaygın olarak tercih edilen plastiklerin üretiminde kullanılan petrol, doÄŸal gaz ve kömür gibi fosil kaynaklardan elde edilen ham maddeler büyük miktarda karbon salımına yol açıyor. Bu durum sera gazı etkisini ve küresel ısınmayı artırırken doÄŸada çözünmeden uzun süre kalabilen plastikler kanserojen etkilere neden olabiliyor, aynı zamanda besin zincirine karışarak insan saÄŸlığı için tehlike oluÅŸturabiliyor.

Plastiklere alternatif olarak geliÅŸtirilen biyoplastikler bazı bakteri türlerinin belli koÅŸullar altında ürettiÄŸi, bununla birlikte bitkisel yaÄŸlar, mısır niÅŸastası, talaÅŸ, yiyecekler ve artıklar gibi yenilenebilir biyokütle kaynaklarından elde edilen polimerler olarak tanımlanıyor. DoÄŸada petrol kaynaklı geleneksel plastiklere göre daha kısa sürede çözünen biyoplastikler özellikle gıda, kozmetik ve temizlik endüstrisinde kullanılıyor. Petrol bazlı plastiklere alternatif olarak, kullanıldıktan sonra mikroorganizmalar tarafından çevreye zarar vermeyen ürünlere dönüÅŸtürülebilen biyoplastikler üzerinde çeÅŸitli çalışmalar sürdürülüyor.

Bu çalışmalardan birini ekibiyle birlikte yürüten Nofar, AA muhabirine, her 1 ton petrol bazlı plastik üretimi için yaklaşık 1,7 ila 3 ton karbondioksit salımı gerçekleÅŸirken her 1 ton biyoplastik üretiminin 0,8 ila 1,5 ton karbondioksit salımına neden olduÄŸunu söyledi.

Plastik endüstrisinin küresel karbon emisyonlarının yaklaşık yüzde 3 ila 4'ünden sorumlu olduÄŸunu, plastik üretiminden kaynaklı karbon emisyonunun 2050'ye kadar 3 katına çıkabileceÄŸini bildiren Nofar, biyoplastiklerin üretimi sırasında bitkilerin atmosferden karbondioksit absorbe ettiÄŸi için karbon ayak izinin azaltılabildiÄŸini, bununla birlikte biyoplastiklerin üretim süreçlerinde kullanılan enerji kaynakları ve tarımsal faaliyetlerin çevresel etkilerinin de mutlaka dikkate alınması gerektiÄŸini belirtti.

YeÅŸil plastikler farklı sektörlerde kullanılabilecek

Nofar, "Sürdürülebilir, yeÅŸil ve doÄŸa dostu, yenilikçi plastiklerin halihazırda kullanılan petrol bazlı plastiklerin yerine geçmesini amaçlıyoruz. Burada çevre kirliliÄŸini, çevresel atıkları, plastik tüketimini ve petrole bağımlılığımızı azaltmayı hedefliyoruz." ifadelerini kullandı.

Bu hedef doÄŸrultusunda biyobazlı, biyouyumlu ve doÄŸada çözünebilen plastik bazlı malzemelerin farklı formülasyonlarını geliÅŸtirdiklerini anlatan Nofar, bunların otomotiv, inÅŸaat, paketleme, ısı ve ses yalıtımı gibi mühendislik alanlarında kullanılmasını planladıklarını dile getirdi.

Yapılan araÅŸtırmalar sayesinde her geçen yıl yeni malzemelerin ortaya çıktığını aktaran Nofar, "Bizim uzmanlık alanlarımızdan birisi polimer köpük ürünleri. Yani daha hafif, daha az malzeme kullanılıyor, maliyeti de daha düÅŸük. ÖrneÄŸin bu ürünün bir tamponda kullanıldığını düÅŸünün. Otomotiv sektöründe malzemeyle daha fazla hafiflik saÄŸladığınız zaman araç daha az yakıt tüketiyor ve dolaylı olarak karbondioksit emisyonunun azalmasını saÄŸlıyor." dedi.

Nofar, yeni biyoplastiklerin keÅŸfiyle diÄŸer malzeme fiyatlarının da düÅŸtüÄŸünü, örneÄŸin önemli biyoplastiklerden biri olan polilaktik asidin (PLA) kilogram fiyatının yaklaşık 25 sene önce 1000 dolarlarken 5 doların altına gerilediÄŸini belirtti.

Plastiklere göre daha pahalı olması nedeniyle özel sektörün biyoplastiklere mesafeli durduÄŸuna deÄŸinen Nofar, bu noktada devlet desteÄŸinin önemine dikkati çekti.

Nofar ÅŸu deÄŸerlendirmelerde bulundu:

"Bir fabrika gelip de daha pahalı olan biyoplastiÄŸi kullanmak istemez çünkü zaten ekonomik olarak uygun olmayabilir ama bazı ülkelerde devlet desteÄŸiyle bunu kullanıyorlar. Devlet tarafından destek görünce, bir miktarını devlet ödeyince 'Tamam, o zaman ben de bunu, aynı rakama denk gelebilecek ÅŸekilde kullanabilirim.' diyebiliyorlar. Bunlar bazı Avrupa ülkelerinde ve Amerika'da gerçekleÅŸtiriliyor. Dolayısıyla biyoplastikler hem devlet desteÄŸiyle hem de bilimsel olarak bu malzemelerin geliÅŸmesiyle, özelliklerinin ve performanslarının iyileÅŸmesi ve fiyatının düÅŸmesiyle birlikte rekabette benzer bir seviyeye gelerek petrol bazlı ürünlerin yerine geçebilir."

"Geri dönüÅŸtürülmüÅŸ plastik ürünler üzerinde de çalışıyoruz"

Farklı formülasyonlar ve biyoplastikler geliÅŸtirerek farklı alanlarda kullanılması için yeni ürünlerin ticarileÅŸmesini hedeflediklerinden bahseden Nofar, geri dönüÅŸtürülmüÅŸ plastik ürünler üzerinde de çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Nofar, "Dünya standartlarına göre artık her üründe belli bir seviyede, bazı standartlara göre yüzde 20, bazı kurallara göre yüzde 30'a kadar geri dönüÅŸtürülmüÅŸ malzeme kullanılması gerekiyor fakat bu malzemeler benzer seviyedeki özelliklere sahip olmadıkları için sorun oluyor. Biz de bunların geri kazanımı için özellikle davranış, performans iyileÅŸtirilmesi için farklı teknolojiler geliÅŸtirerek geri dönüÅŸtürülmüÅŸ plastiklerin halihazırda kullanılan plastiklerin yerine geçmesini amaçlıyoruz." diye konuÅŸtu.

Plastik atık miktarının azaltılması için sadece bilimsel çalışmaların yeterli olmayacağına dikkati çeken Nofar, sözlerini ÅŸöyle tamamladı:

"İklim deÄŸiÅŸikliÄŸinden tutun, çevre kirliliÄŸi, çevresel atıklar gibi konularda ilkokuldan itibaren çocuklarımız için bir ders ÅŸeklinde ya da sürekli mini çalıştaylar ÅŸeklinde eÄŸitiminin verilmesiyle farkındalık oluÅŸturularak bu geliÅŸecek. Çünkü sadece akademisyenler çerçevesinde deÄŸil, bilinçli bir ÅŸekilde halk arasında da bu, geliÅŸmesi gereken konulardan birisi. El ele vererek, iÅŸbirliÄŸiyle, sadece üniversite ve sanayi ile deÄŸil, halkla iÅŸbirliÄŸiyle bu konuları gerçekleÅŸtirebiliriz diye düÅŸünüyorum."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR