

Çevre, Åžehircilik ve İklim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanlığınca yayımlanan Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri DeÄŸerlendirme Raporu’na göre 81 ilin 33’ünde su kirliliÄŸi öncelikli çevre sorunu olarak görülüyor. Su kirliliÄŸinin ikinci öncelikli sorun olarak görüldüÄŸü il sayısı yine 33 olurken, 9 ilde su kirliliÄŸi üçüncü öncelikli sorun olarak belirtiliyor.
34 ildeki 161 yer üstü suyu veya izleme noktasının kalite sınıflarına yer verilen raporda, bunların 22'sinin birinci sınıf (yüksek kaliteli su), 48'inin ikinci sınıf (az kirlenmiÅŸ su) 39'unun üçüncü sınıf (kirlenmiÅŸ su), 60'ının da dördüncü sınıf (çok kirlenmiÅŸ su) olduÄŸu belirtildi.
Yer üstü sularının muhtemel kirlenme nedenleri evsel atık sular, zirai ilaç ve gübre kullanımı ile evsel katı atıklar ÅŸeklinde sıralandı.
Sudaki kirliliÄŸi azaltmak için dünyada ve Türkiye'de çeÅŸitli projeler yürütülürken bunlardan birini Ankara Üniversitesi Teknokent bünyesindeki İnovista Aktif Karbon ve İleri Malzeme Teknolojileri Åžirketi'nin Kurucusu ve Endüstri Mühendisi Onur Aydın hayata geçirdi.
Sudaki mikroplastiÄŸi ve zararlı maddeleri filtreleyen bir mikrodisk geliÅŸtiren Aydın, AA muhabirine, bu fikrin nasıl ortaya çıktığını ÅŸöyle anlattı:
"Eski su tesisatına sahip bir evde yaşıyorduk. Demir borular kullanılıyordu ve musluÄŸu her açtığımızda pası kendi gözümüzle görüyorduk. EÅŸim 'Artık buna yönelik bir ÅŸey yapman gerekiyor.' diyordu. Bizim de o esnada havadaki karbondioksiti tutmaya yarayan bir ürün çalışmamız vardı. Bazı metotlar kullanarak bu üründeki formülasyonu güncelleyip mikrodiski artık musluklarda kullanabileceÄŸimiz hale getirdik."
"Aşırı plastik kullanımı engellenebilir"
Mikrodiskin musluklar dışında su ÅŸiÅŸelerinde da kullanılabildiÄŸini söyleyen Aydın, "Musluklarda kullandığımız ürünler standart yaklaşık 1,5 santimetre çapında ve 3-4 milimetre yüksekliÄŸe sahip. Ortalama 6 aya kadar kullanılabilir. Yaklaşık 15 günde bir söküp ters takarak, ters yıkama dediÄŸimiz iÅŸlemi yapıp, temizleyip kullanmaya devam edebiliriz." dedi.
Pet ÅŸiÅŸeler için geliÅŸtirdikleri ürünün aynı ÅŸiÅŸede 50 kez kullanılabileceÄŸini ve böylece aşırı plastik kullanımının önüne geçilmiÅŸ olacağını belirten Aydın, mikrodiskin temel iÅŸlevinin sudaki pası ve mikroplastikleri engellemesi olduÄŸunu ve mikroplastiklerin yüzde 90'ını filtreleyebildiÄŸini ifade etti.
Aydın, mikrodiskin aynı zamanda sudaki klorlu bileÅŸiklerin yaklaşık yüzde 50'sini ve ağır metallerin yaklaşık yüzde 40'ının yakalayabildiÄŸini aktardı.
Mikrodiskin filtreleme özellikleri haricinde su tasarrufu saÄŸlayan bir araç olduÄŸunun da altını çizen Aydın, musluklardan dakikada ortalama 10 litre su akarken mikrodisk kullanıldığında bu miktarın 4 litreye kadar düÅŸebildiÄŸine dikkati çekti.
"Ana maddesi aktif karbon"
Ürünün ana maddesinin hindistan cevizi, fındık veya kayısı çekirdeÄŸinden üretilen bir kömür çeÅŸidi olan aktif karbon olduÄŸu bilgisini veren Aydın, doÄŸayla uyumlu bir malzeme içeriÄŸine sahip olması dolayısıyla, ömrünü tamamlamış mikrodisklerin topraÄŸa bırakıldığında toprağın verimini artırdığını vurguladı.
Prototip aÅŸamasını tamamladıklarını ve ticari noktaya yakın olduklarını bildiren Aydın, ürünün gıdayla temasa uygun olduÄŸunu ve maliyetinin yaklaşık 1 dolar olacağını kaydetti.