365bet体育在线世界杯

Do臒aya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri art谋k cebinizde.

Her y谋l 23 May谋s’ta kutlanan Dünya Kaplumba臒a Günü, kaplumba臒alar谋n korunmas谋na yönelik fark谋ndal谋k olu艧turmay谋 amaçl谋yor.

Uluslararas谋 Do臒ay谋 Koruma Birli臒i (IUCN) K谋rm谋z谋 Listesi'ne göre ye艧il deniz kaplumba臒alar谋n谋n (Chelonia mydas) dünya genelindeki popülasyonu "tehdit alt谋nda", Akdeniz popülasyonu ise "tehdide yak谋n" (NT) statüsünde bulunuyor.

Türkiye’nin Akdeniz k谋y谋lar谋nda yer alan ve türün en önemli yuvalama alanlar谋ndan biri olarak kabul edilen Hatay Samanda臒 Sahili'ndeki yuvalar da iklim de臒i艧ikli臒i kaynakl谋 deniz seviyesi yükselmesi nedeniyle risk alt谋nda.

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Ayd谋n Adnan Menderes Üniversitesinden bilim insanlar谋n谋n yürüttü臒ü ara艧t谋rmada, Samanda臒 Sahili'ndeki 3 bin 479 do臒al yuva verisi de臒erlendirildi.

Deniz seviyesinin 2100 y谋l谋na kadar yükselece臒i 3 ayr谋 senaryonun hesapland谋臒谋 ara艧t谋rmada deniz seviyesinin 0,48 metre, 0,63 metre ve 1,2 metre yükselmesi durumlar谋nda, Samanda臒 Plaj谋’ndaki toplam kullan谋labilir yuvalama alanlar谋n谋n s谋ras谋yla ortalama yüzde 9,7, yüzde 13,1 ve yüzde 31,8 oran谋nda kaybolaca臒谋 öngörüldü. Bu oranlar, k谋y谋 hatt谋nda önemli habitat daralmalar谋na ve yuvalama yo臒unlu臒unun artmas谋yla olas谋 yeni risklere i艧aret ediyor.

Özellikle dü艧ük k谋y谋 yüksekli臒ine sahip Çevlik alt bölgesi, yüzde 45’e varan habitat kayb谋 ile en fazla risk alt谋nda olan alan olarak öne ç谋karken, denizle kara aras谋ndaki e臒imin dü艧ük olmas谋 nedeniyle, yuvalar谋n ta艧k谋n ve erozyona aç谋k hale geldi臒i belirtildi.

"Kumsal yoksa kaplumba臒an谋n yuva yapacak yeri yok demektir"

AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlayan Su艧ehri Timur Karabal Meslek Yüksekokulu Ö臒retim Üyesi Prof. Dr. Bekta艧 Sönmez, Samanda臒 kumsal谋n谋n 14 kilometre uzunlu臒a sahip, geni艧 yap谋s谋yla ye艧il deniz kaplumba臒alar谋 için önemli bir yuvalama bölgesi oldu臒unu belirtti.

Türü uzun y谋llard谋r takip ettiklerini ifade eden Sönmez, 2100 y谋l谋na kadar bu deniz seviyesi yükselme senaryolar谋 alt谋nda, habitat alanlar谋ndaki kay谋plar谋 ortaya koymak için çal谋艧may谋 yürüttüklerini anlatt谋.

Sönmez, ana hedefleri hakk谋nda, "Gelecek nesiller için koruma yönetim planlar谋 olu艧turulurken, hangi alanlar谋n korunabildi臒ini, hangi alanlar谋n kaybolmad谋臒谋n谋 ve yuvalaman谋n hangi bölgelerde yo臒unla艧t谋臒谋n谋 görece臒iz. Böylece, yuvalar谋n yerlerinin de臒i艧tirilmesi gibi önlemlerle farkl谋 koruma yöntemlerinin uygulanaca臒谋 alanlar谋 da belirlemi艧 olaca臒谋z." ifadelerini kulland谋.

Sönmez, bir simülasyon çal谋艧mas谋 yürüttüklerini, bunun için kumsal yükseklik ve e臒imlerini ortaya ç谋karmak amac谋yla 1100 metre sabit yükseklikte uçan bir dronla yüksek kalitede foto臒raflar ald谋klar谋n谋 ve elde ettikleri yüksek kalitedeki foto臒raflar谋n kumsal谋n üç boyutlu yap谋s谋n谋 ortaya ç谋kard谋臒谋n谋 aktard谋.

"Alan daralmas谋 ya艧anacak"

Ortaya koyduklar谋 kay谋p oranlar谋n谋n deniz çizgisinin oldu臒u nokta itibar谋yla belirlendi臒ini vurgulayan Sönmez, 艧öyle devam etti:

"陌klim de臒i艧ikli臒inin sonucunda beklentilerimiz sadece deniz seviyesinin yükselmesi de臒il, bunun paralelinde 艧iddetli f谋rt谋nalar谋n olmas谋, deniz seviyesinin yükselmesiyle k谋y谋n谋n erozyona u臒ramas谋, k谋y谋daki kumul alana tuzlu suyun ta艧谋nmas谋 gibi olas谋 etkileri de dü艧ündü臒ümüzde, yüzde 31,8'lik senaryo asl谋nda denizin gelgit seviyesini de hesaba katt谋臒谋m谋zda yüzde 50'yi bulabilecek. Deniz seviyesi yükselmesi, s谋cakl谋臒a ba臒l谋 cinsiyet de臒i艧imi gibi iklim de臒i艧ikli臒i sonucunda türün ya艧ayaca臒谋 en büyük 2 riskten biri. Bu, deniz kaplumba臒alar谋n谋n yuvalama habitatlar谋n谋n kaybolmas谋na neden olacak yani kumsal yoksa kaplumba臒an谋n yuva yapacak yeri yok demektir."

Sönmez, kaplumba臒alar谋n ba艧ta akarsu a臒谋zlar谋 olmak üzere kumsallarda belirli alanlara yuvalama yapt谋臒谋n谋, bu nedenle yükselme sonras谋 geriye kalan alanlar谋n yetersiz gelebilece臒ini kaydetti.

Bir alan daralmas谋 ya艧anaca臒谋ndan bahseden Sönmez, "Samanda臒 kumsal谋nda Asi Nehri'nin denize döküldü臒ü her iki yakas谋ndaki 3'er kilometrelik k谋s谋m, yani toplam 6 kilometrelik alan谋 olu艧turan kumsal, toplam yuvalar谋n yüzde 80'ini bar谋nd谋r谋yor. Yüzde 30'luk kay谋p olu艧tu臒u zaman, geriye kalan yüzde 70'li臒in içerisinde daha küçük bir alan kalm谋艧 olacak. Eskiden 5 kaplumba臒a oraya 15-30 yuva yaparken, 艧imdi 20 kaplumba臒a gelip yuva yapacak. Bu da yo臒unlu臒a ba臒l谋 baz谋 sorunlar ortaya ç谋karacak. Bir kaplumba臒an谋n kendisinden önce yap谋lm谋艧 olan yuvan谋n yumurtalar谋na zarar verme, mikrobiyal aktiviteyi artt谋r谋c谋 faaliyetlerin geli艧mesi, çakal, tilki gibi predatörlerin bölgeye çekilmesi gibi." diye konu艧tu.

"Bütün alanlar谋n haritaland谋r谋l谋p senaryolar谋n çal谋艧谋lmas谋 gerekiyor"

Sönmez, deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle dünyan谋n farkl谋 bölgelerinde farkl谋 sonuçlar görülece臒ine i艧aret ederek, bunun belirleyicisinin bölgenin e臒imi oldu臒unu dile getirdi.

Kumsallarda, k谋y谋 arkas谋ndaki tahribat谋n azalt谋lmas谋n谋n, kum tepelerinin ve bitki vejetasyonunun korunmas谋n谋n çok önemli oldu臒una i艧aret eden Sönmez, 艧u de臒erlendirmelerde bulundu:

"K谋y谋 arkas谋 yap谋la艧malar谋, kum, bitkisel alan kay谋plar谋na, e臒iminin dü艧mesine ve k谋y谋da erozyona sebep oluyor. Mevcut k谋y谋lar谋m谋z谋 mevcut durumuyla korumaya çal谋艧mak gerekiyor. K谋y谋 ekosistemi dinamik bir yap谋ya sahiptir. Kum, denizden rüzgar esti臒i zaman arkalara do臒ru gidecek, bitkilerle kum tepesi olu艧turacak, arkadan denize do臒ru rüzgar esti臒inde kum tekrar denizin içine süzülecek. Bu dinamik yap谋y谋 bir duvarla, yap谋yla ya da evle kesti臒in zaman yap谋 bozulur. Bu nedenle tek tek bütün alanlar谋n haritaland谋r谋l谋p senaryolar谋n çal谋艧谋lmas谋 gerekiyor."

Sönmez, Do臒u Akdeniz'deki deniz seviyesi senaryolar谋nda ortaya ç谋kacak tabloyu görmek için yeni bir çal谋艧ma ba艧latacaklar谋n谋 dile getirdi.