365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Birlikte uçtuÄŸu kelaynaklara göç rotasını öÄŸretiyor

18.09.2024
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Nesli tükenme tehlikesi altında olan kelaynaklara unuttukları göç yollarını onlarla birlikte uçarak öÄŸreten Avusturyalı Biyolog Dr. Johannes Fritz, öÄŸrettikleri rotaya iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi nedeniyle alternatif bulmak zorunda kaldıklarını söyledi.

Waldrappteam (Kelaynak takımı) Koruma ve AraÅŸtırma Projesi 2001 yılında nesli tükenmekte olan kelaynak kuÅŸlarına unuttukları göç yollarını öÄŸretmek amacıyla baÅŸlatıldı. Fritz liderliÄŸinde baÅŸlatılan proje kapsamında bir araya gelen bilim insanları, microlight adı verilen hava araçlarıyla kelaynaklara öncülük edip onlarla birlikte uçarak göç yollarını öÄŸretmeye çalışıyor.

Projeyle ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Fritz, nesli tükenmekte olan kelaynakların, Dünya DoÄŸayı Koruma BirliÄŸi (IUCN) tarafından oluÅŸturulan kırmızı listede olduÄŸunu ve bu canlıların acil bir ÅŸekilde koruma altına alınması gerektiÄŸini belirtti.

Bağımsız olarak baÅŸlattığı projeye Avrupa YaÅŸam Projesi (European Life Project) çerçevesinde devam ettiklerini aktaran Fritz, "Çalışmalarımızın baÅŸlangıcında Avusturya’da yerleÅŸik bir koloni kurmaya çalıştık. BeslediÄŸimiz kuÅŸlar Fas’tan göç etmiÅŸ kelaynakların torunlarıydı ve daha önce hiç göç etmeseler de göç etme motivasyonuna sahip olduklarını gözlemlemiÅŸtik. Göç yollarını bilmediklerinden, bu sorunu aÅŸmaları amacıyla Kanadalı doÄŸa bilimci Bill Lishman’ın hayatını konu alan ve kazlara evlerini göstermek için onlarla birlikte uçan küçük bir kızın hikayesini iÅŸleyen 'Fly Away Home' filminden esinlendik ve onlara uçarak yol göstermeye karar verdik." dedi.

Projeye baÅŸlarken çok deneyimsiz olduklarını, ilk uçuÅŸlarını havaalanından çayırlara olacak ÅŸekilde 700 metrelik bir mesafede yaptıklarını anlatan Fritz, kuÅŸların kendilerini takip etmesi için bir öÄŸrenme metodu oluÅŸturduklarına deÄŸindi.

Fritz, ÅŸöyle devam etti:

"KuÅŸlar yumurtadan çıktıktan hemen sonra kendilerine bir ebeveyn belirler ve onu takip eder. Biz de onları yumurtadan çıkar çıkmaz aldık. Yani bizim durumumuzda bu ebeveyn ben ve bir diÄŸer arkadaşım oldu. Bu kuÅŸlar bizi 'koruyucu insan ebeveynleri' olarak belirlemiÅŸti. Bizim, onların biyolojik koruyucu ebeveynleri olduÄŸumuzu düÅŸünüyorlardı ve genellikle bizim yaptığımızı yapıyorlardı. Çünkü belirledikleri koruyucu ebeveyne tam güven duyuyorlar ve onları takip ediyorlar. Böylelikle koruyucu ebeveynlerinin microlight hava aracında olduÄŸunu biliyorlardı ve onu takip ediyorlardı."

Sonrasında adım adım ilerlediklerinden ve ilk göçü, 2003 yılında Avusturya’dan İtalya’nın Toskana bölgesine düzenlediklerinden bahseden Fritz, "KuÅŸları kendim yetiÅŸtirdim ve o yıl bir microlight aracıyla, 7 kuÅŸla birlikte ben uçtum. Ancak aracım kuÅŸlara göre çok hızlıydı ve bu da bazı zorluklar oluÅŸturdu. Bir yandan da çok sevinçliydik çünkü kuÅŸları Toskana'daki kışlama alanına götürmeyi baÅŸaracağımızı biliyorduk." diye konuÅŸtu.

Saatte 40-45 kilometre hız yapabildiklerini ve gün içinde 5 saat havada kaldıklarını bildiren Fritz, ortalama 15 kiÅŸiden oluÅŸan bir ekiple göç sürecini 40 gün ile 2 ay arasında deÄŸiÅŸen sürede tamamladıklarını kaydetti.

İklim değişikliği etkisi

20 sene boyunca kelaynaklara Alp DaÄŸları'nın kuzeyi ile İtalya’nın Toskana bölgesi arasında göç etmeyi öÄŸretmeye çalıştıklarını ve bunu da baÅŸardıklarını anlatan Fritz, "Åžimdi yabanda neredeyse 300 tane yavrulayan kuÅŸ var ve kendileri göç edebiliyor. Yavrularını kendileri büyütüyor ve onlara kış için gidecekleri bölgelere nasıl göç edebileceklerini gösteriyorlar." ifadesini kullandı. 

İklim krizi nedeniyle yıllardır kelaynaklara öÄŸrettikleri göç yoluna alternatif aramak zorunda kaldıklarını dile getiren Fritz, ÅŸunları söyledi:

"GeçtiÄŸimiz yıl kuÅŸların göç baÅŸlangıçlarını giderek yıl sonuna kaydırdıklarını, büyük çoÄŸunluÄŸunun göçlerine kasımdan önce baÅŸlamadığını keÅŸfettik. Bunun sebebi ise sonbahardaki sıcak havalar sonucu Alpler'de hala yiyecek bulabiliyor olmaları. Öte yandan bu geç hareket kuÅŸların göçlerini zorlaÅŸtırıyor. Çünkü yılın sonuna doÄŸru Alpler'i aÅŸmalarına yardımcı olan hava akımlarını bulamıyorlar. Birçok kuÅŸ Alpler'i geçmeye çalışıyor ama baÅŸarısız oluyor. Nihayetinde birçoÄŸu Alpler'in soÄŸuÄŸuna dayanamayıp ölüyor."

İklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin neden olduÄŸu bu durum nedeniyle 2023'te ikinci bir rota oluÅŸturdukları bilgisini veren Fritz, kuÅŸları bu kez, aşılacak önemli daÄŸ sıralarının bulunmaması dolayısıyla Toskana'dan İspanya’nın Endülüs bölgesine yönlendirmeye karar verdiklerini, yeni rotadaki ikinci uçuÅŸlarını bu yıl 36 kuÅŸla birlikte gerçekleÅŸtireceklerini belirtti.

Küresel ısınmanın kelaynakların neslinin devamlılığını tehlikeye attığını vurgulayan Fritz, "OluÅŸturduÄŸumuz bu vahÅŸi popülasyonu iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin etkilerinden korumak için onlara bu yeni göç yolunu göstermek ve desteklemek hayati önem taşıyor. ¶Ù¾±ÄŸ±ð°ù türlü hayatta kalma ihtimalleri çok düÅŸük." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Küresel ısınma sonucu yaÅŸanan ani hava deÄŸiÅŸikliklerinin bu süreci zorlaÅŸtırdığına dikkati çeken Fritz, özellikle rüzgar sisteminde yaÅŸanan deÄŸiÅŸimlerin, sahip oldukları aracın bu süreci yönetmesini zorlaÅŸtırdığını ve bu nedenle Avusturya Hava Ajansı’ndan hava koÅŸullarıyla ilgili destek aldıklarını aktardı.

İnsan kaynaklı iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin birçok ekosistemi olumsuz etkilediÄŸinin altını çizen Fritz sözlerini, "Bana kalırsa sürekli deÄŸiÅŸen iklim göz önünde bulundurulduÄŸunda, birçok yabani türün hayatta kalabilmesi için insan müdahalesi gereken bir geleceÄŸe doÄŸru gidiyoruz." diyerek tamamladı.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR