365bet体育在线世界杯

K谋艧 mevsimini ya艧ayan Antarktika'da temmuz ay谋n谋n son günlerinde ba艧layan ve yakla艧谋k 2 hafta süren s谋cak hava dalgas谋 etkili oldu. K谋tada ortalama hava s谋cakl谋臒谋, mevsim normallerinin 10-15 derece üzerinde ölçülürken yükselen s谋cakl谋klar谋n buzullar谋n erime h谋z谋n谋 art谋rmas谋ndan endi艧e duyuluyor.

AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlayan Bo臒aziçi Üniversitesi 陌klim De臒i艧ikli臒i ve Politikalar谋 Uygulama ve Ara艧t谋rma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türke艧, Antarktika üzerindeki genel atmosfer bas谋nc谋n谋n orta enlemlerdeki gibi al谋艧谋lagelmi艧 atmosfer bas谋nc谋ndan çok farkl谋 oldu臒unu, k谋ta üstünde y谋llar önce ozon tabakas谋n谋n incelmesiyle de ilgisi bulunan ve atmosferin alt stratosfer bölümüne kadar etkili olan, bölgeye özgü bir dola艧谋m desenine sahip oldu臒unu söyledi.

Antarktika'n谋n tam üzerinde hem yüzey hem de yüksek atmosferde dinamik kökenli bir yüksek bas谋nç bulundu臒unu kaydeden Türke艧, 艧öyle devam etti:

"Bu hava olay谋 Antarktika'da yüzeyden yüksek atmosfere kadar yani yer yüzünden 9-10 kilometre yukar谋ya kadar oldukça kal谋n, yüksek bas谋nç ko艧ullar谋n谋n olu艧mas谋na neden olmu艧. Bu dinamik kökenli yüksek bas谋nçlar içinde alçal谋c谋 hava ak谋mlar谋 var. Alçalan hava da adyabatik olarak 谋s谋n谋r, alçal谋rken a艧a臒谋ya do臒ru s谋k谋艧谋r ve kurur. Bu nedenle Antarktika'da ola臒an d谋艧谋, normallerinden çok s谋cak ve kuru hava ko艧ullar谋 egemen. Baz谋 bölgelerde 5-10 derece, iç ve kuzeydeki okyanusa do臒ru uzanan bölümde 15 derece daha s谋cak ve kurak ko艧ullar var. Bu mevsim için ortalama yüzey s谋cakl谋klar谋 bölgesel farkl谋l谋k göstererek -30 ile -65 derece aras谋nda de臒i艧iyor, bu sene ise -20 ile -55 aras谋nda."

陌klim de臒i艧ikli臒i nedeniyle, özellikle Antarktika'y谋 çevreleyen deniz buzullar谋nda ve Bat谋 Antarktika Buzulu'nda uzun zamand谋r bir erime gözlemlendi臒ini hat谋rlatan Türke艧, bölgenin 1950'lerden günümüze kadar, normallerine göre ortalama en az 3 derece 谋s谋nm谋艧 durumda oldu臒unu vurgulad谋.

Türke艧, "Bütün bunlar iklim de臒i艧ikli臒inin beklenen olumsuz etkileri. Söz konusu etkiler, bölgesel 谋s谋nmaya, buzullar谋n erimesine, denizlerin yükselmesine, bölgedeki yüzey ve dip okyanus ak谋nt谋lar谋n谋n de臒i艧mesine, okyanuslardaki besin zincirinin bozulmas谋na ve de臒i艧en ekosistemler yüzünden biyoçe艧itlilikte toplu ölümlerin görülmesine neden olabilecek ciddi de臒i艧iklikler." diye konu艧tu.

Antarktika üzerindeki yüksek bas谋nc谋n bölgenin 谋s谋nmas谋na neden olarak kurak ve s谋cak ko艧ullar谋 art谋rabilece臒inden bahseden Türke艧, bunun da kuzey yar谋mkürede sonbahar, güney yar谋mkürede ise ilkbahar geçi艧lerinde beklenen kar ya臒谋艧lar谋n谋 olumsuz etkileyebilece臒ini kaydetti.

"20 y谋lda bir ya艧anan bu s谋cak hava dalgalar谋 bir y谋l ara ile ya艧and谋"

TÜB陌TAK Marmara Ara艧t谋rma Merkezi (MAM) Ba艧kan谋 Prof. Dr. Burcu Özsoy, iklimde de臒i艧ikli臒inin en canl谋 sonucunun s谋cakl谋k art谋艧lar谋 oldu臒unu ve bunun da en net kutup bölgelerinde gözlemlendi臒ini belirtti.

Kutup bölgelerindeki buzullar谋n varl谋臒谋n谋n dünyan谋n s谋cakl谋k seviyesinin korunmas谋, deniz buzlar谋n谋n ise denizdeki canl谋l谋k ya艧am谋 aç谋s谋ndan önem arz etti臒ini anlatan Özsoy, "Normalden yüksek s谋cakl谋klar, buzullardaki azalmalara sebebiyet vererek hem s谋cakl谋k dengesini de臒i艧tiriyor hem de deniz seviyesinin yükselmesine neden oluyor. Deniz buzundaki azalma ise canl谋 ya艧am谋n谋n olumsuz etkilenmesine sebep oluyor. Yüksek s谋cakl谋klar nedeniyle azalan buzul miktarlar谋 dünyan谋n 谋s谋nma sürecini art谋r谋yor." de臒erlendirmesini yapt谋.

Ulusal Antarktika Bilim Seferleri kapsam谋nda, bilimsel ara艧t谋rma kamplar谋n谋n da bulundu臒u Horseshoe Adas谋’na, Meteoroloji Genel Müdürlü臒ü ile Otomatik Meteoroloji Gözlem 陌stasyonu kurulumunu 2019 y谋l谋nda gerçekle艧tirdiklerini aktaran Özsoy, bu sayede düzenli meteorolojik veriler toplad谋klar谋na de臒indi.

Prof. Dr. Özsoy, 艧öyle devam etti:

"Hem bizim istasyonumuzun verileri hem de di臒er ülkelerin verileri gösteriyor ki Antarktika y谋ll谋k ortalama de臒erler baz谋nda giderek daha da 谋s谋n谋yor, bu 谋s谋nma da iklim dengesini bozucu yönde etki yarat谋yor. 2024 Temmuz ay谋nda Do臒u Antarktika’da s谋cak hava dalgas谋yla kar艧谋 kar艧谋ya kal谋nd谋 ve normallerin 10 derece kadar üzerinde bir hava s谋cakl谋臒谋 k谋艧 sezonunda ya艧anm谋艧 oldu. Normalde her 20 y谋lda bir ya艧anan bu s谋cak hava dalgalar谋 2022 ve 2024 y谋llar谋nda bir y谋l ara ile ya艧and谋. Bu, iklim de臒i艧ikli臒inin bir etkisi olan ekstrem hava olaylar谋n谋n daha s谋k ya艧anmas谋na bir örnek olarak görülebilir."

"Mevsim normalleri kal谋b谋 tamamen de臒i艧ebilir"

Özsoy, s谋cakl谋klar artt谋kça buzullar谋n erime h谋z谋n谋n da artt谋臒谋na, erime h谋z谋 artt谋kça beyaz tabakan谋n kaybolmas谋yla güne艧 谋艧谋nlar谋n谋n dünyada daha fazla bulundu臒una, bu durumun da buzullar谋n daha h谋zl谋 erimesine yol açt谋臒谋na dikkati çekti.

Bat谋 Antarktika'da bulunan ve "K谋yamet Günü Buzulu" olarak da adland谋r谋lan Thwaites Buzulu'nun erimesinin deniz seviyesinin yükselmesi üzerinde yarataca臒谋 felaket etkisi nedeniyle son y谋llarda bilimsel ara艧t谋rmalar谋n ana oda臒谋 oldu臒unu i艧aret eden Özsoy, "S谋cak hava dalgas谋n谋n ya艧and谋臒谋 Do臒u Antarktika'daki erime de endi艧e verici hale geldi. Bilinen dört mevsimin iç içe geçti臒i, mevsim ayr谋m谋 yapmakta zorlanaca臒谋m谋z bir dönem bizi bekliyor. Bu, ani hava de臒i艧iklikleri, daha önce hiç görülmemi艧 yerlerde hortumlar谋n, tsunamilerin gözlemlenmesi anlam谋na geliyor. Bu ayn谋 zamanda mevsim geçi艧lerindeki döngülerin h谋zlanmas谋 ve hepimizin bildi臒i 'mevsim normalleri' kal谋b谋n谋n tamamen de臒i艧mesi demek olur." ifadelerini kulland谋.

Antarktika’n谋n tek ba艧谋na korunuyor olmas谋n谋n dünyan谋n gelece臒i için tam anlam谋yla ba艧ar谋 vadetmedi臒ini ifade eden Özsoy, ya艧am谋n yo臒un oldu臒u bölgelerde gerekli önlemler, düzenlemeler hayata geçirilmezse iklimin dengesinde hayati öneme sahip Antarktika'n谋n h谋zla deforme olmaya devam edece臒i uyar谋s谋n谋 yapt谋.