365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Uzmanlara göre tarım ve hayvancılığın iklim krizindeki rolü daha sık konuÅŸulmalı

11.12.2024
Bakü

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) DoÄŸal Kaynaklar kıdemli yöneticisi Martial Bernoux, sera gazı emisyonlarına neden olan tarımsal faaliyetlerin iklim krizindeki rolünün bundan sonraki COP zirvelerinin gündem maddeleri arasında olması gerektiÄŸini söyledi.

Tarım ve hayvancılık faaliyetleri, küresel ısınmaya yol açan sera gazlarından metan ve nitröz oksidin önemli kaynaklarından birini oluÅŸturuyor. BM Çevre Programı'nın (UNEP) 2021'de yayımladığı Küresel Metan DeÄŸerlendirmesinde metan gazı, küresel ısınmanın yüzde 25’inden sorumlu gösteriliyor.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2022’de yıllık toplam metan gazı emisyonu 589,1 milyon tondu ve bunun 142,3 milyon tonu tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklandı.

Dünya Bankası verilerine göre 2020'de toplam nitröz oksit emisyonu yaklaşık 3 milyar ton karbondioksit eÅŸdeÄŸeri olarak gerçekleÅŸirken bunun 2,3 milyar tonuna tarım ve hayvancılık sektöründeki faaliyetler neden oldu.

Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı salımına iliÅŸkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan FAO DoÄŸal Kaynaklar kıdemli yöneticisi Martial Bernoux, iklim kriziyle mücadelede genellikle karbon salımının merkeze alındığını ancak sadece bu gaza odaklanılması halinde iklim krizinin üstesinden gelmenin imkansız olduÄŸunu, bu konuda Hükümetlerarası İklim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Paneli (IPCC) tarafından yayımlanan raporlar bulunduÄŸunu belirtti.

Gıda üretiminin büyük bir metan ve nitröz oksit kaynağı olduÄŸunu vurgulayan Bernoux, "Hayvancılık faaliyetleri büyük bir metan gazı kaynağı, gübrelerden de nitröz oksit salınıyor. Ancak hayvanlar çayırların üzerindeyken aynı zamanda karbon tutuyorlar, bu yüzden tüm bu unsurları dengeli ÅŸekilde deÄŸerlendirerek atmosfere nasıl fayda saÄŸlayabileceÄŸimiz üzerine odaklanmamız gerekiyor." dedi.

Metan emisyonlarının yüzde 40'ından tarım faaliyetlerinin sorumlu olduÄŸunu, tarım kaynaklı emisyonun dörtte üçünün hayvancılık ve gübre yönetiminden, kalan kısmının ise pirinç üretiminden kaynaklandığını bildiren Bernoux, sektörün bu konuda harekete geçmesinin kritik olduÄŸunu ifade etti.

Bernoux, geçen yıl COP28'de kabul edilen ve 160 ülke tarafından imzalanan Küresel Metan Taahhüdünün emisyonları azaltmak açısından önemli olduÄŸuna ve birçok ülkenin metan gazı emisyonlarıyla mücadele etmek için çalışmaya baÅŸladığına iÅŸaret etti.

COP29'da tarımın faaliyetlerinin yeri

Küresel ısınmaya neden olan bir diÄŸer sera gazı nitröz oksidin de dikkate alınması gerektiÄŸinin altını çizen Bernoux, "Küresel nitröz oksit salımının yüzde 75 ile yüzde 80 arasında bir bölümünün tarım kaynaklı olduÄŸunu biliyoruz. Dolayısıyla tarım, nitröz oksit emisyonlarının nasıl azaltılacağı konusunda ele alınması gereken ana sektördür." diye konuÅŸtu.

FAO'nun, konunun ciddiyetini anlatmak amacıyla çalışmalar yürüttüÄŸünden bahseden Bernoux, kardeÅŸ kuruluÅŸ olarak nitelendirdiÄŸi UNEP ile birlikte, Bakü'de düzenlenen COP29'un baÅŸlangıcında nitröz oksit ile ilgili ilk küresel deÄŸerlendirme raporunu yayımladıkları bilgisini paylaÅŸtı.

Bernoux, ÅŸöyle devam etti:

"COP29, tarıma ve gıda güvenliÄŸine büyük bir önem verdi, bunu önümüzdeki COP zirvesinde de görmek istiyoruz. Bunu tüm COP'larda görmeli ve tarımın, alınan kararların bir parçası olduÄŸundan emin olmalıyız. COP28'de baÅŸlayan tarım odaklı süreç, COP29’da 'Çiftçiler için Bakü Harmoniya İklim GiriÅŸimi'nin baÅŸlatılmasıyla bir adım öteye taşındı. Brezilya’daki COP30’un ise tarım, orman, biyoekonomi ve biyoenerji alanlarındaki zorlukları nasıl ele alacağını gerçekten merak ediyoruz."

Gıda israfıyla mücadele

Dünya genelinde bir yandan gıda üretiminde sıkıntılar devam ederken diÄŸer yandan üretilen gıdanın israf edildiÄŸini dile getiren Bernoux, "Burada sadece gıda üretimine deÄŸil, gıda sisteminin tüm aÅŸamalarına bakmamız gerek. Gıda sistemi, üreticiden tüketiciye uzanan bir zincir. Bu nedenle tüm aÅŸamalara odaklanarak neler yapabileceÄŸimizi deÄŸerlendirmeliyiz." ifadelerini kullandı.

Gıda atığının sadece bir doÄŸal kaynak israfı olmadığını, aynı zamanda o gıdanın üretiminde harcanan enerji, zaman ve emeÄŸin de israf edildiÄŸine dikkati çeken Bernoux, iklim krizine karşı bir an önce harekete geçilmesi gerektiÄŸini vurguladı.

Bernoux, sözlerini, "Kaybedecek zamanımız yok. Dolayısıyla artık tarımın da çözümün bir parçası olmasını saÄŸlamalıyız." diyerek tamamladı.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR