陌蝉迟补苍产耻濒
SETA Vakf谋ndan B眉艧ra Zeynep 脰zdemir,听罢眉谤办颈测别鈥档颈苍听enerji听g眉c眉n眉, kapasitesini ve geli艧imini AA Analiz i莽in kaleme ald谋.
Enerji听g眉venli臒i yakla艧谋k bir as谋rd谋r hemen her 眉lkenin 眉zerinde hassasiyetle durdu臒u bir mesele. Bilhassa arz g眉venli臒inin art谋r谋lmas谋 ad谋na birincil听enerji听t眉ketimini olu艧turan kaynaklar谋n,听enerji听tedarik yollar谋n谋n,听enerji听tedarik edilen 眉lkelerin ve akt枚rlerin 莽e艧itlendirilmesi b眉y眉k 枚nem arz ediyor. Bu durumun fark谋nda olan听罢眉谤办颈测别, 20 y谋l谋 a艧k谋n bir s眉redir听enerji听arz g眉venli臒ini art谋rmak ad谋na bahse konu听补诲谋尘濒补谤谋 dikkatle yerine getirmeye 莽al谋艧谋yor.听Enerjide ithal girdi oran谋n谋 d眉艧眉rerek d谋艧a ba臒谋ml谋l谋臒谋 azaltmak, t眉ketti臒i听enerji听kaynaklar谋n谋 眉reten bir 眉lke olmak, yerli ve milli听enerji听ve maden听kaynaklar谋ndan m眉mk眉n olan en y眉ksek d眉zeyde fayda sa臒lamak听罢眉谤办颈测别鈥档颈苍听enerji听补濒补苍谋苍诲补ki ba艧l谋ca hedeflerindendir. Nisan 2017鈥檇e a莽谋klad谋臒谋 Milli听Enerji听ve Maden听Politikas谋 ile ad谋m ad谋m bu hedeflerine ula艧maya gayret g枚steren听罢眉谤办颈测别鈥檔in bug眉n ba艧ar谋yla yol ald谋臒谋n谋 s枚ylemek m眉mk眉n.
- Hidrokarbon听补濒补苍谋苍诲补听t眉keticilikten 眉reticili臒e ge莽i艧
Milli听Enerji听ve Maden听Politikas谋 ile听罢眉谤办颈测别听fosil听enerji听kaynaklar谋 a莽谋s谋ndan ithalat ba臒谋ml谋l谋臒谋n谋 azaltmada 枚nemli bir yol haritas谋 ortaya koydu.听罢眉谤办颈测别, d眉nyan谋n 枚nde gelen petrol ve do臒al gaz 眉reticilerine kom艧u olmas谋na ra臒men, uzunca bir s眉re bu kaynaklar谋n kendi s谋n谋rlar谋 i莽erisindeki potansiyelinin ara艧t谋r谋lmas谋nda yeterince inisiyatif alamad谋.
1950鈥檒erde kurulan ulusal petrol 艧irketi听罢眉谤办颈测别听Petrolleri (TP) o d枚nemde 眉lkenin i莽inde bulundu臒u siyasi ve ekonomik 艧artlar dolay谋s谋yla ithalat projelerine a臒谋rl谋k verdi. 2000鈥檒i y谋llar itibar谋yla tesis edilen siyasi istikrar beraberinde n眉fus art谋艧谋 ve ekonomik b眉y眉meyi getirirken听enerji听t眉ketiminin de h谋zla artmas谋n谋 ve bu alanda ad谋m at谋lmas谋n谋 zorunlu k谋ld谋. Kara alanlar谋nda petrol ve do臒al gaz potansiyelini ara艧t谋rarak ke艧if say谋s谋n谋 ve 眉retim miktar谋n谋 art谋rma karar谋 alan听罢眉谤办颈测别,听deniz yetki alanlar谋nda da hidrokarbon varl谋klar谋n谋n a莽谋臒a 莽谋kar谋lmas谋n谋 ama莽lad谋. 2013 y谋l谋nda TP b眉nyesine kat谋lan Barbaros Hayrettin Pa艧a Sismik Ara艧t谋rma Gemisi鈥檔e 2015 y谋l谋nda听罢眉谤办颈测别鈥檔in kendi imkanlar谋yla in艧a etti臒i Oru莽 Reis Sismik Ara艧t谋rma Gemisi鈥檔in kat谋lmas谋 bu alandaki kararl谋l谋臒谋 g枚steren ilk听补诲谋尘濒补谤d谋r. Ard谋ndan 2017 y谋l谋 itibar谋yla d眉nyada yakla艧谋k bir d眉zine kadar bulunan derin听deniz sondaj gemilerini filosuna katmaya ba艧layan听罢眉谤办颈测别, s谋ras谋yla Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abd眉lhamit Han derin听deniz sondaj gemilerini sat谋n alarak bu alanda d眉nyan谋n say谋l谋 眉lkeleri aras谋na girdi.
2020 y谋l谋nda Karadeniz鈥檇e ger莽ekle艧tirilen ve o d枚nemde a莽谋k听denizlerde a莽谋臒a 莽谋kar谋lan en b眉y眉k rezerv olma 枚zelli臒ini ta艧谋yan 405 milyar metrek眉pl眉k Sakarya Gaz Sahas谋,听罢眉谤办颈测别鈥檔in do臒al gaz听补濒补苍谋苍诲补听kaderini de臒i艧tiren en b眉y眉k ke艧iftir. Yap谋lan 莽al谋艧malar neticesinde rezerv miktar谋 710 milyar metrek眉p olarak g眉ncellenen saha, 2023 y谋l谋nda 眉retime al谋nmas谋n谋n ard谋ndan bug眉n听罢眉谤办颈测别鈥檔in do臒al gaz 眉retiminin en b眉y眉k aya臒谋n谋 olu艧turuyor. 15 A臒ustos tarihinde 7 milyon 335 bin metrek眉p ile t眉m zamanlar谋n en y眉ksek gaz 眉retim miktar谋na ula艧an听罢眉谤办颈测别鈥檇e bu 眉retimin en b眉y眉k k谋sm谋 6 milyon 147 bin metrek眉p ile Sakarya Gaz Sahas谋鈥檔dan kar艧谋land谋. 脺retim 莽al谋艧malar谋n谋n kararl谋l谋kla s眉rd眉r眉ld眉臒眉 sahada 2025 y谋l谋nda faaliyete al谋nmas谋 planlanan听罢眉谤办颈测别鈥檔in ilk y眉zer 眉retim platformu ile 眉retilen gaz miktar谋n谋n 10 milyon metrek眉pe ula艧t谋r谋lmas谋 hedefleniyor.
罢眉谤办颈测别鈥檔in hidrokarbonlar听补濒补苍谋苍诲补ki ba艧ar谋s谋 Sakarya Gaz Sahas谋 ile de s谋n谋rl谋 de臒il. 2022 y谋l sonunda a莽谋klanan Gabar Petrol Sahas谋 o g眉ne dek听罢眉谤办颈测别鈥檇e ke艧fedilen en b眉y眉k petrol sahas谋 olma 枚zelli臒ini ta艧谋yor. Ke艧fedildi臒i d枚nemde yakla艧谋k 150 milyon varil olarak a莽谋klanan rezervden听眉retim, her ge莽en g眉n kararl谋l谋kla art谋yor. Y谋l谋n ilk yar谋s谋nda 40 bin varili a艧an 眉retim miktar谋 17 A臒ustos tarihinde 47,5 bin varile ula艧t谋. Daha da 枚nemlisi, bug眉n toplam yakla艧谋k 108 bin varil olan toplam petrol 眉retimin y眉zde 50鈥檡e yak谋n bir k谋sm谋n谋 kar艧谋layabilen sahada y谋l sonuna dek g眉nl眉k 100 bin varil 眉retim miktar谋na ula艧谋laca臒谋 d眉艧眉n眉l眉yor.
- N眉kleerde geri say谋m,听yenilenebilir听enerjide rekor
罢眉谤办颈测别, hidrokarbonlar听补濒补苍谋苍诲补听kararl谋l谋kla 莽al谋艧malar谋n谋 s眉rd眉r眉rken di臒er yandan听enerji听talebinin en b眉y眉k kalemini olu艧turan elektrik 眉retim sekt枚r眉 眉zerinde de 莽al谋艧maya devam ediyor. Elektrik听enerjisi kurulu g眉c眉n眉 莽e艧itlendirmek 眉zere devreye almaya haz谋rland谋臒谋 Akkuyu N眉kleer G眉莽 Santrali鈥檔de 莽al谋艧malar aral谋ks谋z devam ediyor. 4800 megavatl谋k kurulu g眉ce sahip olacak santralin elektrik听enerjisi 眉retiminin y眉zde 10鈥檃 yak谋n bir k谋sm谋n谋 tek ba艧谋na kar艧谋lamas谋 枚ng枚r眉l眉yor. 陌kinci n眉kleer听enerji听santrali i莽in g枚r眉艧meler s眉rerken 2053 y谋l谋na gelindi臒inde n眉kleere dayal谋 kurulu g眉c眉n 20 bin megavata ula艧mas谋 hedefleniyor.
罢眉谤办颈测别鈥檔in ba艧ar谋l谋 oldu臒u bir di臒er alan听yenilenebilir听enerjidir.听Yenilenebilir kaynaklar谋n pay谋n谋n kararl谋l谋kla art谋r谋ld谋臒谋,听罢眉谤办颈测别鈥檔in k谋sa s眉rede kat etti臒i ilerlemeden听anla艧谋labilir. 2002 y谋l谋nda 12,3 bin megavat olan听yenilenebilir听enerjiye dayal谋 kurulu g眉莽 2023 y谋l sonunda 58,5 bin megavata ula艧t谋. Bahse konu kurulu g眉莽听罢眉谤办颈测别鈥檡i d眉nyada 11'inci Avrupa鈥檇a ise 5'inci s谋raya ta艧谋d谋. Yaln谋zca r眉zgar ve g眉ne艧e dayal谋 kurulu g眉莽 25 bin megavat olarak kay谋tlara ge莽erken bahse konu kurulu g眉c眉n 2035 y谋l谋nda 100 megavata ula艧t谋r谋lmas谋 hedefleniyor. Kesintili elektrik 眉retimi sa臒layan听yenilenebilir kaynaklara n眉kleer听enerjinin e艧lik etti臒i senaryoda听罢眉谤办颈测别鈥檔in 2053 net s谋f谋r emisyon hedefini hayata ge莽irmesi zor g枚r眉nm眉yor.
[B眉艧ra Zeynep 脰zdemir, SETA Vakf谋 Ara艧t谋rmac谋s谋d谋r. ]
* Makalelerdeki fikirler yazar谋na aittir ve Anadolu Ajans谋n谋n editoryal politikas谋n谋 yans谋tmayabilir.