ORSAM Kuzey Afrika Koordinatörü Dr. Kaan Devecioğlu, Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisinin eylüldeSomali'ye doğal gaz ve petrol aramak üzere gitmesini ve bununü쾱-Somalienerjişğndeki önemini AA Analiz için kaleme aldı.
***
Enerjive Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar,ü쾱ileSomaliarasında imzalanan “Hidrokarbon Arama ve Üretim Anlaşması� çerçevesinde,ü쾱’ninSomalidenizlerinde 3 blokta doğal gaz ve petrol arayacağını ve bu kapsamda MTA Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisinin destek gemileriyle birlikte eylül sonundaSomali’ye gideceğini belirtti.
Bu kapsamda iki ülke arasında yapılan bu anlaşmanın ne anlama geldiği, her iki aktör için faydalarının neler olduğu veü쾱’nin hangi ülkelerden boşalan yeri doldurduğu, meselenin anlaşılması adına faydalı olacaktır.
- İkili ilişkiler için bu anlaşma ne ifade ediyor?
ü쾱’ninSomalive genel olarak Afrika ülkeleriyle ilişkileri, özellikle 2005'ten itibaren dikkate değer bir gelişim gösterdi. Bu gelişimin başlangıcında, 2011 yılındaü쾱Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mogadişu’ya ailesiyle birlikte yaptığı tarihi ziyaret önemli bir dönüm noktası oldu. Bu ziyaretin ardından, iki ülke arasında çeşitli alanlarda birçok stratejik anlaşma imzalanarakşğderinleştirildi. 2024 yılının şubat ayında imzalanan “Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması� ise ilişkilerde bir kilometre taşı olarak öne çıkıyor.
Bu bağlamda, Çerçeve Anlaşması kapsamındaü쾱veSomaliarasında imzalanan “Hidrokarbon Arama ve Üretim Anlaşması�, iki ülke arasındaki ilişkilerin ne kadar derinleştiğinin bir göstergesidir. Anlaşma,ü쾱’ninSomali’deki petrol ve doğal gaz kaynaklarını araştırmasını, değerlendirmesini, geliştirmesini ve üretimini kapsıyor. Buşğ, yalnızcaü쾱’nin Afrika kıtasındaki stratejik konumunu güçlendirmekle kalmıyor, aynı zamandaSomali’nin ekonomik bağımsızlık ve istikrar sağlama potansiyelini de artırıyor.
ü쾱’nin bu anlaşma ileSomali’dekienerjisektörüne yapacağı yatırımlar,Somali’nin ekonomik kalkınmasını hızlandıracak ve ülkeninenerjialtyapısını modernize edecektir. Aynı zamanda, buşğ,Somali’nin bölgesel birenerjimerkezi olma hedefini destekler nitelikte olup, ülkeye yabancı yatırım çekme konusunda da önemli bir rol oynayacaktır.ü쾱için ise bu anlaşma,enerjikaynaklarını çeşitlendirme stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor ve Afrika kıtasında uzun vadeli ekonomik ve siyasi nüfuzunu pekiştirme amacına hizmet ediyor.
Bu anlaşma,ü쾱’ninSomali’deki insani yardım, altyapı projeleri ve eğitim alanındaki yatırımlarının bir devamı niteliğindedir ve iki ülke arasındaki çok boyutluşğnin güçlenmesine katkı sağlayacaktır.ü쾱’ninSomali’deki varlığı, sadeceenerjialanında değil, aynı zamanda güvenlik, tarım, sağlık ve eğitim gibi çeşitli sektörlerde de gelişiyor.ü쾱'nin bu varlığı,Somalihalkının refahını artırmasına ve ülkenin sürdürülebilir kalkınmasına destek oluyor.
-ü쾱veSomaliiçin getirileri
Jeo-sismik çalışmalarSomali’nin en az 30 milyar varil petrol ve gaz rezervine sahip olabileceğine işaret ediyor. Dolayısıyla, hidrokarbon kaynaklarının etkin kullanımı,Somaliekonomisinin yeniden canlanmasına ve ülkeninenerjibağımsızlığına ulaşmasına büyük katkı sağlıyor. Bu süreç,Somali’nin dış yardıma bağımlılığını azaltarak, ekonomik istikrarını pekiştirecektir. Anlaşma kapsamında, petrol ve gaz üretimi için gerekli altyapının geliştirilmesi hedefleniyor. Bu altyapı, sondaj platformlarından ihracat terminallerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsayarak,Somali’ninenerjisektöründe uluslararası standartlara ulaşmasını sağlayacaktır.Somali’nin bu kaynaklardan elde edeceği gelir, siyasi istikrar ve güvenlik açısından da olumlu etkiler oluşturacak, ülkenin iç dinamiklerini güçlendirecektir.
ü쾱’ninSomali’deki varlığı, Afrika’daki stratejik etkisini artırmak açısından önemli bir referans noktası oluşturuyor. Bu anlaşma,ü쾱’nin bölgesel istikrar hedefiyle uyumlu olarak Afrika’daki nüfuzunu genişletiyor veenerjigüvenliğini sağlamak için kaynaklarını çeşitlendirmesine olanak tanıyor.ü쾱, Karadeniz’de 2020'de gerçekleştirdiği büyükenerjikeşfinden elde ettiği deneyimiSomali’deki projelere yansıtarak, uluslararasıenerjiüretiminde önemli bir aktör olarak konumlanacaktır. Ayrıca, Türk şirketleriSomali’de petrol ve gaz kaynaklarının araştırılması, değerlendirilmesi, geliştirilmesi ve rafinaj operasyonları gibi birçok alanda önemli fırsatlar ve deneyimler elde edecektir. Buşğ, sadece ekonomik değil, aynı zamandaü쾱’nin bölgedeki diplomatik ve stratejik gücünü pekiştirecek niteliktedir.
-ü쾱Somali’de hangi boşluğu dolduruyor?
Somalisularında, Chevron, Eni, ExxonMobil ve Shell gibi uluslararası petrol şirketleri 1950’li yıllarda petrol aramaya başlasa da ülkede 1991 yılında iç savaşın ortaya çıkmasından dolayı bu faaliyetlere son verildi. Takip eden yıllarda daSomalisularında araştırma yapan bazı ülkeler ve şirketler, siyasi istikrarsızlık ve güvenlik sorunları nedeniyle projelerini tamamlamakta zorlandı. Son olarak, 2022 yılında ABD merkezli Coastline Exploration adlı şirket,Somalihükümetinden 7 ayrı deniz bloğu satın alarak arama faaliyetlerine başladı. Ancak pek çok medya organında bu şirketin istikrarsız siyasi iklim ve lojistik sorunları nedeniyle önemli gecikmeler yaşadığı rapor edildi.
Buradan hareketle,ü쾱'ninSomali’deki varlığı daha önceSomalisularında faaliyet gösteren ancak projelerini tamamlayamayan veya erteleyen Batılı ve bölgesel güçlerin bıraktığı boşluğu dolduruyor. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi bazı ülkeler ve büyük Batılı petrol şirketleri,Somali’de karşılaştıkları zorluklar ve istikrarsızlık nedeniyle faaliyetlerini azaltarak tamamen durdurdular.
ü쾱, bu boşluğu doldurarakSomali’ye sadece ekonomik yatırım yapmakla kalmadı, aynı zamanda güvenlik desteği sağlayarak kapsamlı birşğmodeli sundu.
ü쾱’ninSomali’ye yönelik bu proaktif yaklaşımı, ülkeninenerjikaynaklarının verimli bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanıyor. Ayrıca,ü쾱’nin sağladığı güvenlik desteği,Somali’de istikrarın sağlanmasına katkıda bulunarak yabancı yatırımlar için daha güvenli bir ortam oluşturuyor. Bu durum,Somali’ninenerjisektöründe yeniden yapılanmasına ve uluslararasıenerjipiyasasında önemli bir oyuncu olmasına zemin hazırlıyor.ü쾱’nin bu stratejik adımı, hem ekonomik hem de diplomatik açıdan iki ülke arasındaki ilişkileri derinleştirirken,ü쾱’nin bölgedeki etkisini ve nüfuzunu da artırıyor.
Sonuç olarak,ü쾱-SomaliHidrokarbon Arama ve Üretim Anlaşması, iki ülke arasındaki derinleşen stratejikşğnin bir göstergesidir.ü쾱, bu anlaşmaylaSomali’deenerjialtyapısını modernize ederekSomali’nin ekonomik kalkınmasını hızlandırmayı veenerjibağımsızlığını artırmayı hedefliyor. Buşğaynı zamanda,ü쾱’nin Afrika’daki stratejik konumunu güçlendiriyor veenerjikaynaklarını çeşitlendirme stratejisini destekliyor.ü쾱’nin,Somalisularında daha önce faaliyet gösteren ancak projelerini tamamlayamayan Batılı ve bölgesel güçlerin boşluğunu doldurması,Somali’deki istikrarı ve yabancı yatırım çekme potansiyelini artırarak iki ülke arasındaki çok boyutluşğni de güçlendirecektir.
[Dr. Kaan Devecioğlu, ORSAM Kuzey Afrika Koordinatörüdür.]
*Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Anadolu Ajansının editöryal politikasını yansıtmayabilir.