365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Kusurlu kahve çekirdekleri nitelikli dönüÅŸümle ekonomiye kazandırılıyor

03.12.2024
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Uzmanlar kusurlu ve özel kahve çekirdekleri arasında küçük farklar olduÄŸunu belirtirken, bu farkı ortadan kaldıran giriÅŸimciler, hem doÄŸanın korunmasına hem de ekonomiye katkı sunuyor.

AA'nın iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin kahve üretimine etkisi ve kahve atıklarının neden olduÄŸu kirliliÄŸe yönelik çözümlere iliÅŸkin hazırladığı haber dosyasının ilk bölümünde, atık olarak görülen, düÅŸük nitelikteki kusurlu kahve çekirdeklerinin deÄŸerlendirilmesi ele alındı.

ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Dr. ÖÄŸr. Üyesi Yusuf Can Gerçek, AA muhabirine, Arabica ve Robusta olmak üzere iki temel kahve çekirdeÄŸi bulunduÄŸunu ve dünyada genelinde tüketilen kahvenin yüzde 60'ının, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi ve diÄŸer çevresel stres koÅŸullarından daha fazla etkilenen Arabica çeÅŸidinden üretildiÄŸini söyledi.

Dünyadaki en büyük kahve üreticilerini tropik kuÅŸaklarda yer alan Endonezya, Kenya, Kolombiya ve Brezilya ÅŸeklinde sıralayan Gerçek, kahve üretiminin bilinen en tehlikeli çevresel etkisinin kullanılan kimyasallardan kaynaklanan su kirliliÄŸi olduÄŸunu belirtti.

Gerçek, "YetiÅŸtirilmesi, kurutulması, fermantasyonu, kavrulması ve nakliyesi de dahil olmak üzere yaklaşık 1 kilogram kahve için ortalama 21 litre su harcanıyor. Bunun haricinde 10 kilovat kadar bir enerji ayak izi, 15,3 kilogram karbon emisyonu var. Bunlar aslında çok ciddi rakamlar, tabii yetiÅŸtirilme aÅŸamasından son tüketiciye kadar ulaÅŸan kısım ve ciddi bir iÅŸ gücü nedeniyle böyle rakamlar ortaya çıkabiliyor." dedi.

Kahveye talebin dünya genelinde arttığına ve üretimi kadar kahvenin atığının da çevresel etkileri olduÄŸuna deÄŸinen Gerçek, demleme süreçleri sonrası kahvenin posası, Türk kahvesinin telvesi veya kavurma sırasında ayrışan kahve kabuÄŸu gibi atık türlerinin ortaya çıktığını kaydetti.

Gerçek, tüketimden kaynaklı bu atıkların miktarının yılda 10 milyon tonu bulduÄŸu, bunun dışında kusurlu olduÄŸu için kullanılmayan veya herhangi bir iÅŸleme tabi tutulmayan 500 bin tona yakın kahve çekirdeÄŸinin de atık oluÅŸturduÄŸu bilgisini verdi.

"Toprağa bırakılması asiditeyi artırıyor"

Kahve çekirdeklerinin özel, ticari, premium ve kusurlu olmak üzere 4 sınıfa ayrıldığını, standart kahve çekirdeÄŸi görüntüsüne sahip olmayan, kırılmış, tam geliÅŸememiÅŸ, boyut olarak küçük veya rengi diÄŸerlerinden daha farklı olan kahve çekirdeklerinin atık olarak görülerek toprakta bırakıldığını anlatan Gerçek, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:

"TopraÄŸa bırakılan bu çekirdekler toprakta asiditeyi artırarak bitki geliÅŸimine yararlı olan bakterilere zarar veriyor. Kusurlu kahve çekirdeÄŸi ile özel kahve çekirdeÄŸi arasında kompozisyon açısından çok basit farklar, protein, kafein, karbonhidrat veya ÅŸeker açısından çok ufak deÄŸiÅŸimler var. Kusurlu denmesinin nedeni daha çok fiziksel görünüÅŸleri. İçilemeyeceÄŸi, tüketilemeyeceÄŸi veya bir gıda güvenliÄŸi tehdidi oluÅŸturacağı söylenemez."

Gerçek, kusurlu kahveleri kullanılabilir hale getirecek yeni giriÅŸimlerin, atık miktarını azaltarak çevre kirliliÄŸinin önlenmesine katkı sunabileceÄŸini ifade etti.

"Kefir yapar gibi kahveleri fermente ediyoruz"

Kusurlu kahve çekirdeklerini yüksek nitelikli çekirdeklere dönüÅŸtüren Hüüp Coffee kurucu ortağı ve Impact First kuluçka programı giriÅŸimcisi Batukhan Taluy, tüketiciler ve toptancılar tarafından beÄŸenilmeyen, eskimiÅŸ, nemini veya tadını kaybetmiÅŸ her türlü kahvenin atık olarak düÅŸünüldüÄŸünü ancak bunların deÄŸerlendirilebileceÄŸini söyledi.

Bu konuda bir projeyi hayata geçirdiklerini bildiren Taluy, ÅŸöyle devam etti:

"Aynı sirke veya kefir yapar gibi kahveleri alıyoruz ve fermente ediyoruz. Ne demek fermente etmek? Aslında çeÅŸitli bakteriler kullanarak ve aynı zamanda mayalar kullanarak kahvelerin içinde onlara kötü tat veren bu molekülleri içinden alıyoruz. Aynı zamanda doÄŸal ekstraktlar ile onlara istediÄŸimiz kompleks tat profillerini verebiliyoruz. DoÄŸal ekstraktlar dediÄŸimiz de aslında meyve ekstraktları. Mesela böÄŸürtlen, vanilya ve benzeri, kahvenin içinde olmasını istediÄŸimiz kompleks tatları biz dışarıdan kahveye ilave edebiliyoruz."

Niteliğini artırdıkları kahveye restoranlardan talep var

GeliÅŸtirdikleri yeÅŸil teknoloji sayesinde ikinci, üçüncü veya dördüncü seviye kahveleri birinci seviye kahveye dönüÅŸtürebildiklerini belirten Taluy, niteliÄŸini artırdıkları kahvelere lüks restoranlardan veya yeni nesil kahvecilerden talep geldiÄŸinden bahsetti.

Kahve çekirdeklerini Endonezya BaÅŸkonsolosluÄŸu ile yaptıkları anlaÅŸma doÄŸrultusunda Endonezya'daki yerel çiftçi ve üreticilerinden temin ettiklerini kaydeden Taluy, yaklaşık iki ay önce TÜBİTAK Gıda İnovasyon Merkezi'nde açtıkları tesiste ayda 1 ton üretim yaptıklarını aktardı.

Taluy, sözlerini ÅŸöyle tamamladı:

"Dünyada nitelikli kahve sadece belli alanlarda, belli rakımlarda, belli topraklarda yetiÅŸebiliyor ve nitelikli kahveye olan ihtiyaç sürekli artıyor. Hayata geçirdiÄŸimiz sistemle biz bu alanları artırmadan daha düÅŸük kalibre kahvelerin üretildiÄŸi alanlarda bile nitelikli kahve üretilmesini saÄŸlayıp doÄŸayı koruyoruz. Ayrıca 1 kilogram kahvenin üretilmesinde aslında 15 kilogramlık bir karbon emisyonu ortaya çıkıyor. Biz bu çekirdekleri sisteme kazandırarak hem katma deÄŸer saÄŸlamış hem de insanları mutlu edecek bir çözüm üretmiÅŸ oluyoruz."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR