

Rusya Federasyonu Bilim ve YükseköÄŸretim Bakanlığı ile Tyumen Eyaleti Hükümeti, Kuzey Kutbu'na yakın bölgelerde küresel ısınmanın etkilerini tespit etmek ve bu duruma yönelik çözüm geliÅŸtirmek amacıyla "Arktik Bölgesinde Sürdürülebilir Arazi Kullanım Yönetimi ve Tahrip EdilmiÅŸ Ekosistemlerin Yeniden İnÅŸası" adlı TerrArctic Mega Hibe Projesi'ni baÅŸlattı.
Proje, Tyumen Devlet Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Andrey Tolstikov'un koordinasyonunda ve Ekoloji ve DoÄŸal Kaynakların Akılcı Kullanımı AraÅŸtırma Enstitüsü Müdürü Prof. Andrey Soromotin'in teknik sorumluluÄŸunda yürütülüyor.
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnÅŸaat Fakültesi Çevre MühendisliÄŸi Bölümü ÖÄŸretim Üyesi ve Mikrobiyal Ekoloji Grup BaÅŸkanı Prof. Dr. Orhan İnce, saÄŸlıklı suya ve gıdaya eriÅŸimde zorluklar, enerji güvenliÄŸindeki sıkıntılar ve küresel ısınma nedeniyle donmuÅŸ toprakların çözülmeye baÅŸlamasıyla buzulların altında kalmış, bilinmeyen ve bağışıklık sisteminin tanımadığı kimyasal ve patojenlerin ortaya çıkmasının bu etkilerin başında geldiÄŸini belirtti.
Toprağın buzul tabakasının çözülmesiyle daha fazla yeÅŸil alan oluÅŸtuÄŸunu aktaran İnce, bu yeÅŸil alanların ve toprağın altında buzul halde bulunmuÅŸ bitkilerin, çürümüÅŸ organik yapıların biyolojik olarak parçalanıp karbondioksit ve metana dönüÅŸtüÄŸünü ve bunun da küresel ısınmayı hızlandırdığını anlattı.
Kutup bölgesinin tamamen buzullardan oluÅŸtuÄŸunun veya bölgede hep kar yaÄŸdığının düÅŸünülmemesi gerektiÄŸini ifade eden İnce, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:
"Biz hep 'Sibirya buzul altında, hep kar yaÄŸar, dışarı çıkamayız.' gibi düÅŸünüyoruz ama öyle deÄŸil. Bu erimeyle birlikte orada güneÅŸli ve açık günlerin sayısı daha da artmaya baÅŸladı dolayısıyla yeÅŸil alan miktarı arttı ve bu yeÅŸil alanlarla kaplı arazileri de daha fazla günlerde görmeye baÅŸladık. Isınma, yazın 3-4 haftalık bir dönemde pik deÄŸere ulaşıyor, ondan sonra yeniden sıcaklık düÅŸüÅŸü var. Bu dönemlerde kuru bir hava olduÄŸu için sıcaklık 25-30 dereceyi buluyor hatta 30’un üstüne çıkabiliyor. Bunun sonucunda ciddi orman yangınları oluÅŸuyor, hem de büyük yangınlar. Oradaki tüm ekosistemi tahrip ediyor, toprağın kalitesi, oradaki tüm aÄŸaç ve bitki ekosistemini yok ediyor."
"On binlerce yeni 'bebek göl' meydana gelmeye baÅŸladı"
Bölgedeki erime nedeniyle deniz ve topraktaki cıva gibi tehlikeli ağır metallerin de ortaya çıkarak su kaynakları ve toprağı kirlettiÄŸini bildiren İnce, ayrıca eriyen toprağın çamurlaÅŸarak bataklık haline geldiÄŸi ve bunun, bu zemin üzerine inÅŸa edilen yapılar için ciddi bir tehlike olduÄŸu uyarısında bulundu.
İnce, "DonmuÅŸ toprak yaklaşık 150 santimetreye kadar indi. Normalde 30-60 santimetre olmalı. Toprak 1 metre daha buzul yapısını kaybetti. Bu ÅŸu demek, binlerce, on binlerce yeni bebek göl meydana gelmeye baÅŸladı. ¶Ù¾±ÄŸ±ð°ù yandan da toprak gevÅŸedi ve bataklık haline gelmeye baÅŸladı. Bölgedeki tüm endüstriyel tesisler ÅŸu anda büyük sıkıntı ve risk altında. Yani düÅŸünebiliyor musunuz? Arktik bölgesindeki 12 ülkeyi düÅŸünün, her ülkenin doÄŸal gaz, petrol sahası, farklı endüstriyel tesisleri, petrokimya tesisleri, rafinerileri, petrol kuyuları, binlerce, on binlerce dağıtım ve iletim hattı var. Bunların hepsi topraÄŸa batmaya, çökmeye baÅŸladı." dedi.
Türkiye'den 21 kat daha büyük olan Rusya yüz ölçümünün 3'te 2'sinin donmuÅŸ topraklarla kaplı olduÄŸu bilgisini veren İnce, bu alanın bataklığa dönüÅŸmesinin hızlı göçlere ve tarımsal alan kayıplarına neden olacağını dile getirdi.
İnce, şu değerlendirmeleri paylaştı:
"Kuzey Kutup bölgesinde tarımsal alanlar küçülüyor ve yaklaşık 4 milyon insanın bundan etkilenmeye baÅŸladığı hesaplanıyor. Tarımsal faaliyetler kısıtlanıyor, güvenli gıdaya eriÅŸim konusunda sıkıntılar yaÅŸanıyor. Bir yandan araziler küçülüyor, bir yandan da toprak, su kirleniyor. Åžimdi kullanılabilir suyu nasıl tedarik edeceksiniz? Suyunuz çok ama ilave bir arıtma maliyeti getirecek. Özellikle geliÅŸmekte olan ülkeler ve az geliÅŸmiÅŸ ülkelerde saÄŸlıklı gıdaya eriÅŸim, saÄŸlıklı suya eriÅŸim ve bağışıklık sistemimizin tanımadığı yeni patojenlerden korunmak için mücadele edilecek. ¶Ù¾±ÄŸ±ð°ù yandan da güvenli enerji tedarikinde sıkıntılar ortaya çıkacak. BütünleÅŸik, karmaşık büyük bir matrisin içindeyiz."
"Fosil yakıtlara 'Dur' demenin zamanı geldi"
Küresel ısınmanın aynı zamanda bölgedeki flora ve faunayı da olumsuz etkilediÄŸinden bahseden İnce, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi nedeniyle ren geyiklerinin beslendiÄŸi likenlerin azalarak baÅŸka bitkilerin baskın tür haline gelmesini ve geyiklerin besin bulmasının zorlaÅŸmasını bu duruma örnek gösterdi.
Isınmanın getirdiÄŸi olumsuz etkilerin devam edeceÄŸi ve bu durumun ciddi ekonomik kayıplara ve ekosistem tahribatına yol açacağı öngörüsünde bulunan İnce, ÅŸu tavsiyelerde bulundu:
"İklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin getirdiÄŸi sorunları ÅŸu anda Kuzey Kutup bölgesi bilfiil yaÅŸamakta. Bunun kurtuluÅŸ yolu fosil yakıtların tamamen ortadan kaldırılması, kullanımının kısıtlanması ve temiz, yenilebilir enerjiye geçiÅŸ. Rüzgar, güneÅŸ, su kaynaklarından çevre dostu temiz enerjiyi üretmemiz ve organik içeriÄŸi olan tüm atıkları da enerjiye dönüÅŸtürmek suretiyle fosil yakıtlara artık 'Dur' demenin zamanı geldi. Hatta bunda geciktik bile."