

Avrupa BirliÄŸine baÄŸlı Copernicus İklim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Servisi'ne göre, küresel ortalama sıcaklığın 1991-2020 ortalamasının 0,72 derece ve 2023 ortalamasının 0,12 derece üzerine çıkarak 15,10 derece hesaplandığı 2024 yılı, 1850'den bu yana tutulan küresel sıcaklık kayıtlarına göre en sıcak yıl oldu. Bu sıcaklık ortalaması, Sanayi Devrimi öncesi seviyenin 1,6 derece üzerinde bir artışa denk gelirken, 2024, küresel ortalama sıcaklığın, Sanayi Devrimi öncesi seviyenin 1,5 derece üzerine çıktığı ilk yıl oldu.
Günlük küresel sıcaklık ortalamasının 17,16 derece ölçüldüÄŸü 22 Temmuz 2024 kayıtlara en sıcak gün olarak geçerken, son 10 yılın hepsi (2015-2024) kayıtlardaki en sıcak 10 yıl içinde yer aldı. Antarktika ve Avustralya dışındaki tüm kıtasal bölgeler için en sıcak yıl olan 2024, Kuzey Atlantik, Hint ve Batı Pasifik okyanuslarında rekor sıcaklıklarla tamamlandı.
Küresel ısınmanın temel sebeplerinden biri olarak gösterilen atmosferdeki karbondioksit yoÄŸunluÄŸu 2024'te milyonda 422 parçaya (ppm) ulaÅŸarak 2023'e göre 2,9 ppm, metan yoÄŸunluÄŸu ise milyarda 1897 parçaya (ppb) yükselerek 2023'e göre 3 ppb arttı.
Aşırı hava olayları 2024'e damga vurdu
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yayımlanan rapora göre, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi etkileri 2024'te dünyayı etkisi altına aldı ve bu durum daÄŸ zirvelerinden okyanus derinliklerine, topluluklara, ekonomilere ve çevreye kadar uzanan zincirleme etkilere neden oldu.
İnsan faaliyetlerinin tetiklediÄŸi bir ısınma dönemi yaÅŸandığına deÄŸinilen raporda, sera gazı seviyelerinin gelecek yıllarda daha fazla ısıyı hapsedecek ÅŸekilde rekor düzeyde yükselmeye devam edeceÄŸi vurgulandı.
Sıcaklıklardaki artışın aşırı iklim olaylarını da artırma potansiyeline sahip olduÄŸunu belirten WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin, aşırı hava olaylarının sıklaÅŸması ve etkilerinin artmasıyla kendisini gösterdiÄŸini bildirdi.
Geçen yıl birçok ülkede rekor seviyede yağışlar, sel felaketleri, tropikal kasırgalar ve aşırı sıcaklıklar yaÅŸandığını hatırlatan Saulo, bu afetlerin insani ve ekonomik yıkıma yol açtığını aktardı.
İklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, biyoçeÅŸitlilik kaybına yol açtı
World Weather Attribution (WWA) tarafından yayımlanan "Riskler Gerçek OlduÄŸunda: 2024'te Aşırı Hava Olayları" raporunda da aşırı hava olaylarının 2024'te tehlikeli seviyeye ulaÅŸtığına ve iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin ÅŸiddetini artırdığı bu olaylardan binlerce kiÅŸinin etkilendiÄŸine dikkat çekildi.
Raporda, insan faaliyetlerinin yol açtığı iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin 2024'te dünya çapında 41 gün daha fazla tehlikeli seviyede sıcak gün yaÅŸanmasına neden olduÄŸu açıklandı.
Rekor kıran küresel sıcaklıkların, rekor kıran yağışlara dönüÅŸtüÄŸü 2024'te Nepal, BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE), Brezilya ve ApalaÅŸ DaÄŸları'nın güneyinde yıkıcı sel felaketlerinin yaÅŸandığı vurgulanırken, incelenen 16 sel felaketinden 15'inin iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin ÅŸiddetlendirdiÄŸi yağışlar sonucu meydana geldiÄŸi ifade edildi.
Raporda, Amazon Ormanları ve Pantanal Sulak Alanı'nın, 2024'te iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi nedeniyle büyük zarar gördüÄŸüne, ÅŸiddetli kuraklık ve orman yangınlarıyla mücadele ettiÄŸine ve tüm bunların biyoçeÅŸitlilik kaybına neden olduÄŸuna yer verildi.
"Çok kuvvetli bir La Nina olsa 2024, ikinciliÄŸe düÅŸerdi"
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan BoÄŸaziçi Üniversitesi İklim DeÄŸiÅŸikliÄŸi ve Politikaları Uygulama ve AraÅŸtırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, 2024'ün 2023 kadar sıcak geçmesinin beklenmedik bir sonuç olduÄŸunu söyledi.
Pasifik Okyanusu'ndaki suların 2023'ün El Nino yılı olması nedeniyle sıcak olduÄŸunu, dünyanın yarısını kaplayan Pasifik Okyanusu'nun da normalden sıcak olmasının dünya ortalamasını normalden yükseÄŸe çektiÄŸini kaydeden Kurnaz, El Nino etkisini kaybetse de 2024'ün 2023'ten daha sıcak olduÄŸunu belirtti.
Dünyanın ortalama sıcaklığının 2024'te ilk kez 15 dereceye ulaÅŸtığına iÅŸaret eden Kurnaz, "El Nino etkisiyle 2023'te 179 günde sıcaklık rekoru kırılmıştı ancak 2024'te bu sayı 195'e çıktı ve aralıkta da 8 gün rekor kırdı. Arka planda gittikçe artan ısınma var ve bu ısınmanın üstüne El Nino ekstra ek yapıyor, La Nina da azıcık çıkarıyor. Sadece birazcık üstüne ekleme, azaltma yapıyor. Ne kadar eklediÄŸini, azalttığını bilemiyoruz. Bunu zaman gösterecek ama onların etkisi var. Çok kuvvetli bir La Nina olsa ki bu sene olmadı, 2024 ikinciliÄŸe düÅŸerdi. El Nino'nun kuvvetlenmesi de iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, La Nina'nın çok kuvvetli olmaması da iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi." dedi.
"2025'te çok soÄŸuk günler beklenmiyor"
Marmara Denizi ve Karadeniz'in çok sıcak olduÄŸunu, Marmara Denizi'nde görülen müsilajın da aslında bu noktaların ne kadar sıcak olduÄŸunun bir göstergesi haline geldiÄŸini aktaran Kurnaz, soÄŸuk ve kar yağışının birbirinden ayrı ele alınması gereken parametreler olduÄŸunun altını çizdi.
Hava sıcaklığının sıfır dereceye düÅŸmesiyle kar yağışının meydana geldiÄŸini ancak ne kadar kar yaÄŸacağının ÅŸu anda Karadeniz'in ne kadar sıcak olduÄŸuyla ilgisinin bulunduÄŸunu anlatan Kurnaz, 2025'te Türkiye ve ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô özelinde çok soÄŸuk günler yaÅŸanmasının beklenmediÄŸi, kar yağışının olabileceÄŸi ancak eski dönemlerdeki soÄŸukların yeniden yaÅŸanma ihtimalinin düÅŸük olduÄŸu görüÅŸünü paylaÅŸtı.
Sanayi öncesi döneme göre 1,5 derece kavramının iki ÅŸekilde hesaplandığına deÄŸinen Kurnaz, ÅŸu bilgileri paylaÅŸtı:
"2024'ün sıcaklığı, Sanayi Devrimi öncesi döneme göre ne kadar yüksek? O iÅŸte benim belirttiÄŸim 1,6 derece ama Paris AnlaÅŸması'nda kastedilen 1,5 derece ise o yılın sıcaklığı deÄŸil. Paris AnlaÅŸması'nda en az 10 yıllık periyot baz alınıyor, yani geçtiÄŸimiz 10 yılın ortalama sıcaklığı. GeçtiÄŸimiz 10 yılın ortalama sıcaklığı henüz 1,5 dereceyi geçmedi, 1,35 civarında. EÄŸer 2028'e kadar ortalama almaya devam edersek, Paris AnlaÅŸması'na göre, 2028'de muhtemelen 1,5 dereceyi geçecek. Artık bizim en kısa zamanda kömür yakmaktan vazgeçmemiz gerekiyor, bütün dünyada bu böyle, Türkiye özelinde söylemiyorum. Bu çok acil hemen yapmamız gereken bir ÅŸey ama onun ötesinde içinde yaÅŸadığımız sistem her zaman daha fazla tüketmemiz gerektiÄŸini, daha çok almamız, kullanmamız gerektiÄŸini gösteriyor. İşte bunu en kısa zamanda bırakmamız gerekiyor."