365bet体育在线世界杯

Türkiye'nin insanl谋 ilk uzay görevinde yap谋lan 13 deneyden biri, Bo臒aziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü Doktor Ö臒retim Üyesi Berat Haznedaro臒lu'nun liderli臒inde haz谋rlanan ve mikroalg türlerinin karbondioksit yakalama performanslar谋n谋n ve oksijen üretim kabiliyetlerinin belirlenmesini amaçlayan "UzMAn" deneyi oldu. 陌lk Türk astronot Alper Gezeravc谋'n谋n Uluslararas谋 Uzay 陌stasyonu'ndaki (ISS) çal谋艧malar谋 s谋ras谋nda gerçekle艧tirdi臒i deneye ait örnekler, geçen hafta dünyaya ula艧t谋.

Bo臒aziçi Üniversitesinin Sar谋tepe Kampüsü'nde ba艧layan incelemelerde, deneyin ilk ç谋kt谋lar谋nda, alglerin yerçekimsiz ortamda, kapal谋 mekanlarda bulunandan 3 ila 5 kat daha fazla karbondioksiti oksijene dönü艧türme yetene臒ine sahip oldu臒u tespit edildi. Bu bulgu, uzaydaki kapal谋 ortamlarda ya艧am destek sistemlerinin geli艧tirilmesi ve uzun süreli uzay misyonlar谋nda astronotlar谋n ihtiyaç duydu臒u oksijenin sa臒lanmas谋 aç谋s谋ndan önem ta艧谋yor.

Haznedaro臒lu'nun yürütücüsü oldu臒u projede, TÜB陌TAK Marmara Ara艧t谋rma Merkezi (TÜB陌TAK MAM) ve 陌蝉迟补苍产耻濒 Medeniyet Üniversitesinden 8 bilim insan谋 yer al谋rken deney düzene臒inin haz谋rlanmas谋na TÜB陌TAK Uzay Enstitüsü de destek sa臒lad谋. Deneyde ikisi kutuplardan izole edilen, biri ise hem tatl谋 hem de tuzlu suda ya艧ayabilen 3 farkl谋 türde mikroalg test edildi.

Deney süreci ve deneyin ilk sonuçlar谋na ili艧kin AA muhabirine bilgi veren Haznedaro臒lu, "Alper Bey, deneyin sonuncu gününde mikroalg türlerini özel haz谋rlad谋臒谋m谋z koruyucu solüsyona transfer etti ve o halleriyle beraber korunmas谋n谋 sa臒lad谋. Algler so臒uk zincire al谋narak dünyaya dönü艧ü sa臒land谋, örneklerimiz Bo臒aziçi Üniversitesine geldi." dedi.

Deney için Bo臒aziçi Üniversitesi 陌蝉迟补苍产耻濒 Mikroyosun Biyoteknolojileri Ara艧t谋rma ve Geli艧tirme Birimi (陌MB陌YOTAB) çat谋s谋 alt谋nda, yapt谋klar谋 mikroalg reaktörlerinin bir minyatürünü olu艧turduklar谋n谋 ifade eden Haznedaro臒lu, ilk etapta f谋rlatmaya 8 gün kala NASA laboratuvarlar谋nda haz谋rl谋k a艧amalar谋n谋 gerçekle艧tirip yer çekimine maruz kalan deneyin korunmas谋n谋 sa臒lad谋klar谋n谋, f谋rlatmaya 48 saat kala da Axiom ve SpaceX temsilcilerine deneyi teslim ettiklerini anlatt谋.

"Deneyde kullan谋lan 3 mikroalg türü de düzgün performans gösterdi"

Gezeravc谋'n谋n Uluslararas谋 Uzay 陌stasyonu'na (ISS) ula艧mas谋n谋n ard谋ndan, deneyi Avrupa Uzay Ajans谋'na (ESA) ait Columbus modülündeki sisteme ba臒lay谋p çal谋艧t谋rd谋臒谋n谋 ifade eden Haznedaro臒lu, sonras谋nda yer bilgisayar谋yla beraber uydu üstünden ilk verileri almaya ba艧lad谋klar谋n谋 belirtti.

Yosunlar谋 biraz daha zorlamak ve daha önce yap谋lmam谋艧 bir çal谋艧may谋 ortaya koyabilmek için proje payda艧lar谋ndan TÜB陌TAK MAM'daki ara艧t谋rmac谋lar谋n geli艧tirdi臒i bir karbondioksit zenginle艧tirme ünitesini de deneye eklediklerini aktaran Haznedaro臒lu, deneyin ilk sonucu hakk谋nda 艧unlar谋 söyledi:

"Biz yakla艧谋k milyonda 500 birim gibi bulunan karbondioksit seviyesini daha da art谋rarak yakla艧谋k milyonda 2 bin, 2 bin 500 birime kadar ç谋kard谋k. Elde etti臒imiz verilerde bu seviyelerdeki karbondioksitin yakla艧谋k 3’te 1 kadar azald谋臒谋n谋 gözlemleyebildik. Reaktörlerimiz toplamda 30 mililitrelik küçük reaktörlerdi ve dolu sistemleriyle beraber oksijene çevirme performans谋n谋n asl谋nda çok oldu臒unu söyleyebiliriz. UzMan deneyiyle beraber hava iyile艧tirmede yosunlar谋m谋z谋 kullanabilece臒imizi kan谋tlam谋艧 olduk."

Haznedaro臒lu, "Yeterli ölçeklendirildi臒inde orta boy bir mikroalg reaktörü asl谋nda 3 mürettebat谋n 1 günde tüketti臒i karbondioksitin tamam谋n谋 oksijene çevirebilecek potansiyele sahip, çal谋艧malar谋m谋z bunu gösteriyor." diye konu艧tu.

Uzaya gönderdikleri 3 mikroalg türünün de düzgün performans gösterdi臒inin alt谋n谋 çizen Haznedaro臒lu, bunlar谋 bir sonraki görevlerde kullanabilecekleri alg türleri aras谋na ald谋klar谋n谋 kaydetti.

"Fonksiyonel g谋da üretimi için de algler kullan谋labilir"

艦u an uzay istasyonundaki karbondioksiti oksijene çeviren sistemlerin fiziksel ve mekanik sistemler oldu臒unu bildiren Haznedaro臒lu, "E臒er bunlar bozulursa, Ay, Mars görevi gibi kolonile艧me, üs kurma gibi durumlar olu艧tu臒unda, Dünya'dan bir kargonun ula艧t谋r谋lmas谋 en az alt谋 ay ya da bir y谋la kadar sürecek. Mekanik bir sistemin bozulmas谋 böyle bir durumda oradaki mürettebat谋n hayat谋n谋 tehlikeye atabilir. O yüzden yosunlar谋n kendi kendine büyüyebilen, yenilenebilir sistemler olmalar谋 önemli bir kazanç. UzMAn deneyiyle beraber hava iyile艧tirmede yosunlar谋m谋z谋 kullanabilece臒imizi kan谋tlam谋艧 olduk." 艧eklinde konu艧tu.

UzMAn deneyiyle asl谋nda birden fazla amaçlar谋 oldu臒una de臒inen Haznedaro臒lu, antioksidanlar谋, Omega-3'leri, vitaminleri olan, ba臒谋艧谋kl谋k sistemini kuvvetlendiren ve astronotlar谋n oradaki enerji ihtiyac谋n谋 sa臒layabilecek fonksiyonel g谋da üretimi için de alglerin kullan谋labilece臒ini ortaya koyduklar谋n谋 kaydetti.

Haznedaro臒lu, sözlerini 艧öyle tamamlad谋:

"Deneyin ikinci a艧amas谋nda, algleri metabolik olarak incelemi艧 olaca臒谋z ve en fazla hangi fonksiyonel g谋da ürünlerinin elde edilebilece臒ini anlam谋艧 olaca臒谋z. Ayr谋ca hangi mekanizmalar谋n, oksijene çevirmede, onlara daha fazla katk谋s谋 oldu臒unu bilimsel olarak ortaya koymu艧 olaca臒谋z. 陌nsanlar谋n ihtiyaçlar谋 tamamen ayn谋. Enerji, g谋da ihtiyaçlar谋 var. Uzayda di臒er deneyler için yeti艧tirilen bitkilerin gübre ihtiyac谋 var. Bir hayvan谋n ihtiyac谋 oldu臒unda, onlara yem olarak kullan谋labiliyor. Yar谋n de臒erli metallerin kazan谋lmas谋, hidrojen üretimi gibi de çok farkl谋 ticari uygulamalar için kullan谋labilece臒imize dair önemli veri elde etmi艧 olduk."