365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Atmosfere elmas tozu püskürtülerek küresel ısınmanın azaltılabileceÄŸi keÅŸfedildi

18.10.2024
Ankara

Bilim insanları, atmosferin stratosfer tabakasına yılda 5 milyon ton elmas tozu püskürtülmesinin Dünya'nın ısısını 1,6 derece düÅŸürebileceÄŸini ve küresel ısınma etkilerinin azaltılabileceÄŸini tespit etti.

Science.org'un haberine göre, araÅŸtırmacılar, geçmiÅŸte volkanik duman ve parçacıkların atmosferi kaplayarak Dünya'nın soÄŸumasına neden olmasından hareketle, stratosfere püskürtülecek elmas tozunun güneÅŸ ışınlarını yansıtarak ısıyı düÅŸürebileceÄŸini düÅŸünüyor.

Küresel ısınmayla mücadele için araÅŸtırmalar yapan bilim insanları, okyanuslara demir atmak, uzaya aynalar fırlatmak gibi "jeomühendislik" yoluyla gezegeni soÄŸutmaya yönelik tartışmalı ve hatta fantastik öneriler sundu.

Bu önerilerden biri de "stratosferik aerosol enjeksiyonu" olarak bilinen bir güneÅŸ jeomühendisliÄŸi yöntemi ve güneÅŸin etkisini azaltmak amacıyla volkanik kış benzeri bir soÄŸutma etkisi yaratmak için stratosfere aerosoller püskürtülmesini öngörüyor.

Tarihte volkanik patlamalar küresel kış meydana getirdi

Tarihte yaÅŸanan volkanik patlamalarla milyonlarca ton kükürt dioksit stratosfere atıldı ve su buharı ile diÄŸer gazlarla reaksiyona giren sülfat aerosoller, güneÅŸ ışığını uzaya geri yansıtarak volkanik kışlar oluÅŸturdu. En son 1991'de Filipinler'in Luzon Adası'ndaki Pinatubo Yanardağı'nın patlaması, Dünya'nın birkaç yıl boyunca 0,5 derece soÄŸumasına yol açtı.

Bilim insanları bu olgudan hareketle atmosfere sülfat aerosolleri püskürtmeyi düÅŸündü ancak yapay kükürt enjeksiyonlarının, daha sonra sülfürik asit yaÄŸmurlarına yol açabileceÄŸi, ozon tabakasını yok edebileceÄŸi, atmosferin alt kısımlarındaki hava ve iklim düzenlerini bozabileceÄŸi tespit edildi.

Kükürt gibi zararlı olmayacak, kalsit, elmas ve alüminyum bileÅŸikleri araÅŸtırıldı

İsviçre'deki ETH Zürih Üniversitesinden iklim bilimci ve doktora sonrası araÅŸtırmacısı Sandro Vattioni ile ekibi, kükürt dioksite seçenek olabilecek diÄŸer maddeleri araÅŸtırdı.

Ekip, kalıcı soÄŸuma etkisi için atmosferde daha uzun süre kalabilen, topaklanarak ısıyı hapsetmeyen ve ışınları yansıtabilen diÄŸer küresel parçacıklar bulmaya çalıştı.

Bu amaçla, aerosollerin kimyasını, atmosferde nasıl hareket ettiÄŸini ve ısıya karşı nasıl davrandığını içeren bir "3 boyutlu iklim modeli" oluÅŸturuldu.

Kükürt dioksitin yanı sıra, kireçtaşının ana maddesi olan kalsit, elmas ve alüminyumdan oluÅŸan 7 bileÅŸik üzerinde denemeler yapıldı.

Her bir denemenin bir süper bilgisayarda gerçek zamanlı olarak bir haftadan fazla sürdüÄŸü modelde, her bir bileÅŸiÄŸin etkileri 45 yıllık süreler için deÄŸerlendirildi.

3 boyutlu modelleme elmas tozunun Dünya'yı 1,6 derece soÄŸutabileceÄŸini ortaya koydu

Sonuçlar, elmas parçacıklarının radyasyonu yansıtmada en iyi olmasının yanı sıra havada daha uzun süre topaklanmadan kaldığını gösterdi.

Ayrıca elmasın, kükürt gibi asit yaÄŸmuru oluÅŸturabilecek reaksiyonlara girmeyen bir bileÅŸen olduÄŸu düÅŸünüldüÄŸünden tercih sebebi olabileceÄŸi kaydedildi.

Vattioni, kalıcı etki için her yıl stratosfere 5 milyon ton elmas tozunun fırlatılmasının gerektiÄŸini, bunun da gezegeni 1,6 derece soÄŸutabileceÄŸini belirtti.

Elmas seçeneÄŸi kükürte göre 2400 kat daha pahalı, yaklaşık 200 trilyon dolar

Kükürtün, bazı dalga boylarındaki ışığı emerek ısıyı hapsetme eÄŸilimi nedeniyle ikinci en kötü seçenek olduÄŸunu vurgulayan Vattioni, bunun El Nino gibi etki yaratarak iklim düzenlerini bozabileceÄŸini kaydetti.

Öte yandan bazı bilim insanları, 2100 yılına kadar atmosfere her yıl elmas tozu püskürtülmesinin yaklaşık 200 trilyon dolar gerektireceÄŸini, bunun da kükürt dioksit seçeneÄŸinin 2 bin 400 katı maliyet oluÅŸturacağından hareketle sülfür seçeneÄŸinin daha verimli olacağını düÅŸünüyor.

Araştırma "Geophysical Research Letters"da yayımlandı.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR