365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Dünya Çevre Günü, bu yıl "plastik kirliliÄŸine çözüm" temasıyla kutlanıyor

04.06.2023
Ankara

BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) tarafından her yıl 5 Haziran'da kutlanan "Dünya Çevre Günü"nde, bu yıl "plastik kirliliÄŸine çözüm" teması öne çıkıyor.

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Çevre Programının (UNEP) 1972'de aldığı kararla 5 Haziran "Dünya Çevre Günü" olarak kutlanıyor.

FildiÅŸi Sahili'nin ev sahipliÄŸi yaptığı ve Hollanda'nın da destek verdiÄŸi bu yılki etkinliÄŸin odak noktası, plastik kirliliÄŸi ve plastiÄŸin ülkeler, kiÅŸiler ve kurumlarca sürdürülebilir kullanılması.

Bu sene 50'ncisi düzenlenen etkinlik öncesi UNEP, plastik kirliliÄŸine çözüm amacıyla rapor yayımladı.

Küresel çapta plastik kirliliÄŸinin önlenmesi için çözümler önerilen raporda, söz konusu kirliliÄŸin azaltılmasının ekonomik faydalarına dikkat çekildi.

Raporda, 2040'a kadar plastik kirliliÄŸini yüzde 80 azaltabilmek için önce gereksiz plastik üretiminin azaltılmasının önemine iÅŸaret edilerek, bu kapsamda 3 aÅŸamalı pla önerildiÄŸi belirtildi.

İlk aÅŸamada, plastiÄŸin tekrar kullanılması tavsiye edilen raporda, tekrar doldurulabilir ÅŸiÅŸeler ve depozito uygulamalarının hayata geçirilmesiyle 2040'a kadar kirliliÄŸin yüzde 30 azaltılmasının hedeflendiÄŸi kaydedildi.

Plastik atıkların geri dönüÅŸtürülmesi esasına dayanan ikinci aÅŸamada, geri dönüÅŸümün karlı ve uygulanabilir hale gelmesi durumunda geri dönüÅŸtürülebilir plastik oranının yüzde 21'den yüzde 50'ye çıkartılabileceÄŸi vurgulandı.

Son aÅŸamada da plastik ambalaj gibi ürünlerin yerine kağıt ya da geri dönüÅŸtürülebilir materyaller kullanılarak plastik kirliliÄŸinde yüzde 17'lik bir ilave düÅŸüÅŸ saÄŸlanabileceÄŸi aktarıldı.

3,25 trilyon dolar daha tasarruf edilmesine imkan tanınacak

Raporda, plastik kirliliÄŸini azaltmayı öngören planın uygulanması durumunda 1,27 trilyon dolar tasarruf saÄŸlanmasının öngörüldüÄŸü ifade edildi. Plastik kirliliÄŸinin çevreye, saÄŸlığa ve havaya vereceÄŸi zararların azaltılmasıyla 3,25 trilyon dolar daha tasarruf saÄŸlanabileceÄŸine dikkat çekildi.

Böyle bir deÄŸiÅŸimin ise 2040'a kadar, çoÄŸu az geliÅŸmiÅŸ ülkelerde olmak üzere, 700 bin istihdam artışına yol açabileceÄŸi vurgulandı.

UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, “PlastiÄŸi üretme, kullanma ve atma ÅŸeklimiz, ekosistemimizi kirletiyor ve iklimi bozarak insan saÄŸlığı açısından risk oluÅŸturuyor.” ifadesini kullandı.

Andersen, UNEP raporunun, plastikleri ekosistemden ve vücuttan uzak tutacak bir yaklaşım benimseyerek bu riskleri önemli ölçüde azaltmaya yönelik bir yol haritası ortaya koyduÄŸunu belirtti.

Mikroplastikler çevre ve insan saÄŸlığını tehdit ediyor

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, AA muhabirine yaptığı açıklamada, plastiklerin, ekosistemleri ve insan saÄŸlığını doÄŸrudan olumsuz etkilediÄŸini, plastiklerin, çözündüÄŸünde mikroplastik ve diÄŸer zararlı maddelerle suya, topraÄŸa ve deniz ürünlerine tehdit oluÅŸturduÄŸunu aktardı.

Vinton, Ellen MacArthur Vakfının verilerine göre, plastik kirliliÄŸinin bu oranda devam etmesi halinde 2050'ye gelindiÄŸinde okyanuslarda balıklardan daha çok plastik bulunacağı uyarısında bulundu.

"Plastik atıklar konusunda ülkeler bir araya gelmeli"

Plastik atıklarla mücadele için ülkelerin bir araya gelmesi gerektiÄŸine iÅŸaret eden Vinton, "Bu tür uluslararası çabaların, dünya atmosferindeki ozon deliÄŸinin küçültülmesine önemli ölçüde yardımcı olan en baÅŸarılı uluslararası anlaÅŸmalardan Montreal Protokolü gibi birçok baÅŸarılı örneÄŸi var. Plastik kirliliÄŸinin azaltılması için de benzer çabalara ihtiyaç var." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Vinton, plastiklerin, üretim sırasında veya atıklardan kaynaklanan emisyonlar nedeniyle iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi ile iliÅŸkilendirildiÄŸi ve üretim sürecinde birçok toksik kimyasal maddeyi bir arada bulundurduÄŸunun altını çizdi.

UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Vinton, kalıcı özellik göstermeleri sebebiyle çevre ve insan saÄŸlığını olumsuz etkileyen maddelerin kullanılmasına yasaklama ve sınırlama getiren Stockholm SözleÅŸmesi’nin çok sık kullanılan bir plastikleÅŸtirici olan UV-328'i listesine eklemesini "kritik" bir adım olarak nitelendirdi.

Plastik kirliliÄŸine karşı uluslararası çabaların BirleÅŸmiÅŸ Milletler Çevre Meclisinin (UNEA) bu konuda önemli politikalar belirlemesiyle 2014'ten beri ivme kazandığını söyleyen Vinton, ÅŸunları kaydetti:

"UNEA, 2022'nin başında Kenya’nın Nairobi kentinde yaptığı müzakerelerin ardından 2 önemli karar aldı. Bunlardan ilki, plastik kirliliÄŸinin sona erdirilmesi için 2024'e kadar yürürlüÄŸe girecek uluslararası yasal baÄŸlayıcılığı olan bir karar, ikincisi de atıklar konusunda bir panel kurulmasına yönelik yapılan bir anlaÅŸma oldu."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR