365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Elektronik atıklar "Köstebek" sayesinde doÄŸaya karışmaktan kurtarılıyor

03.05.2023
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Çevre mühendisi Müge Baltacı'nın geliÅŸtirdiÄŸi "Köstebek" adlı mobil uygulama, bireyler ve ÅŸirketlere elektronik atıklarını geri dönüÅŸtürme konusunda kolaylık saÄŸlıyor.

Teknolojinin sunduÄŸu son olanaklarla piyasaya sunulan her yeni ürün, beraberinde eski cihazların neden olduÄŸu elektronik atık sorununu getiriyor. BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) tarafından 2020'de yayımlanan Küresel e-atık İzleme Raporu'na göre, 2019'da dünya çapında 53,6 milyon ton elektronik atık ortaya çıktı. En büyük atık hacmi yaklaşık 24,9 milyon ton ile Asya kıtasında gerçekleÅŸirken, bu kıtayı 13,1 milyon ton ile Amerika, 12 milyon ton ile Avrupa, 2,9 milyon ton ile Afrika ve 0,7 milyon ton ile Avustralya takip etti. DoÄŸaya atıldığında birçok çevre sorununa neden olan bu atıkların geri dönüÅŸtürülerek yeniden kullanılması, çevrenin korunması açısından büyük önem taşıyor.

Elektronik atıkların geri kazanımı için "Köstebek" adında bir uygulama geliÅŸtiren çevre mühendisi Müge Baltacı, uygulamanın detaylarını AA muhabiri ile paylaÅŸtı.

DoÄŸru deÄŸerlendirildikleri takdirde elektronik atıkların ikincil ham madde olarak yeniden kullanılabileceÄŸini belirten Baltacı, yanlış deÄŸerlendirilme durumunda ise içerdikleri kimyasallar ve tehlikeli maddelerin sızıntısıyla hem çevreye hem de insan saÄŸlığına zarar verebildiÄŸini söyledi.

Elektronik atıkların geri dönüÅŸtürülmediÄŸi zaman katı atık depolama sahalarına gönderildiÄŸini ve bu atıkların çözünemeyerek toprağı kirlettiÄŸini vurgulayan Baltacı, "Bir buzdolabını ya da bir televizyonu toprağın altına gömdüÄŸünüz zaman yıllar boyunca orada kalacak ve kalırken de içerisindeki o kadmiyumun, civanın topraÄŸa ve suya karışmasıyla bize ve doÄŸaya zarar verecektir." ifadelerini kullandı.

Çıkış noktalarının, bireyleri geri dönüÅŸüme teÅŸvik etmek ve katkılarını takip etmek olduÄŸunu anlatan Baltacı, uygulamanın iÅŸleyiÅŸi hakkında ÅŸu bilgileri paylaÅŸtı:

"Mobil uygulamaya telefon numaranızla giriÅŸ yapıyorsunuz. Daha sonrasında ortada bulunan artı butonuna bastığımızda bir ekran açılacak. Burada atık cihazınızın bilgilerini girmenizi istiyoruz. Daha sonra fotoÄŸrafını çekiyorsunuz ve bir atık sepeti oluÅŸturuyorsunuz. Sepetinizi oluÅŸturduktan sonra onaylayıp adresinizi seçip randevu için size ulaÅŸmamızı bekliyorsunuz."

Sisteme kaydedilen görseller sonrasında kullanıcıların puan kazandığını, bunların da anlaÅŸmalı bağış noktalarında kullanıldığını anlatan Baltacı, söz konusu bağış kanallarını çevre, kadın, çocuk ve hayvan hakları gibi alanlarda çalışan kurumlar arasından seçtiklerini bildirdi.

Elektronik atıklar ham madde olarak kullanılabiliyor

Kullanıcıların uygulama üzerinden kiÅŸisel karbon ayak izini nasıl indirgediklerine dair bilgilere de ulaÅŸabildiklerini kaydeden Baltacı, toplanan atıkların geri kazanım için tesislere gönderildiÄŸini, kurumsal firmalara atıkların dönüÅŸümü için farklı bir seçenek daha sunduklarına deÄŸindi.

Baltacı, "Burada bir dijital altyapıyla birlikte firmalara ulaşıyoruz ve her elektronik atık için bir dijital atık pasaportu üretiyoruz. Bu pasaportla birlikte hem Avrupa YeÅŸil Mutabakatı çerçevesinde globalleÅŸme adımlarına uygunluk gerçekleÅŸtiriliyor hem de ham madde gibi borsalarda o atığın sürecini raporlayabilecekleri standarttaki bilgileri sistem içerisinden alıp kullanabiliyorlar." diye konuÅŸtu.

Ham madde kıtlığıyla savaÅŸan bir dünyada elektronik atıkların içindeki ham maddelerin yeniden kullanılmasının, kaynakların etkili yönetimi noktasında önemli bir fayda saÄŸlayacağının altını çizen Baltacı, bunların doÄŸru deÄŸerlendirilebilmesi için mutlaka entegre tesislere gitmesi gerektiÄŸine iÅŸaret etti.

Baltacı, ÅŸöyle devam etti:

"Örnek veriyorum, bir kabloyu düÅŸünün. Kablonun içerisindeki bakırı geri kazanırken dışındaki plastiÄŸi ne yapacağız? O plastik de aslında geri kazanılarak yeniden bir ürünün üretilmesi için kullanılabiliyor. Burada genelde bakırın, altının, daha çok endüstri tarafına ikinci bir ham madde olarak satışı tesislerden gerçekleÅŸtirilirken plastik gibi ham maddeler perakendede ürün üretimi tarafında kullanılabiliyor."

"Yılın ilk çeyreÄŸinde 20 metrik tonluk karbon emisyonunu indirgedik"

Geri kazanım için gönderilen elektronik atıkların içindeki verilerin, bir yazılımla geri kurtarılamayacak ÅŸekilde tamamen silindiÄŸini ve fiziksel imha yöntemi ile imha edilen cihazlardan yüksek oranlarda ham madde geri kazanımı saÄŸladıklarını anlatan Baltacı, imha sonrası imha sertifikası, imha görüntü ve videolarının da kullanıcılara sunulduÄŸunu, geri kazanım, atık ayrıştırma, karbon raporu gibi sürdürülebilirlik çalışmalarında kullanılabilecek raporları firmalarla paylaÅŸabildiklerini sözlerine ekledi.

Bireysel elektronik atıkları ÅŸu an için sadece ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô'da topladıklarından ve 1,5 yıl içinde 15 tona yakın elektronik atığın geri kazanımını saÄŸladıklarından bahseden Baltacı, "Bu yılın ilk çeyreÄŸinde 2,5 tona yakın elektronik atığı geri dönüÅŸtürmüÅŸüz. Bu da yaklaşık 20 metrik tonluk bir karbon emisyonunun indirgenmesine yani bir ampulün 758 saat yanarken sebep olduÄŸu karbon emisyonuna eÅŸlenik." ifadelerini kullandı.

Elektronik atık miktarını azaltmanın baÅŸlıca yolunun atık oluÅŸumunu engellemekten geçtiÄŸine dikkati çeken Baltacı, bunun için tüketicilere, hızlı tüketimden kaçınmaları ve bozuk cihazları atmak yerine tamir ettirmeleri tavsiyesinde bulundu.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR