365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Elektronik atıkların geri dönüÅŸümü için etkili toplama mekanizmaları gerekiyor

14.10.2024
Ankara

Türkiye Odalar ve Borsalar BirliÄŸi Türkiye Atık ve Geri DönüÅŸüm Sanayi Meclisi Üyesi Ufuk Işık, "Sektör, daha fazla toplama merkezinin kurulmasını, geri dönüÅŸüm tesislerinin modernize edilmesini ve halkın bu konuda bilgilendirilmesini bekliyor."dedi.

AA muhabirinin Dünya Elektronik Atık Günü dolayısıyla yaptığı derlemeye göre, söz konusu gün her yıl 14 Ekim'de kutlanıyor.

Bu gün kapsamında büyük bir ekonomik deÄŸer oluÅŸturan elektronik atıkların geri dönüÅŸümü ve doÄŸru ÅŸekilde ekonomiye kazandırılması konularında farkındalığın oluÅŸturulması amaçlanıyor. Kullanım ömrünü tamamlayan, elektrikle çalışan veya elektronik devre içeren tüm cihazlar, "e-atık" olarak tanımlanıyor. Bu atıkların uygun tesislerde geri dönüÅŸtürülmesi ekonomiye önemli katkılar saÄŸlıyor.

"Dünya genelinde e-atıklar 57 milyar dolarlık bir ekonomik deÄŸer oluÅŸturuyor"

Konuya iliÅŸkin AA muhabirine deÄŸerlendirmelerde bulunan Işık, dünya genelinde her yıl yaklaşık 55 milyon ton elektronik atık üretildiÄŸini ve bunun kiÅŸi başına 7,3 kilogramlık atık miktarını ifade ettiÄŸini söyledi.

Işık, bu rakamın dijitalleÅŸme ve artan teknolojik hadiseler nedeniyle her geçen yıl yükseldiÄŸini dile getirerek, Türkiye'de yıllık elektronik atık üretiminin yaklaşık 800 bin ton olduÄŸunu belirtti.

Çöpe giden e-atık miktarının fazla, bunların geri dönüÅŸüm oranın ise düÅŸük olduÄŸuna dikkati çeken Işık, bu atıkların kayıtlı geri dönüÅŸüm sistemlerinde ve yüksek dönüÅŸüm oranlarıyla ekonomiye kazandırılması gerektiÄŸinin altını çizdi.

Işık, bu atıkların ekonomik deÄŸerinin, içerdikleri nadir metaller, plastikler ve diÄŸer geri dönüÅŸtürülebilir malzemeler açısından yüksek olduÄŸunu belirtti.

Dünya çapında e-atıkların 57 milyar dolarlık bir ekonomik deÄŸer oluÅŸturduÄŸunu dile getiren Işık, "Türkiye'de ise e-atıkların ekonomik deÄŸerinin 1 milyar doları geçtiÄŸi düÅŸünülüyor. Geri dönüÅŸtürülmeyen her bir ton atık, aslında geri kazanılabilir önemli kaynakların israfına yol açıyor. Bu atıklar ihtiva ettikleri metal, plastik, bakır, altın, gümüÅŸ gibi deÄŸerli madenlerin geri dönüÅŸüme kazandırılmasıyla ham madde ithalatına bağımlılığı azaltır ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmayı kolaylaÅŸtırır." diye konuÅŸtu.

Işık, elektronik atıklardan geri kazanılan bakır, gümüÅŸ gibi metallerin özellikle teknoloji ve sanayi sektörlerinde kritik ham maddeler olduÄŸuna iÅŸaret ederek, etkin bir geri dönüÅŸümle bu ham maddelerin yerli üretime kazandırılarak döviz tasarrufu saÄŸlanabileceÄŸini söyledi.

"Dünyada e-atıkların sadece yüzde 20'si geri dönüÅŸtürülebilir"

Dünya genelinde elektronik atıkların sadece yüzde 20'sinin, Türkiye'de ise yaklaşık yüzde 10'unun geri dönüÅŸtürülebildiÄŸini ifade eden Işık, dönüÅŸümü saÄŸlananların özellikle teknoloji, otomotiv, inÅŸaat, mücevherat ve yenilenebilir enerji sektörlerinde kullanılabildiÄŸini belirtti.

Işık, e-atıkların geri dönüÅŸümüyle büyük bir ekonomik deÄŸer yaratıldığına da dikkati çekerek, "Geri dönüÅŸüm yapılmadığında 2,5 milyon ton alüminyum ve 16,3 milyon ton demirin kaybı 3,6 milyar avro deÄŸerinde ekonomik bir kayıp anlamına geliyor. Aynı ÅŸekilde, 200 ton paladyumun geri dönüÅŸüm yapılmadan çöp kutusuna gitmesi 3,4 milyar avroluk bir ekonomik zarara neden oluyor." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

"Etkin geri dönüÅŸüm için güçlü iÅŸbirliÄŸi gerekiyor"

Bu atıklardan elde edilen gelirlerin özellikle sosyal sorumluluk alanında da deÄŸerlendirilebildiÄŸini anlatan Işık, bu kapsamda Vodafone ile "Bu Atıklar Kod Yazıyor" adlı bir proje baÅŸlattıklarından söz etti.

Işık, bu projeyle atıkların geri dönüÅŸümünden elde edilen gelirin, çocuk ve gençlerin kodlama eÄŸitimlerine harcandığı belirterek, "Projeyle ülke genelinde teknoloji sınıfları açıyoruz. Bugün toplamda 10 sınıfa ulaÅŸtık. Bu proje, elektronik atıkların yalnızca çevresel deÄŸil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik bir deÄŸer yaratabileceÄŸini gösteriyor." dedi.

Elektronik atıkların etkin geri dönüÅŸümünü saÄŸlamak içinse daha geniÅŸ çapta bir farkındalığa ihtiyaç olduÄŸunu vurgulayan Işık, ÅŸunları kaydetti:

"Elektronik atıkların toplanması için güçlü altyapılar hazırlamak, yasal düzenlemeleri sıkılaÅŸtırılmak ve geri dönüÅŸüm sisteminin finansal mekanizmasını doÄŸru oluÅŸturmak gerekiyor. Sektör, daha fazla toplama merkezinin kurulmasını, geri dönüÅŸüm tesislerinin modernize edilmesini ve halkın bu konuda bilgilendirilmesini bekliyor. Depozito uygulaması da birçok elektronik atığın çöpe gitmesini engelleyecektir. Ayrıca geri dönüÅŸüm sistemlerine yatırım yaparak her yıl kaybedilen milyarlarca avroluk ekonomik deÄŸeri geri kazanmak mümkün. Elektronik atık yönetimi için güçlü bir iÅŸbirliÄŸi ve koordinasyon gerekiyor."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR