365bet体育在线世界杯

G谋da mahsullerinin yüzde 75'inden fazlas谋, yabani çiçekli bitki türlerinin neredeyse yüzde 90'谋 ve tar谋m arazilerinin yüzde 35'i tamamen veya k谋smen tozla艧maya ihtiyaç duyarken de臒i艧en iklim ko艧ullar谋 ve artan insan faaliyetleri, tozla艧may谋 sa臒layan ar谋, kelebek, yarasa ve sinek ku艧u gibi polen ta艧谋y谋c谋lar谋n popülasyonlar谋n谋 tehdit ediyor.

Birle艧mi艧 Milletler Genel Kurulu, 20 Aral谋k 2017'de ald谋臒谋 kararla, tozla艧t谋r谋c谋lar谋n önemi, kar艧谋la艧t谋klar谋 tehditler ve sürdürülebilir kalk谋nmaya katk谋lar谋 konusunda fark谋ndal谋k olu艧turmak için 20 May谋s'谋 Dünya Ar谋 Günü kabul etti.

Belçikal谋 bilim insanlar谋 taraf谋ndan yap谋lan ve sonuçlar谋 bilim dergisi Nature'da yay谋mlanan ara艧t谋rmaya göre, nesli tehlike alt谋ndaki türlerin yer ald谋臒谋 Uluslararas谋 Do臒ay谋 Koruma Birli臒i (IUCN) K谋rm谋z谋 Listesi'nde "en az endi艧e" kategorisinde bulunan birçok tür de dahil olmak üzere bombus ar谋lar谋n谋n yay谋lma alanlar谋nda daralma, popülasyonlar谋nda azalma ve bölgesel yok olu艧lar ya艧an谋yor.

Avrupa'da bu kategorideki türlerin yüzde 32 ila 76's谋n谋n 2080'e kadar uygun ya艧am alanlar谋n谋n en az yüzde 30'unu kaybedece臒i tahmin edilirken, bu durumun "en az endi艧e" kategorisindeki türleri "tehdit alt谋nda" kategorisine ta艧谋yaca臒谋 öngörülüyor.

陌klim de臒i艧ikli臒i, arazi kullan谋m谋 ve insan popülasyonunda 1901-1970 ve 2000-2014 y谋llar谋nda meydana gelen de臒i艧iklikleri inceleyen ara艧t谋rmac谋lar, Avrupa'n谋n baz谋 noktalar谋n谋n bombus ar谋lar谋 için elveri艧siz hale dönü艧tü臒ü, habitat uygunlu臒unun yüzde 4,5, yerel uygunlu臒un ise yüzde 33 azald谋臒谋 sonucuna vard谋. Ara艧t谋rmac谋lara göre, 50 y谋l içinde ar谋 türlerinin neredeyse yar谋s谋nda meydana gelecek bir popülasyon kayb谋, bu türlerin sa臒lad谋臒谋 ekosistem faydalar谋 konusunda dünyay谋 felakete sürükleyebilir.

ABD'de yap谋lan ve sonuçlar谋 yine Nature'da yay谋mlanan bir ba艧ka ara艧t谋rmada ise ülkenin güneybat谋s谋ndaki kurak alanlarda yaln谋z ya艧ayan 339 ar谋 türünü 16 y谋l boyunca gözlemleyen bilim insanlar谋, iklim de臒i艧ikli臒inin etkilerinin devam谋 halinde kurakl谋臒a duyarl谋 oldu臒u dü艧ünülen 243 ar谋 türünün yüzde 46's谋n谋n popülasyonlar谋nda ciddi azalma ya艧anabilece臒ini tespit etti.

"Bitki çe艧itli臒i artt谋kça ar谋 türü çe艧itlili臒inde de art谋艧lar gözlemlenir"

Ar谋lar谋n biyoçe艧itlilik ve ekolojik dengedeki rollerine ili艧kin AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlayan Isparta Uygulamal谋 Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Ö臒retim Üyesi Prof. Dr. Ayhan Gösterit, dünyan谋n en önemli tozlay谋c谋 böcekleri 艧eklinde nitelendirdi臒i ar谋lar谋n, hem bitkisel üretim hem de do臒al ekosistem için vazgeçilmez canl谋lar olduklar谋n谋 söyledi.

Ar谋lar谋n kendilerini ve yavrular谋n谋 beslemek için polen ve nektara ihtiyaç duydu臒unu, bu amaçla yuvalar谋na uzak mesafelerdeki çiçekler de dahil olmak üzere çok say谋da çiçe臒i ziyaret ettikleri için di臒er tozlay谋c谋 canl谋lara göre daha etkin türler oldu臒unu kaydeden Gösterit, "Bir ar谋 toplulu臒unun devam谋, bitki türlerinin zenginli臒i ve çe艧itlili臒i ile belirlenir. Benzer 艧ekilde, tohum üretimi ve potansiyel olarak nihai bitki zenginli臒i, tür bak谋m谋ndan zengin ve çe艧itli ar谋 topluluklar谋na ba臒l谋d谋r." dedi.

Bal ar谋lar谋n谋n ekosistemin devaml谋l谋臒谋 aç谋s谋ndan etkin grubu olu艧turdu臒unu, bununla birlikte çiçek ba艧谋na ziyaret say谋s谋n谋n daha fazla olmas谋, daha uzun dile sahip olmalar谋, daha dü艧ük s谋cakl谋kta ve dü艧ük 谋艧谋k yo臒unlu臒unda çal谋艧abilmeleri ve çiçek üzerinde titre艧im yaparak polenin serbest kalmas谋n谋 sa臒layabilme yetenekleri nedeniyle bombus ar谋lar谋n谋n da önemli tozla艧t谋r谋c谋lar olarak de臒erlendirildi臒ini belirten Gösterit, çok say谋da yaban ar谋s谋 türünün de sürdürülebilir çevre aç谋s谋ndan olumlu katk谋 sundu臒unu ifade etti.

陌klim de臒i艧ikli臒inin olu艧turdu臒u tehditler

Yüksek hava s谋cakl谋klar谋n谋n ar谋 kolonilerinin metabolizmas谋n谋 h谋zland谋rd谋臒谋n谋, besin arama süresini s谋n谋rland谋rd谋臒谋n谋 ve pestisit toksisitesini art谋rd谋臒谋n谋, de臒i艧en ya臒谋艧 düzenleriyle artan sel ve kurakl谋k faktörlerinin de ar谋lar谋n besin varl谋臒谋na k谋s谋tlamalar getirdi臒ini anlatan Gösterit, 艧öyle devam etti:

"陌klim de臒i艧ikli臒inin etkisiyle orman yang谋nlar谋 dünya genelinde giderek daha s谋k hale gelmekte ve bu da hem ar谋 kay谋plar谋n谋 art谋rmakta hem de ar谋lar谋n ya艧am alanlar谋n谋 daraltmaktad谋r. 艦iddetli ya臒谋艧lardan kaynaklanan seller ve bu sellerin neden oldu臒u su birikintileri toprakta k谋艧 uykusuna yatan ba艧ta bombus ar谋lar谋 olmak üzere di臒er baz谋 yaban ar谋lar谋n谋n diyapoz süreçlerini olumsuz etkiledi臒i gibi ölümlerine de yol açabilmektedir. Mevsimlerdeki kaymalar veya ya臒谋艧s谋z dönemlerin uzamas谋, büyük olas谋l谋kla ar谋 besinlerinin azalmas谋na hatta tamamen yok olmas谋na neden olabilecektir. 陌klim ku艧aklar谋ndaki kaymalar ar谋lar谋 ya艧anabilir habitatlar谋ndan ve besinlerinden ay谋rabilecektir. Küresel 谋s谋nman谋n parazitleri, patojenleri ve hastal谋klar谋 da art谋rmas谋 söz konusu. Konu ile alakal谋 yap谋lan modelleme çal谋艧malar谋nda, bu duruma müdahale edilmezse yabani ar谋 popülasyonlar谋nda gelecekte keskin kay谋plar ya艧anabilece臒i öngörülmektedir."

Gösterit, yüksek ortam s谋cakl谋klar谋n谋n ar谋lar谋n metabolizmas谋n谋 ve hareketini h谋zland谋rarak enerji depolar谋n谋 daha h谋zl谋 tüketmelerine neden oldu臒u, bu durumun, harcad谋klar谋 enerji miktar谋n谋 art谋rmas谋 dolay谋s谋yla ar谋lar谋n tarlac谋l谋k sürelerini k谋saltt谋臒谋n谋 vurgulad谋.

"S谋cak geçen k谋艧 ar谋lar谋n hastalanmas谋n谋 h谋zland谋r谋yor"

Sadece 1 derecelik 谋s谋nman谋n yaban ar谋lar谋n谋n uçu艧 menzilinde yüzde 50 azalmaya yol açabilece臒ini, bu 谋s谋nman谋n da tehlike alt谋ndaki türlerin yok olma riskini 3 kat谋na ç谋karabilece臒ini dile getiren Gösterit, "Il谋man bölgelerde artan bahar s谋cakl谋klar谋 çiçeklerin normalden önce açmas谋na neden olmaktad谋r. Sonbahardaki s谋cak hava dalgalar谋 da birçok çiçek türünü vaktinden önce kurutarak ar谋larda ani beslenme eksikliklerine neden olabilmektedir. K谋艧 mevsiminin s谋cak geçmesi ar谋 hastal谋k ve zararl谋lar谋na davetiye ç谋karmaktad谋r. Bu dönemde bal ar谋s谋n谋n en önemli zararl谋s谋 olan varroa akarlar谋n谋n say谋s谋 oldukça azalmakta ve hava 谋s谋nd谋kça akar say谋s谋 tekrar artmaktad谋r. Ancak s谋cak geçen k谋艧 dönemlerinde varroa akarlar谋 olu艧an so臒uk havaya direnebilece臒inden erken ilkbaharda say谋lar谋 çok daha fazla olacakt谋r. Bu durum yeterli say谋da ergin i艧çi ar谋 üretilememesine neden olarak kolonilerin zay谋f kalmas谋na yol açabilmektedir." diye konu艧tu.

Gösterit, s谋cakl谋k stresinin ar谋larda genellikle ba臒谋艧谋kl谋k sisteminde, tozla艧ma faaliyetlerinde, fizyolojide, büyüme ve geli艧mede anomalilere de yol açt谋臒谋, s谋cakl谋k stresine giren bombus ar谋lar谋nda da daha küçük vücut boyutlar谋na ve kanat asimetrisine rastlanabildi臒i bilgisini payla艧t谋.

Ar谋 popülasyonlar谋n谋n korunmas谋na yönelik önlemlerin sadece bal ar谋lar谋 için de臒il di臒er ar谋 türleri için de al谋nmas谋 gerekti臒ine de臒inen Gösterit 艧u önerilerde bulundu:

"Yabani çiçeklerin ekim ve dikiminin te艧vik edilmesi, ar谋lar谋n k谋艧谋 rahat geçirebilecekleri, hayatta kalabilecekleri ve üremeleri için uygun ortamlar olu艧turulmas谋na yönelik peyzaj düzenlemelerinin hayata geçirilmesi, çay谋r ve mera amenajman çal谋艧malar谋n谋n etkin bir 艧ekilde yürütülerek bu alanlar谋n korunmas谋, bitkisel üretimde zararl谋 mücadelesinde kullan谋lan zararl谋 kimyasallar yerine do臒a dostu olarak tan谋mlanan ve etkisi bilimsel çal谋艧malarla kan谋tlanm谋艧 ürünlerin tercih edilmesi elzemdir."

Dünyadaki çiçekli bitkilerin tozla艧mas谋nda yüzde 80 paya sahip olan ar谋lar谋n popülasyonunda meydana gelebilecek olas谋 kay谋plar谋n çiçekli bitkilerin say谋s谋nda ve çe艧itlili臒inde azalmaya yol açarak, insanlar için yeterli besinin üretilememesine neden olabilece臒i uyar谋s谋nda bulunan Gösterit, ar谋lar谋n yok olmas谋n谋n ekolojik sorunlar谋n yan谋 s谋ra uzun vadede ekonomik ve sosyolojik sorunlara neden olabilece臒i öngörüsünü payla艧t谋.